'ης (ἡ) :
      1 décision, arrêt ou volonté d’un dieu, IL. 20, 127 ; OD. 7, 197 ; Διὸς αἴσῃ, IL. 9, 608, par l’arrêt de Zeus ; d’où loi, règle, convenance : κατ' αἶσαν (p. opp. à ὑπὲρ αἶσαν) IL. 6, 333, ou ἐν αἴσᾳ, ESCHL. Suppl. 547, comme il convient, selon la loi du destin, selon la loi ; ὑπὲρ αἶσαν, IL. 6, 487, en dépit du destin ;
      2 p. suite, lot que le destin assigne à chacun, lot, destinée : αἶσά μοί ἐστι avec l’inf. OD. 14, 359, c’est ma destinée de, etc. ; κακῇ αἴσῃ, IL. 5, 209, par un destin funeste ; particul. durée de la vie assignée à chacun, IL. 1, 416 ;
      3 lot, part, en gén. OD. 5, 40 ; ἐν καρὸς αἴσῃ, IL. 9, 378, à l’égal d’un fétu ;
      4 le Destin, qui dispense à chacun son lot, la Destinée personnifiée, IL. 20, 127 ; OD. 7, 197.

Étym. R. indo-europ. *h₂ei-, donner, prendre ; cf. αἴνυμαι, αἰτέω, αἴτιος.

'

ἡ, der Anteil, das Schicksal ; entstand. aus *δαιτ-σα, von δαίω teilen, vgl. γαῖα/αἶα ; also eigentl. Nebenform der 1. Decl. von δαίς (*δαίτς); Buttmann Lexil. 2.113 stellt als Grundbedeutung »Schickfalsspruch« auf, indem er αἶσα von αἶνος, αἴνω ableitet, wie latum von fari ; vgl. μοῖρα μόρος μέρος μείρομαι εἱμαρμένη ; wie μοῖρα ist αἶσα der Anteil, welcher nach gerechter Bestimmung Jedem zukommt ; aus dieser Grundbedeutung entwickelt sich in allmäligem Uebergange der Begriff »Schicksal«. – Hom. Il. 18.326 φῆν δέ οἱ εἰς Ὀπόεντα περικλυτὸν υἱὸν ἀπάξειν Ἴλιον ἐκπέρσαντα, λαχόντα τε ληΐδος αἶσαν ; Od. 5.40 λαχὼν ἀπὸ ληΐδος αἶσαν ; – Il. 15.187 ff behauptet Poseidon, er habe den gleichen Anteil an der Herrschaft wie Zeus und nennt sich in Bezug darauf 209 ἰσόμορον καὶ ὁμῇ πεπρωμένον αἴσῃ ; vom Schicksal ist dabei nicht die Rede ; Il. 22.477 ἰῇ ἄρα γιγνόμεθ' αἴσῃ ἀμφότεροι, zu gleichem Lebenslose ; 1.418 τῷ σε κακῇ αἴσῃ τέκον ; – Od. 19.84 ἔτι γὰρ καὶ ἐλπίδος αἶσα, noch darf man hoffen ; Il. 9.378 τίω δέ μιν ἐν καρὸς αἴσῃ, wie es dem Tode zukommt, d.h. gleich dem Tode, s. Scholl. Aristonic.; 24.428 ἐν θανάτοιο αἴσῃ = im Tode ; 16.441 ἄνδρα θνητὸν ἐόντα, πάλαι πεπρωμένον αἴσῃ scil. θανάτοιο, zum Tode bestimmt ; – 3.59 ἐπεί με κατ' αἶσαν ἐνείκεσας οὐδ' ὑπὲρ αἶσαν, nach Gebühr ; 10.445 κατ' αἶσαν ἔειπον ; – Od. 14.359 ἔτι γάρ νύ μοι αἶσα βιῶναι, noch ist mir beschieden zu leben ; 5.113 οὐ γάρ οἱ τῇδ' αἶσα φίλων ἀπονόσφιν ὀλέσθαι ; – Od. 8.511 αἶσα γὰρ ἦν ἀπολέσθαι, ἐπὴν πόλις ἀμφικαλύψῃ δουράτεον μέγαν ἵππον ; – Il. 6.487 οὐ γάρ τίς μ' ὑπὲρ αἶσαν ἀνὴρ Ἄιδι προϊάψει ; 16.780 τότε δή ῥ' ὑπὲρ αἶσαν Ἀχαιοὶ φέρτεροι ἦσαν, sie siegten, was ihnen nach Zeus Beschluß nicht zukam ; – Il. 9.608 φρονέω δὲ τετιμῆσθαι Διὸς αἴσῃ ; Od. 9.52 τότε δή ῥα κακὴ Διὸς αἶσα παρέστη ἡμῖν αἰνομόροισιν ; 11.61 ἆσὲ με δαίμονος αἶσα κακή ; – Il. 20.127 τὰ πείσεται ἅσσα οἱ αἶσα γιγνομένῳ ἐπένησε λίνῳ, ὅτε μιν τέκε μήτηρ ; Od. 7.197 πείσεται ἅσσα οἱ αἶσα κατὰ κλῶθὲς τε βαρεῖαι γιγνομένῳ νήσαντο λίνῳ, ὅτε μιν τέκε μήτηρ. Also die personisizierte αἶσα »spricht« dem Menschen nicht sein Schicksal, wie Buttmann will, sie spinnt es. Aesch. Ch. 637 ; Pind. Ol. 9.45 ; Ap.Rh. 4.1254 ; H.h. Cer. 301 ; θεῶν Pind. frg. 4 ; Ap.Rh. 4.1468 ; αἶσα πεπρωμένη, das vorher bestimmte, Aesch. Prom. 104 ; θανατηφόρος Ch. 363, δούλιος 75 ; κακή Soph. Tr. 111 ; ἄπλατος, der Wahnsinn, Aj. 249 ; Todesgeschick Theogn. 903 ; ἠὼς γάρ τ' ἔργοιο τρίτην ἀπομείρεται αἶσαν Hes. O. 576 ; ὁμοίην αἶσαν ἐχει h.Cer. 482 ; παρ' αἶσαν, wider Gebühr, Pind. P. 8.13 ; Aesch. Suppl. 74 ; Ap.Rh. 3.613 ; τεὰν κατ' αἶσαν Pind. N. 3.10.