'ὠθέω-ῶ (impf. ἐώθουν, f. ὤσω, ao. ἔωσα, pf. ἔωκα ; pass. f. ὠσθήσομαι, ao. ἐώσθην, pf. ἔωσμαι) : pousser, càd. :
      1 pousser en avant, en parl. de pers. : τινα, IL. 21, 241, repousser qqn, en parl. d’un courant ; ἀφ' ἵππων, IL. 5, 19, précipiter d’un char ; χαμᾶζε, IL. 5, 835 ; 11, 143, etc. précipiter à terre ; πετρῶν ὦσαι κάτω, EUR. Cycl. 448 ; ou κατὰ τῶν πετρῶν, PLAT. Phædr. 229 c, précipiter du haut d’un rocher ; τινα ἐπὶ κεφαλήν, LUC. Tim. 14, faire tomber qqn sur la tête ; ὠθεῖν ἑαυτὸν εἰς τὸ πῦρ, HDT. 7, 167, se précipiter dans le feu ; joint à ἕλκειν, XÉN. Eq. 7, 7 ; à παίειν, LUC. Pisc. 44 ; fig. repousser loin de soi, chasser, repousser précipitamment : Ἀχαιοὺς ἰθὺς τάφροιο, IL. 8, 336, les Grecs dans la direction du fossé ; ἀπὸ σφείων, IL. 13, 148, loin de soi ; cf. IL. 5, 691 ; 16, 659, etc. ; ἄνω, XÉN. Cyr. 3, 2, 5, etc., pousser en haut, faire monter ; τινα ἔξω δόμων, ESCHL. Pr. 668 ; ἐκ δόμων, EUR. Andr. 344 ; ἀπ' οἴκων, SOPH. O.R. 241, chasser qqn de sa maison ; ἀπὸ τῶν ἱερῶν, ESCHN. F. leg. § 86 Kock, exclure des sacrifices ; fig. repousser, répudier : τινας ἀθάπτους, SOPH. Aj. 1307, des personnes sans leur donner de sépulture, càd. leur refuser la sépulture ; particul. repousser un vaisseau du rivage, OD. 9, 488 ; en parl. de choses : λᾶαν ἄνω ποτὶ λόφον χερσίν τε ποσίν τε, OD. 11, 595, 598, pousser une pierre en haut vers la colline, des pieds et des mains ; ἀπὸ εἷο τράπεζαν ποδὶ πλήξας, OD. 22, 20, pousser une table loin de soi en la frappant du pied ; πύλας, EUR. Or. 1561, pousser une porte ; ξίφος ἐς κουλεόν, IL. 1, 220, pousser une épée dans le fourreau ; (ἔγχος) ἰθύς τινος, IL. 21, 398, pousser une javeline droit dans le corps de qqn ; ξίφος διά τινος, HDT. 3, 78, passer son épée au travers du corps de qqn ; p. anal. en parl. du vent qui chasse les flots et les pousse vers la terre, OD. 3, 295 ; THCR. Idyl. 16, 61 ; ou qui chasse un vaisseau, EUR. I.T. 1395 ; des eaux qui repoussent une vague, une pierre, etc. IL. 13, 138 ; 21, 235, etc. ; fig. précipiter, presser (une affaire) HDT. 3, 81 ; au pass. être repoussé ou précipité : ἐπὶ κεφαλήν, HDT. 7, 136, être précipité la tête la première ; πρὸς βίαν, EUR. Hec. 406 ; βίᾳ, EUR. Med. 335, etc. être repoussé par la force ; particul. être repoussé au loin, XÉN. Hell. 6, 4, 14 ; 7, 1, 36, etc. ; en parl. de navires ; DS. 3, 40 ; joint à παίεσθαι, XÉN. Cyr. 7, 1, 38, etc. ; à βιάζεσθαι, LUC. D. mort. 21, 2 ; à ἄγεσθαι, XÉN. Mem. 3, 1, 8, etc. ;
      2 pousser en arrière, d’où retirer avec force, arracher : δόρυ ἐκ μηροῦ, IL. 5, 694, une javeline de la cuisse ; expulser : ἐκ φάρυγγος κρέα, EUR. Cycl. 592, des viandes du gosier ; tirer à soi : τὸ πνεῦμα, EL. N.A. 5, 49, tirer à soi ou retenir le souffle ;
      3 dériver (les eaux d’un lac) acc. PLUT. Cam. 4 ;

Moy. (ao. ἐωσάμην) :
   I intr. :
      1 se heurter, en parl. de pers. qui se heurtent dans la foule, XÉN. Cyr. 3, 3, 64 ; THCR. Idyl. 15, 73, etc. ;
      2 se précipiter : πρός τι, PLAT. Euthyd. 294 a ; PLUT. Marc. 11, vers qqe ch. ; εἰς τὸ πρόσθεν, XÉN. Hell. 7, 1, 31, en avant ; joint à ἐμπίπτειν, EL. N.A. 1, 4 ; 11, 8 ; en parl. de poison, se précipiter en bas, se répandre dans le corps, EL. N.A. 15, 18 ;
   II tr. :
      1 repousser, éloigner de soi : τινα, HDT. 8, 3 ; PLUT. Arist. 19, qqn ; abs. IL. 6, 62 ; προτὶ Ἴλιον, IL. 8, 295 ; προτὶ ἄστυ, IL. 16, 655, vers Ilion, vers la ville ; τείχεος ἄψ, IL. 12, 420, du rempart ; νεῶν ἄπο, IL. 11, 803, des vaisseaux ; cf. IL. 5, 691 ; 15, 418 ;
      2 se pousser en avant, pénétrer en avant, IL. 16, 592 ; THC. 4, 11, 35, 96, etc. ; ἐπί τινα, DS. 19, 42, vers qqn.

➳ Act. prés. impér. 3 sg. éol. ὠθήτω, ALC. 41, 6 ; impf. itér. 3 sg. ὤθεσκε, OD. 11, 596. Ao. épq. et ion. ὦσα, IL. 5, 19 ; 8, 336 ; ANTH. 12, 131 ; THCR. Idyl. 22, 201 ; 25, 147 ; HDT. 3, 78 ; 7, 167. Ao. itér. 3 sg. ὤσασκε, OD. 11, 599. Pf. en compos. -έωκα, PLUT. M. 48 c. Pl.q.pf. en compos. -εώκειν, PLUT. Brut. 42. Pass. ao. en compos. -ώσθην, ARR. An. 4, 25 ; 5, 23. Moy. prés. ind. 3 pl. dor. ὠθεῦνται, THCR. Idyl. 15, 73. Ao. épq. et ion. ὠσάμην, IL. 16, 592 ; HDT. 9, 25 ; APP. Civ. 1, 64, 120. Ao. réc. en compos. -ωθησάμην, DC. fr. 18 (var. -εωσάμην).

Étym. prés. itér. ; indo-europ. *h₂uod^hh₁-éie-, repousser, tuer.

'

Att. impf. ἐώθουν Ar. Pax 637 (troch.), D. 9.65, (ἐξ-) Th. 7.52, etc., and ἐώθει even in h.Merc. 305; Ion. and Ep. 3 sg. ὤθει Il. 21.241; Ion. ὤθεσκε Od. 11.596; but ὤθει E. IT 1395 is f.l. for ὠθεῖ (Kirchhoff); fut. ὠθήσω Id. Cyc. 592, Ar. Ec. 300 (lyr.), (ἐξ-) S. Aj. 1248; but ὤσω E. Med. 379, Andr. 344, and always in Prose; ἀπώσω Od. 15.280, Ep. inf. ἀπωσέμεν Il. 13.367; Att. aor. ἔωσα Pl. Ti. 60c, etc., (ἐξ-) S. OC 1296, 1330, etc. ; Ion. and Ep. ὦσα Il. 1.220, Hdt. 7.167, Ep. ὤσασκε Od. 11.599; but ἔωσα Il. 16.410, (ἀπ-) Od. 9.81; later ὤθησα Ael. NA 13.17, etc. ; pf. ἔωκα (ἐξ-) Plu. 2.48c; plpf. ἐώκει (ἐξ-) Id. Brut. 42; — Med., fut. ὤσομαι (ἀπ-) S. El. 944, etc., (δι-) A. Fr. 199.9, etc. ; — Att. aor. ἐωσάμην Th. 4.43, Ar. V. 1085 (troch., with vv. ll.); Ion. and Ep. ὠσάμην Il. 16.592, Hdt. 9.25, v.l. in Ar. v.l.c. ; — Pass., fut. ὠσθήσομαι E. Med. 335 (v.l. ὠθήσομαι), (ἐξ-) D. 24.61; Att. aor. ἐώσθην (ἐξ-) X. HG 2.4.34, etc. ; later ὤσθην (ἐξ-) Arr. An. 4.25.3, Plot. 4.4.45; Att. pf. ἔωσμαι X. Cyr. 7.1.36, (< ἀπ, περι-) Th. 2.39, 3.57; Ion. part. ἀπωσμένος Hdt. 5.69 : — thrust, push, mostly of human force, as of Sisyphus, σκηριπτόμενος χερσίν τε ποσίν τε λᾶαν ἄνω ὤθεσκε ποτὶ λόφον he kept pushing it…, Od. 11.596, cf. 599; ἀπὸ εἷο τράπεζαν ὦσε ποδὶ πλήξας 22.20; [ἔγχος] ὑπὲκ δίφροιο pushed it away from…, Il. 5.854; ἂψ ἐς κουλεὸν ὦσε ξίφος 1.220; τοῖσι δ’ ἀπ’ ὀφθαλμῶν νέφος ἀχλύος ὦσεν Ἀθήνη 15.668; τὸν δε’ Ζεὺς ὦσεν ὄπισθε χειρί ib. 694, cf. 13.193; ὦσαί [τινα] ἀφ’ ἵππων 5.19; ἀφ’ ἵππων χαμᾶζε ib. 835, etc. ; so ὦσαι ἑωυτὸν ἐς τὸ πῦρ rush into the fire, Hdt. 7.167; ὠ. τινα ἐπὶ κεφαλήν throw him headlong down, Pl. R. 553b (Pass., ὠθέεσθαι ἐπὶ κ. Hdt. 7.136); ὠ. τινα ἐπὶ τράχηλον Luc. DMort. 27.1; πετρῶν ὦσαι κάτω E. Cyc. 448, cf. Pl. Phdr. 229c; εἰς λιθοτομίας D. 53.17; freq. of weapons, ὠ. ξίφος δἰ ἀμφοτέρων thrust it through both, Hdt. 3.78; τεκούσης ἐς σφαγὰς ὦσαι ξίφος E. Or. 291; διὰ μέσου αὐχένος ὠθεῖ σίδηρον Id. Ph. 1458; φάσγανον δἰ ἥπατος Id. Med. 379; ξίφος πρὸς ἧπαρ Id. Hel. 983; δαλοῦ κώπην ἔσω βλεφάρων Id. Cyc. 485 (anap.), cf. 636; ἐκ μηροῦ δόρυ ὦσε θύραζε forced it out from the thigh, Il. 5.694; τὸ ἱμάτιον ὦσαι εἰς τὸ στόμα stuff it into his mouth, Thphr. Char. 2.4; τὴν θύραν ὠθεῖ forces the door, Ar. V. 152, cf. Lys. 1.24; πύλας E. Or. 1562; sts. of other than human force, as of a stream, ὦσε δὲ νεκρούς Il. 21.235, cf. 241; of the wind, Νότος μέγα κυμα ποτὶ… ῥίον ὠθεῖ Od. 3.295; [ὁ ποταμὸς] ὠθεῖ κῦμα Metagen. 6.3; ὠ. κολόκυμα Ar. Eq. 692; metaph, ἀ δ’ ἀτέρα τὰν ἀτέραν κύλιξ ὠθήτω Alc. 41.
force back in battle, Il. 8.336, 13.193, etc. ; ἄνδρας προτὶ ἄστυ 16.45; v. infr. II.
thrust out, banish, ὠ. ἅπαντας τὸν ἀσεβῆ S. OT 1382; ἔξω δόμων τε καὶ πάτρας ὠθεῖν τινα A. Pr. 665; ἀπ’ οἴκων S. OT 241; ἐκ δόμων E. Andr. 344; ἔξω τινὰ φυγάδα Pl. R. 560d; σπονδῶν ἄπο, ἀπὸ τῶν ἱερῶν, E. Ba. 46, Aeschin. 2.86; ὠ. τινας ἀθάπτους S. Aj. 1307; — Pass., ὠθούμεθ’ ἔξω Id. Fr. 583.7. metaph, ὠ. τὰ πρήγματα push matters on, hurry them, Hdt. 3.81; ἐπιθυμία ὠθεῖ ἐπὶ τὰς ἀπολαύσεις Arist. VV 1250a24. abs., ὦσα παρέξ pushed off from land, Od. 9.488; ὤθει βιαίως E. Tr. 356, cf. X. HG 7.4.31; τὸ ὠθοῦν the motive power, Pl. Cra. 401d. Med., mostly in aor., thrust or push away from oneself, force back, esp. in battle, freq. in Il., ὄφρα τάχιστα ὤσαιτ’ Ἀργείους 5.691; τείχεος ἂψ ὤσασθαι 12.420; ὤσασθαι προτὶ Ἴλιον, προτὶ ἄστυ, 8.295, 16.655; τὴν ἵππον ὤσαντο Hdt. 9.25, cf. 3.72, 6.37; ὤσασθαί τινας κατὰ βραχύ Th. 4.96; ὠσαμένων τὸ εὐώνυμον κέρας Id. 6.70, etc. ; once in Trag., E. IT 326; of a horse, throw its rider, Thgn. 260 (s.v.l.). intrans., push, press forward, Th. 4.11, 35, Plu. Ages. 32; ὠθεῖσθαι εἰς τὸ πρόσθεν X. HG 7.1.31; πρὸς τὴν πληγὴν ὁμόσε ὠθεῖσθαι Pl. Euthd. 294d; εἰς χεῖρας ὠθεῖσθαι τοῖς ἐναντίοις Plu. Thes. 5. Pass., to be thrust, pushed, or forced, rush or fall violently, ἐπὶ κεφαλήν Hdt. (v. supr. I. 1); πρὸς βίαν E. Hec. 406; βιᾳ Id. Med. 335, etc. ; ἱδρῶτες ταχέως ὠθούμενοι Hp. Aph. 7.85. Med., crowd, throng, jostle, X. Cyr. 3.3.64; ὠ. ὥσπερ ὕες Theoc. 15.73, cf. Arist. HA 572b25; impers. in Pass., ἐπὶ μέζον ὠθεῖται the crush gets worse, Herod. 4.54.

imperf. ἐώθουν, Iterativform ὤθεσκε Od. 11.596, fut. ὠθήσω u. ὤσω, aor. ἔωσα, u. ep. ὤσασκε 11.599, perf. pass. ἔωσμαι u. aor. ἐώσθην, – stoßen, fortstoßen, drängen, treiben, übh. mit Gewalt und Anstrengung von der Stelle bringen ; Hom. oft ; so vom Sisyphus, σκηριπτόμενος χερσίν τε ποσίν τε λᾶαν ἄνω ὤθεσκε ποτὶ λόφον, Od. 11.596 ; ἂψ δ' ἐς κουλεὸν ὦσε μέγα ξίφος Il. 1.220 ; ὦσε δ' ἀφ' ἵππων, er stieß ihn vom Wagen herunter, 5.19 u. öfter ; ὦσε δέ μιν σθένεϊ μεγάλῳ Il. 13.193, vgl. 15.694 ; und sonst, vom Drängen oder Verfolgen des Feindes ; ἐκ μηροῦ δόρυ ὦσε, er trieb, riß den Speer aus dem Schenkel, 5.694 ; τοῖσι δ' ἀπ' ὀφθαλμῶν νέφος ἀχλύος ὦσεν Ἀθήνη, sie trieb ihnen die finstere Wolke von den Augen hinweg, 15.668 ; auch von der treibenden, fortreißenden Gewalt der Wellen, 21.235, 241, Od. 3.395 ; ὦσαι παρέξ, vom Lande abstoßen, absolut, 9.488 ; ἔξω δόμων τε καὶ πάτρας ὠθεῖν με Aesch. Prom. 668 ; οὓς νῦν σὺ ὠθεῖς ἀθάπτους Soph. Aj. 1286 ; ἀπ' οἴκων O.R. 241, 819 ; Eur. oft ; ξίφος διά τινος Her. 3.78 ; ὦσαι ἑαυτὸν εἰς τὸ πῦρ, sich ins Feuer stürzen, 7.167 ; τὰ πρήγματα, wie wir sagen »treiben«, d.i. beschleunigen, 3.81 ; εὐθὺς ἐπὶ κεφαλὴν ὠθεῖ ἐκ τοῦ θρόνου Plat. Rep. VIII.553b ; τὸ πλησίον ἐκ τῆς ἕδρας ὠθεῖ Tim. 79b, u. öfter ; ἄνω τινά Xen. Cyr. 3.2.5 ; ὠθεῖ με εἰς τὰς λιθοτομίας Dem. 53.17.
Pass. getrieben, gedrängt werden ; ὠθεῖσθαι ἐπὶ κεφαλήν, auf den Kopf gestellt od. kopfüber gestürzt werden, Her. 7.136 ; ὠθεῖσθαι εἴσω, sich hineindrängen ; ὠθούμενος καὶ βιαζόμενος Plat. Phil. 62c ; εἰς τοὺς ἀσεβεῖς ὠσθῆναι διὰ τὴν πονηρίαν τοῦ βίου Dem. 25.53 ; Sp.
Med. von sich stoßen, zurückdrängen, Hom. gew. im aor. ὤσασθαι, ὄφρα τάχιστα ὤσαιτ' Ἀργείους Il. 5.691 ; ἐχώρησαν Τρῶες, ὤσαντο δ' Ἀχαιοί 16.592 ; auch τείχεος ἂψ ὤσασθαι, 12.420 ; vgl. noch Her. 8.3, 9.25 ; Thuc. 4.96 ; Xen. An. 3.4.48 ; ἐώσατο τοὺς πολεμίους Plut. Timol. 4 ; ὤσασθαι εἰς τὸ ξίφος, sich in sein Schwert stürzen, ὠθεῖσθαί τινι εἰς χεῖρας, Plut. Thes. 5.

1. to thrust, push, shove, force onwards or away , λᾶαν ἄνω ὤθεσκε he kept pushing it upwards, [Odyssey by Homer (8th/7th c.BC)]; ἀπ᾽ ὀφθαλμῶν νέφος ὦσεν Ἀθήνη [Iliad by Homer (8th/7th c.BC)]; ἐκ μηροῦ δόρυ ὦσε he forced the spear from the thigh, [Iliad by Homer (8th/7th c.BC)]; ὦσαί τινα ἀφ᾽ ἵππων [Iliad by Homer (8th/7th c.BC)]; ὦσαι ἑαυτὸν ἐς τὸ πῦρ to rush into the fire, [Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC)]; so, ὠθ. τινὰ ἐπὶ κεφαλήν to throw him headlong down, [Plato Philosophus (5th/4th c.BC)]; κατὰ πετρῶν [Euripides (Refs 5th c.BC)]; ὦσαι τὴν θύραν to force the door, [Aristophanes Comicus (5th/4th c.BC)]
2. to push or force back in battle, [Iliad by Homer (8th/7th c.BC)]
3. to thrust out, banish , [variant datesTragica Adespota; ὦσαί τινα φυγάδα [Plato Philosophus (5th/4th c.BC)]; ὠθ. τινα ἄθαπτον [Sophocles Tragicus (Refs 5th c.BC)]
4. metaphorically, ὠθ. τὰ πρήγματα to push matters on, hurry them, [Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC)]
5. absolute, ὦσα παρέξ pushed off from land, [Odyssey by Homer (8th/7th c.BC)]; ὤθει βιαίως [Euripides (Refs 5th c.BC)]
6. Mid., mostly in aor1, to thrust or push from oneself, push or force back, repulse , especially in battle, τείχεος ἂψ ὤσασθαι [Iliad by Homer (8th/7th c.BC)]; ὤσασθαι προτὶ Ἴλιον, προτὶ ἄστυ [Iliad by Homer (8th/7th c.BC)]; ὤσασθαι τὴν ἵππον [Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC)]; ὠσαμένων τὸ κέρας [Thucydides (Refs 5th c.BC)]
7. Pass. to be thrust on, to fall violently , ἐπὶ κεφαλήν [Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC)]; πρὸς βίαν [Euripides (Refs 5th c.BC)]
8. to force one's way , [Xenophon Historicus (5th/4th c.BC), Plato Philosophus (5th/4th c.BC)]: to crowd on, throng , like ὠστίζομαι, [Xenophon Historicus (5th/4th c.BC)] (ML)