α, ον :
A (ὑπό, en dessous) placé en bas : τὰ ὕπτια (p. opp. à τὰ ἄνω) TH. H.P. 2, 6, 1, les parties inférieures ; ὅταν ὑπτία τμηθῇ ἡ ἄμπελος, TH. H.P. 4, 14, 6, lorsqu’on a coupé le cep vers le bas ;
B (ὑπό, en arrière) :
   I renversé en arrière, d’où :
      1 couché sur le dos, HDT. 4, 190 ; PLAT. Phæd. 117 e, etc. ; p. opp. à ἐπὶ πλευράς et à πρηνής, IL. 24, 11 ; ὑπτία χείρ, AR. Eccl. 782, main renversée pour recevoir qqe ch. ; en gén. p. opp. à πρηνής, PLUT. Tim. 11, etc. ; ὑπτίας χεῖρας ἀνατείνειν, PLUT. Phil. c. Flam. 2, tendre les mains levées et renversées en arrière pour prier ; ἐξ ὑπτίας νεῖν, AR. fr. 654 ; PLAT. Rsp. 529 c, etc. nager sur le dos, à la renverse ; fig. indolent, négligent, ARSTD. t. 2, 112 ; ARTÉM. 2, 68 ; particul. en parl. du style, négligé, DH. Isocr. 15, Din. 8 ; τὸ ἀνειμένον καὶ ὕπτιον, HERMOG. style relâché et négligé ;
      2 qui tombe à la renverse : πέσεν ὕπτιος, IL. 15, 434, il tomba à la renverse ; τινὰ ὕπτιον ὠθεῖν, IL. 16, 863, pousser qqn de manière à le faire tomber à la renverse ; p. opp. à πρηνής, IL. 11, 179 ;
      3 situé par derrière : τὰ ὕπτια μέρη τοῦ σώματος ou τὰ ὕπτια, ARSTT. H.A. 5, 2, le derrière du corps, le dos ;
   II p. anal. qui est dans une position horizontale, d’où plat, uni, en parl. d’un pays, HDT. 2, 7 ; TH. C.P. 6, 12, 7 ; EL. N.A. 16, 15 ; PLUT. M. 193 e, 530 a ; en parl. d’une île, PHILSTR. 825, etc. ; de la mer, PHILSTR. V. Ap. 4, 15 ;
   III t. de gr. passif, DL. 7, 43 et 64.

Étym. ὑπό.

α, ον, laid on one΄s back, freq. in Hom., esp. of one falling backwards, opp. πρηνής, πολλοὶ δὲ πρηνεῖς τε καὶ ὕπτιοι ἔκπεσον Il. 11.179; ὁ δ’ ὕ. ἐν κονίῃσι… πέσε 15.434, cf. 4.522, al., S. OT 811; τὸν δ’ ὕ. ὦσ’ ἀπὸ δουρός Il. 16.863; ἄλλοτ’ ἐπὶ πλευρὰς κατακείμενος, ἄλλοτε δ’ αὖτε ὕ., ἄλλοτε δὲ πρηνής, of Achilles in his grief, 24.11; ὕ. ἀποθανέειν to die lying on one΄s back, Hdt. 4.190; ῥέγκει… ὕ. Ar. Eq. 104; ὕπτιον καθεύδειν οὐδενὶ βέλτιόν ἐστιν Diocl. Fr. 141; κατεκλίνη ὕ. Pl. Phd. 117e, cf. Sor. 2.87, al., Gal. 18(2).56, al. ; ὑ. ἀνατετραμμένος Pl. Euthd. 278c; of a quadruped, ὀρθοῦ ἑστεῶτος… καὶ ὑπτίου standing upright and lying on its back, Hdt. 2.38, cf. AP 5.202 (Asclep.). ὕ. μέρη, in animals, the under parts, i.e.
the belly, opp. τὰ πρανῆ (the upper parts, the back), Arist. PA 658a16, al., cf. πρανής 11; hence Thphr. HP 1.10.2, 3.14.2 uses ὕπτιος of the smoother upper surface of leaves, opp. πρανής of the rougher and under; γαστὴρ ὑ. the belly uppermost, E. Cyc. 326; of the hand, ἐκτείνειν τὴν χεῖρ’ ὑ. to hold out the hand with the under side uppermost, to hold out the hollow of the hand, so as to receive something, Ar. Ec. 782; τὴν χεῖρα νῦν μὲν ὑ., νῦν δὲ πρηνῆ προτείνας Plu. Tim. 11; τῆς χειρὸς ὑ. τὸ μέσον Id. Crass. 18; ὑ. ταῖς χερσὶν ὑποδέχεσθαί τι Philostr. Im. 1.6; ἐδέξαντο ὑπτίαις χερσὶ τὸν τῶν πολεμίων στρατόν Procop. Goth. 3.16.19; οὐλὴ καρπῷ δεξιῷ ὑπτίῳ PLond. 2.259.81 (i AD); also ὑ. τὰς χεῖρας ἀνατείνειν lift the upturned hands in prayers, Plu. Comp. Phil. Flam. 2, cf. Philostr. Im. 2.1; ταῖς χερσὶν ὑπτίαις διαλέγεσθαι D.Chr. 33.52; ἐξ ὑπτίας νεῖν swim or float on one΄s back, Ar. Fr. 665, Pl. R. 529c. generally, of anything turned downside up, πάλος ἐξ ὑπτίου ΄πήδησεν… κράνους from the upturned helmet, with the hollow uppermost, A. Th. 459 (cf. Il. 7.176); παράθες νυν ὑ. αὐτὴν ἐμοί (sc. τὴν ἀσπίδα) Ar. Ach. 583, cf. Lys. 185, Th. 7.82; ἁψῖδος ἥμισυ ὕπτιον a half-wheel with the concave side uppermost, Hdt. 4.72; but κύλιξ ὑ. a cup with the bottom uppermost, Ar. Lys. 195; ὑπτίοις σέλμασιν ναυτίλλεται he sails with the benches upside down, i.e. suffers shipwreck, S. Ant. 716; κεῖσθαι ὥσπερ γάμμα ὕ. X. Oec. 19.9; σχαλίδες Id. Cyn. 6.7; περιφέρεια κοίλη καὶ ὑ., opp. πρηνὴς καὶ κυρτή, Arist. Mete. 350a11. ἐξ ὑπτίας ἀνάπαλιν διανεῖν τὸν λόγον trace the argument backwards from the conclusion, Pl. Phdr. 264a, cf. Herm. in Phdr. p. 187A. ; ἐξ ὑπτίας backwards, in reverse order, ἀπὸ τῶν ἐσχάτων ἐπὶ τὰ πρῶτα ἐπανιόντες Dam. Pr. 81; ἐξ ὑπτίας χωροῦντες Procl. Hyp. 7.57. of land, flat, horizontal, Hdt. 2.7, Thphr. CP 5.12.7, App. BC 4.2, Mith. 42, Ael. NA 16.15, Plu. 2.193e, 530a; ἐν ὑπτίῳ τοῦ ὄρους Paus. 8.13.1; ὕ. μᾶλλον ἢ ὄρθιος, of a flight of shallow steps, Luc. Hipp. 5; of the sea, smooth, Philostr. Im. 2.17, Lib. Descr. 7.5. metaph, supine, lazy, careless, Aristid. Or. 31 (11).5, Id. 2.112J., Poll. 1.158, etc. ; ἔστω… μὴ ὕ. ὁ τράχηλος his neck should not be relaxed, Zeno Stoic. 1.58; δεῖ αὐτῷ καὶ αὐχένος ὀρθοῦ καὶ βλέμματος οὐχ ὑπτίου Lib. Or. 64.103; προσφέρομαι τῶν αὐστηρῶν τι… ὅταν αἴσθωμαί ποθ’ ὕ. [τὸν στόμαχον] γεγονότα καὶ πλησίον ἥκοντα ναυτίας Gal. 6.601, cf. 15.460; of language, flat, tedious, D.H. Isoc. 15, Din. 8, Hermog. Stat. 3, etc. Adv., ὑπτίως ἔχειν to be flat and dull, Ph. 1.305; ὑ. καὶ οὐ ποιητικῶς ᾖσεν Philostr. Her. 2.19.
passive, of Verbs, D.L. 7.43, 64; cf. ὀρθός v.

(von ὑπό, wie supinus von sub), zurückgebeugt, -gelehnt, rücklings, hintenüber ; Hom. bes. vom Fallenden, πέσεν ὕπτιος, im Ggstz von πρηνής, Il. 11.179, 24.11 ; πάλος ἐξ ὑπτίου πήδησεν κράνους Aesch. Spt. 441 ; ὕπτιος μέσης ἀπήνης ἐκκυλίνδεται Soph. O.R. 811, vgl. Ant. 1173 ; u. vom umgestürzten Schiffe, ὑπτίοις σέλμασιν ναυτίλλεται 712 ; ὕπτιος ῥέγκει Ar. Eq. 104 ; auch ἀσπίς Ach. 558 ; ὕπτιος κεῖται Her. 4.190 ; Ggstz ὀρθός, 2.38 ; κατεκλίθη ὕπτιος Plat. Phaed. 117e, u. öfter ; ἐξ ὑπτίας νέων Rep. VII.529c, vgl. Phaedr. 264a ; – τὰ ὅπλα ὕπτια τιθέναι πρὸς τὴν γῆν Pol. 3.71.4 ; ὕπτιον καταβαλών Luc. D. Mer. 3. – Am Körper sind ὕπτια μέρη die oberen Teile, z.B. der Rücken im Vergleich mit dem Bauche ; ὑπτία χείρ Ar. Eccl. 781, der Rücken der Hand, im Ggstz gegen πρηνής, die flache Hand ; übh. von Körpern im aufrechten Stande hinten, in horizontaler Lage oben. – Von andern Gegenständen, zurückgebeugt, schräg liegend ; – vom Lande, flach, eben, Her. 2.7 u. Sp., wie App. Mithr. 42, civ. 4.2, Ael. H.A. 16.15 ; von einem Flusse, βαθὺς καὶ ὕπτιος ὤν, Strab. 8.3.19 ; – übertr., schlaff, bequem, sorglos, nachlässig, Sp., wie Dion.Hal.; – stolz zurückgebogen, übermütig.

1. laid back, laid on one's back , πέσεν ὕπτιος he fell backwards , opp. to πρηνής, [Iliad by Homer (8th/7th c.BC)]; of a quadruped, ὀρθοῦ ἑστεῶτος καὶ ὑπτίου rearing upright and falling backwards , [Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC)]
2. generally with the under side uppermost , χείρ ὑπτία the hollow of the hand, [Plutarch (1st/2nd c.AD)]; ἐξ ὑπτίου κράνους from the upturned helmet, with the hollow uppermost , [Aeschulus Tragicus (6th/5th c.BC)]; so, παράθες ὑπτίαν τὴν ἀσπίδα); [Aristophanes Comicus (5th/4th c.BC)]; ἀψὶς ὑπτία a half-wheel with the concave side uppermost , [Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC)]; ὑπτίοις σέλμασιν ναυτίλλεται he sails with the bottom uppermost , i. e. suffers shipwreck, [Sophocles Tragicus (Refs 5th c.BC)]; ἐξ ὑπτίας νεῖν to swim on the back (in metaphorically sense), [Plato Philosophus (5th/4th c.BC)]
3. of land, sloping evenly , of Egypt, [Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC)] (ML)