ης (ἡ) [ῡ]
   I bois sur pied, càd. :
      1 bois, forêt, HDT. 1, 203 ; p. opp. à δένδρα, arbres fruitiers, THC. 4, 69 ;
      2 taillis, broussailles, XÉN. An. 1, 5, 1 ; Œc. 16, 13, etc. ;
      3 arbre, en gén. HDT. 4, 21 ;
   II bois coupé ou tombé, particul. bois à brûler, IL. 7, 418 ; 23, 50, etc. ; OD. 9, 234 ; HDT. 4, 164, etc. ; XÉN. Hell. 4, 5, 4, etc. ; bois de construction, PLAT. Leg. 705 c ; TH. H.P. 5, 7, 1 ; p. suite :
      1 matériaux de construction, en gén. (bois, pierre, etc.) XÉN. Hell. 1, 1, 25 ; TH. H.P. 5, 2, 1 ; bois pour les parties vides d’un navire, ballast, OD. 5, 257 ; d’où fig. matière dont une chose est faite, OD. 5, 257 ; HDT. 4, 164, etc. ; p. suite, matière, au sens philosophique, ARSTT. Gen. et corr. 1, 4, 7 ; Metaph. 6, 7, 2, etc. ; LGN 13, 4 ; particul. matière d’un poème, d’un ouvrage, POL. 2, 16, 14, etc. ; ὕλη ἰατρική, GAL. 9, 494, la matière médicale, càd. l’ensemble de choses qu’embrasse la médecine ;
      2 résidu matériel, partie substantielle ou la plus grossière d’un corps, particul. lie du vin, AR. fr. 697 dout.

➳ Dor. ὕλα [ᾱ] PD.

Étym. p.-ê. indo-europ. *suol-h₂-, *suel-, cf. εἵλη, ou *h₁eus-l-h₂, cf. εὕω, « bois de chauffage ».

ἡ, forest, woodland, Il. 11.155, Od. 17.316, Ep. Jac. 3.5, etc. ; γῆν… δασέαν ὕλῃ παντοίῃ Hdt. 4.21; ἀπ’ ὕλης ἀγρίης ζώειν Id. 1.203; ὕλα ἀεργός virgin forest, Berl.Sitzb. 1927.167 (Cyrene); τὰ δένδρα καὶ ὕλη fruit-trees and forest-trees, Th. 4.69 (cf. δένδρον); not only of forest-trees, but also of copse, brushwood, undergrowth (cf. ὕλημα), directly opp. to timber-trees, X. An. 1.5.1, Oec. 16.13, 17.12, PSI 6.577.8 (iii BC), Sor. 1.40; also in pl., h.Cer. 386, Hecat. 291 J., Mosch. 3.88, Plb. 5.7.10, D.S. 3.48, D.H. Th. 6, Str. 5.1.12, 15.1.60, Plu. Pyrrh. 25, Cat. Ma. 21, Comp. Cim. Luc. 3, Luc. Prom. 12, Sacr. 10, Am. 12, Babr. 12.2, al., Nonn. D. 3.69, 252, 16.91, 36.70, etc.
wood cut down, Od. 5.257 (cf. III); firewood, fuel, Il. 7.418, 23.50, 111, al., Od. 9.234, Hdt. 4.164, 6.80; brushwood, Id. 7.36, Th. 2.75, etc. ; timber, ὕ. ναυπηγησίμη Pl. Lg. 705c; Ϝαυπηγήσιμος καὶ οἰκοδομική Thphr. HP 5.7.1, cf. IG4²(1).102.50 (Epid., iv BC); also, twigs for birds’ nests, Arist. HA 559a2.
the stuff of which a thing is made, material, (perh. so of wood), Od. 5.257; rarely of other material, as metal, οἱ παρ’ ἄκμονι… ὕλην ἄψυχον δημιουργοῦντες Plu. 2.802b (cf. S. Fr. 844, but ὕλη is Plutarch΄s word); generally, materials, PMasp. 151.91 (vi AD). in Philosophy, matter, first in Arist. (Ti.Locr. 93b, al. is later); defined as τὸ ὑποκείμενον γενέσεως καὶ φθορᾶς δεκτικόν, GC 320a2; as τὸ ἐξ οὗ γίγνεται, Metaph. 1032a17; οὐσία ἥ τε ὕ. καὶ τὸ εἶδος καὶ τὸ ἐκ τούτων ib. 1035a2; opp. as δυνάμει τόδε τι to τόδε τι ἐνεργεία, ib. 1042a27; opp. ἐντελέχεια, ib. 1038b6; in later philosoph. writers, mostly opp. to the intelligent and formative principle (< νοῦς), Procl. Inst. 72, etc. ; ὕ. τῶν ἀριθμῶν Iamb. Comm. Math. 4.
matter for a poem or treatise, ὕ. τραγική, ποιητικαὶ ὗλαι, Plb. 2.16.14, Longin. 13.4, cf. 43.1, Vett.Val. 172.1, etc. ; ἡ ὑποκειμένη ὕ. the subject-matter, Arist. EN 1094b12, cf. Phld. Rh. 2.124 S. ὕ. ἰατρική materia medica, Dsc. tit. ; so ὕλη alone, materia medica, Id. 1 Prooem., Gal. 17 (2).181; ὗλαι τῆς τέχνης ibid., cf. 6.77, Sor. 1.83, 110, 2.15, 28; ἡ ὕ. τῶν ὁπλομαχικῶν ἐνεργειῶν Gal. 6.157. ἡ μέση ὕλη the middle range of diet, Sor. 1.46, 2.15; τροφιμωτέρα ὕλη Id. 1.95, cf. 36. pl., material resources, βασιλικαὶ ὗλαι Ph. 1.640.
sediment, Ar. Fr. 879, cf. Sch. Ar. Pl. 1086, 1088 (hence ὑλίζω (ἀφ-, δι-), ὑλώδης II); mud, slime, UPZ 70.9 (ii BC); ὕλῃ, ὕλει, and ἰλυῖ are cj. for ὕδει in Thgn. 961.
matter excreted from the human body, Sor. 1.22, 23, 25, al. ; ἡ ὕ. τῶν ἐμπυημάτων Gal. 18(2).256; phlegm, catarrh, PMed. in Arch.Pap. 4.270 (iii AD).

ἡ,
1) Gehölz, Wald, Hom., Hes. u. Folgde ; πολλὰν ὕλαν πῦρ ἀΐστωσεν, Pind. P. 3.37 ; δαίων φλόγα ὕλης ὀρείας, Aesch. Ag. 483. Bei Xen. An. 1.5.1 Gesträuch und Staudengewächse, im Ggstz zu den Bäumen, wie auch Her. 3.112 zu verstehen.
2) das gefällte Holz, Bau- u. Brennholz ; Il. 23.50, 111, 139, Od. 9.234, 10.104 u. sonst ; Her. 4.164, 6.80, 7.36 ; ναυπηγησίμη, Schiffsbauholz, Plat. Legg. IV.705c.
3) Uebh. Stoff, Materie, woraus Etwas bereitet wird, der rohe, unverarbeitete Stoff, gleichviel ob Holz, wie Od. 5.257, oder Stein, Metall u. dgl.; Soph. frg. 743 παρ' ἄκμονι τυπάδι βαρείᾳὕλην ἄψυχον δημιουργοῦντες ; vgl. Tim.Locr. 97e ; ὕλη ἰατρική, materia medica, Galen.; τραγική, Pol. 2.16.14 ; – ἐν ὕλῃ, der Materie nach, bes. Sp. – Im chemischen Sinne, die Unterlage od. Basis, welche die eigentliche Masse gibt. – Es scheint wie υἱός von ὕω, Fύω = φύω abzuleiten, der Ort, wo das Holz wächst ; davon sylva.

ὕλη, -ης, ἡ
[in LXX: Job.19:29 (†) Job.38:40 (סֻכָּה), Psa.69:2 B.l א (יָוֵן), Isa.10:17 (שָׁמִיר), Wis.11:17 15:13, Sir.28:10, 2Ma.2:24, 4Ma.1:29 * ;]
__1. wood, forest, woodland (Thus., Xen., al.).
__2. wood, timber, fuel (Hom., Hdt., Thuc., al.): Jas.3:5 (see Hort, Ja., 70, 104 f.).
__3. = Lat. materia, esp. in Philosophy, matter (Arist. and later writers; Wis, ll. with).†
(AS)