'gén. ὕδατος (τὸ) [ῠ v. ci-dessous] eau :
   I en gén. HOM. etc. ;
   II particul. :
      1 eau de mer, OD. 3, 300 ; ἁλμυρὸν ὕδωρ, OD. 9, 227, eau salée, etc. ;
      2 eau de fleuve, de rivière, IL. 2, 825 ; 8, 365, etc. ; au plur. une fois dans Hom. OD. 13, 109 ; cf. SOPH. O.C. 1599, fr. 265, etc. ;
      3 eau de source, IL. 16, 161 ; 21, 312, etc. ;
      4 eau potable, OD. 9, 85 ; 10, 56, etc. ; οἶνον καὶ ὕδωρ μίσγειν, OD. 1, 110, mêler du vin et de l’eau ; ἐφ' ὕδωρ φοιτᾶν, HDT. 7, 137, etc. aller chercher de l’eau, au plur. ὕδατα καὶ σῖτοι, PLAT. Rsp. 404 b, de l’eau et des aliments ; πότιμον ὕδωρ, XÉN. Hell. 3, 2, 19, eau potable ; prov. ὕδωρ πίνειν, AR. Eq. 349 ; DÉM. 73, 3 ; 355, 24, boire de l’eau, càd. être insipide ou inerte, être incapable de grandes pensées, de grands sentiments, etc. ;
      5 eau pour se laver : χερσὶν ὕδωρ ἐπιχεῖν, IL. 3, 270, etc. ; OD. 1, 147, etc. verser de l’eau sur les mains ; ὕδωρ κατὰ χειρός, AR. Vesp. 1216, l’eau qu’on se faisait verser sur les mains avant le repas ;
      6 eau pour se baigner, IL. 23, 282 ;
      7 eau, comme élément, p. opp. à γῆ : γῆν καὶ ὕδωρ αἰτεῖν, HDT. 5, 17, 18, etc. demander la terre et l’eau, en signe de domination ; γῆν καὶ ὕδωρ διδόναι, HDT. 5, 18, etc. donner la terre et l’eau, càd. se soumettre ; prov. ἐν ὕδατι γράφειν, PLAT. Phædr. 276 c, ou καθ' ὕδατος γράφειν, LUC. Cat. 21, écrire sur l’eau, càd. faire de vains efforts, se donner une peine inutile ;
      8 eau de pluie, IL. 16, 385 ; ὕδωρ ἐξ οὐρανοῦ, THC. 2, 77, eau du ciel ; τὰ ἐκ Διὸς ὕδατα, PLAT. Criti. 113 e, Leg. 761 a, m. sign. ; ὕδατα ὄμϐρια, PD. O. 10, 22, m. sign. ; γίγνεται ὕδωρ, HDT. 8, 12, etc. ; THC. 6, 70 ; XÉN. Hell. 1, 6, 28, etc. il commence à pleuvoir ; τὸ ὕδωρ τὸ γενόμενον τῆς νυκτός, THC. 2, 5, pluie survenue pendant la nuit ; χέει ὕδωρ Ζεύς, IL. 16, 385 ; ὁ Ζεὺς ὕει ὕδωρ, AR. Nub. 1280 ; ὁ θεὸς ποιεῖ ὕδωρ, AR. Vesp. 261, Zeus ou le dieu fait tomber la pluie ; ὗσαι ὕδατι, HDT. 1, 87, pleuvoir ;
      9 eau de la clepsydre (v. κλεψύδρα) ESCHN. 82, 13 ; ἐν τῷ ἐμῷ ὕδατι, DÉM. 274, 9 ; 339, 5, etc. ; ἐπὶ τοῦ ἐμοῦ ὕδατος, DÉM. 1318, 6, pendant l’écoulement de mon eau, càd. pendant le temps qui m’était mesuré par la clepsydre ; πρὸς ὕδωρ σμικρὸν διδάξαι, PLAT. Theæt. 201 b, instruire avec peu d’eau devant soi, càd. avoir peu de temps pour instruire ; ἐὰν τὸ ὕδωρ ἐγχωρῇ, DÉM. 1094, 3, si le temps le permet ; οὐχ ἱκανόν μοι τὸ ὕδωρ, DÉM. 1116, 11, le temps dont je dispose n’est pas suffisant ; ἀποδιδόναι τινὶ τὸ ὕδωρ, DÉM. 23, 20 ; ou ἐγχεῖν, DÉM. 407, 16, etc. donner la parole à qqn ; ὑπὲρ τὸ ἐγχεόμενον ὕδωρ (v. ὑπέρ) au delà de l’eau versée, càd. du temps accordé :
      10 sueur : ἐν ὕδατι βρέχεσθαι, HDT. 3, 104, être mouillé, inondé de sueur :
      11 en gén. tout liquide (vin, urine, etc.) ARSTT. Meteor. 4, 5, 6 :
      12 l’eau du Verseau, constellation, ARAT. 399.

➳ [ῠ] ; ttef. [ῡ] à l’arsis dans Hom. et AR. Ran. 1339 ; postér., à la thésis, HH. Cer. 382 ; BATR. 97, etc.

Étym. indo-europ. *udōr, *ud-n-, eau ; cf. lat. unda, sscr. udán-, all. Wasser.

'

[ῠ, v. fin.], τό, gen. ὕδατος ; an Ep. dat. ὕδει in Hes. Op. 61, Thgn. 961; later nom. ὕδος Call. Fr. 475; Boeot. οὕδωρ prob. in IG 7.3169 (Orchom.) : — water, of any kind, but in Hom. rarely of seawater without an epith., ἄνεμός τε καὶ ὕ. Od. 3.300, 7.277; but ἁλμυρὸν ὕ. 9.227, al., cf. Th. 4.26; of rivers, ὕ. Αἰσήποιο, Στυγός, Il. 2.825, 8.369, al. ; so in Lyr. and Trag., ὕ, Ἀσώπιον Pi. N. 3.3; ὕ. τὸ Νείλου A. Supp. 561 (lyr.); freq. in pl. (but only once in Hom., ὕδατ’ ἀενάοντα Od. 13.109), Καφίσια ὕδατα the waters of Cephisus, Pi. O. 14.1; ῥυτῶν ὑδάτων S. OC 1599; ὕδασιν τοῖς Ἀχελῴου Id. Fr. 271 (anap.); spring-water, drinking-water, οἶνον ἔμισγον καὶ ὕ. Od. 1.110; ἀφυσσάμεθ’ ὕδωρ 9.85; ὕδατα καὶ… δῖτοι Pl. R. 404a; πότιμον ὕ. X. HG 3.2.19; ὕ. πίνων a water-drinker, D. 6.30, cf. 19.46, Ar. Eq. 349; ὕ. δὲ πίνων οὐδὲν ἂν τέκοι σοφόν Cratin. 199, cf. Aristopho 10.3, Bato 2.9, al. ; ὕδωρ κατὰ χειρός water for washing the hands, v. χείρ· φέρτε χερσὶν ὕ. Il. 9.171; ὕ. ἐπὶ χεῖρας ἔχευαν 3.270, Od. 1.146, al. ; λοέσσας ὕδατι λευκῷ Il. 23.282; — on γῆν καὶ ὕδωρ αἰτεῖν and διδόναι, v. γῆ 1.2b; — a curse was invoked upon those who refused fire (i.e. the right to borrow burning embers) or water or to direct a traveller on his way, Diph. 62, cf. X. Oec. 2.15 : — prov., ὅρκους ἐγὼ γυναικὸς εἰς ὕ. γράφω S. Fr. 811, cf. Men. Mon. 25; ἐν ὕδατι γράφειν Pl. Phdr. 276c; ὅταν τὸ ὕδωρ πνίγῃ, τί δεῖ ἐπιπίνειν· if water chokes, what more can be done ? of a desperate case, Arist. EN 1146a35, cf. ἐπιρροφέω 1.
rain-water, rain, ὅτε λαβρότατον χέει ὕ. Ζεύς Il. 16.385; ὗσαι ὕδατι λαβροτάτῳ Hdt. 1.87; ἐγίνετο ὕ. ἄπλετον Id. 8.12; πολύ Th. 6.70, D. 59.99; ὕ. ἐπιγενόμενον πολύ X. HG 1.6.28; τὸ ὕ. τὸ γενόμενον τῆς νυκτός Th. 2.5, cf. Hdt. 8.13; more definitely, ὕδωρ ἐξ οὐρανοῦ X. An. 4.2.2, Aristid. Or. 50 (26).35 (but ἐξ οὐρανοῦ is a gloss in Th. 2.77); pl., ὕ. ὄμβρια Pi. O. 11 (10).2; τὰ Διὸς, or παρὰ τοῦ Δ., ὕ. Pl. Lg. 761a, 761b; τὸ ἐκ Διὸς ὕ. Thphr. HP 2.6.5; καινὸν ἀεὶ τὸν Δία ὕειν ὕδωρ, ὕδωρ τὸν θεὸν ποιῆσαι, Ar. Nu. 1280, V. 261 (lyr.), cf. Thphr. Char. 3.4; abs., ἐὰν πλείω ποιῇ ὕ. Id. CP 1.19.3; κεραύνια ὕ. thunder-showers, Plu. 2.664f; ὕ. πολλά, συνεχέα μαλθακῶς Hp. Epid. 1.1. for ἐν ὕδατι βρέχεσθαι, Hdt. 3.104, v. βρέχω. in the law-courts, τὸ ὕδωρ was the water of the water-clock (< κλεψύδρ), and hence the time it took in running out, ἂν ἐγχωρῇ τὸ ὕδωρ D. 44.45; οὐχ ἱκανόν μοι τὸὕ. Id. 45.47; ἐν τῷ ἐμῷ ὕ., ἐπὶ τοῦ ἐμοῦ ὕ., in the time allowed me, Id. 18.139, 57.61; οὐκ ἐνδέχεται πρὸς ταὐτὸ ὕ. εἰπεῖν one cannot say (all) in one speech, Id. 27.12; τὸ ὕ. ἀναλῶσαι Din. 2.6; πρὸς ὕ. σμικρὸν διδάζαι Pl. Tht. 201b; ἐν μικρῷ μέρει τοῦ παντὸς ὕ. D. 29.9; ἐπίλαβε τὸ ὕ. stop the water (which was done while the speech was interrupted by the calling of evidence and reading of documents), Id. 45.8; ἐγχεῖται τὸ μὲν πρῶτον ὕ. τῷ κατηγόρῳ…, τὸ δὲ δεύτερον ὕ. τῷ φεύγοντι Aeschin. 3.197; ἀποδιδόναι, παραδιδόναι τινὶ τὸ ὕ., to give him the turn of speaking, Id. 1.162, Din. 1.114. generally, liquid, ὕδατος εἴδη τὰ τοιάδε· οἶνος, οὖρον, ὀρός Arist. Mete. 382b13, cf. Hp. Cord. 12. part of the constellation Aquarius, Arat. 399. a name for the winter solstice, Paul. Al. A. 4. Ὕδατα, τά, as the name of places with hot or mineral waters, Ὕ. Σέξτια, Lat. Aquae Sextiae, Ὕ. Νεαπολιτανά, etc., Ptol. Geog. 2.10.8, 3.3.7, etc. [υ by nature, ὕδωρ Il. 18.347, al. (usu. with ὕ when not at end of line), ὕδατος 16.229, al., ὕδατι Od. 12.363, al., ὕδατ’ 13.109, and so always in Att. (exc. sts. in dactylic verse, Ar. Ra. 1339); Hom. freq. has ὕδωρ (always at end of line exc. in phrase Στυγὸς ὕδωρ Il. 15.37), also ὕδατος Il. 21.300, 312, Od. 5.475, ὕδατι Il. 23.282, Od. 22.439; later Ep. admits ὕδωρ more freely, A.R. 4.601, so that we find υ in the second half of the foot in h.Cer. 381, Batr. 97, A.R. 4.290, etc. ; also in Alc. Supp. 11.8.]
(Cf. Skt. udán-, gen. udn-ás ΄water΄, OE. woeter, ONorse vatn; I.-E. u(e)d- with suffix r alternating with n (ὕδ-ṇ-τος); cogn. with Skt. u-ná-t-ti (root ud-), 3 pl. u-n-d-ánti ΄moisten΄, cf. Lat. unda.)

τό, gen. ὕδατος, dat. ep. auch ὕδει, Hes. O. 61, wozu Callim. fr. 466 den nom. ὕδος gemacht hat (ὕω), das Wasser, eigtl. Regenwasser, wie Il. 16.385 u. Pind. οὐρανίων ὑδάτων ὀμβρίων, παίδων Νεφέλας, Ol. 10.2 ; u. so auch später, ὗσαι ὕδατι Her. 1.87 ; γίγνεται, ἐπιγίγνεται ὕδωρ, 8.12, 13 ; τὸ ὕδωρ τὸ γιγνόμενον τῆς νυκτός, Thuc. 2.5, vgl. 4.75 ; τῶν ἐκ Διὸς ὑδάτων, Plat. Legg. VI.761a ; τοῖς Διὸς ὕδασι χρώμενος, Critia. 113e ; auch ὑδωρ ἐξ οὐρανοῦ πολὺ ἦν, Xen. An. 4.2.2 ; vgl. Thuc. 2.77 ; Arr. An. 3.3.6 ; dah. Ζεύς od. ὁ θεὸς ποιεῖ ὑδωρ, macht Wasser, läßt regnen, Ar. Vesp. 261 ; u. absol. ὕδατα ποιεῖ, es macht Wasser, regnet, Theophr.; ὕδατα ἀστραπαῖα, Gewitterregen, Plut. Symp. 4.2.1. – Quell- u. Flußwasser ; Καφισίων ὑδάτων, Pind. Ol. 14.1 ; Διρκαίων, P. 9.88, wie Aesch. Spt. 289 u. sonst ; – Meerwasser ; πλατὺ ὕδωρ, Her. 2.108 ; ἁλμυρόν, Thuc. 4.26 ; – ganz allgemein, im Ggstz von γῆ, Aesch. Suppl. 23 u. A.; – τὸ κατὰ χειρὸς ὕδωρ, Waschwasser (= χέρνιψ), zum Waschen der Hände vor der Mahlzeit, Ar. Vesp. 1216, vgl. Av. 464. – sprichwörtlich ἐν ὕδατι γράφειν, Plat. Phaedr. 276c ; καθ' ὕδατος γράφειν, Luc. Catapl. 21. – In der Vbdg ἐν ὕδατι βρέχεσθαι, Her. 3.104, für Schweiß, unser »wie aus dem Wasser gezogen sein«.
Bei den att. Rednern bes. das Wasser der Wasseruhr, wonach dem vor Gericht Sprechenden die Zeit zugemessen wurde ; dah. πρὸς τὸ αὐτὸ ὕδωρ εἰπεῖν, in derselben Redezeit vortragen, Dem. 27.12 ; πᾶν ὕδωρ ἀναλώσωμεν, Din. 2.6 ; τὸ ὕδωρ τοῖς ἄλλοις κατηγόροις παρόλλυμι, 1.114 ; ἐν μικρῷ μέρει τοῦ παντὸς ὕδατος, in einem kleinen Teile der ganzen Redezeit, Dem. 29.9 ; ἐν τῷ ἐμῷ ὕδατι, in der mir durch die Wasseruhr zugemessenen Zeit, 18.139 ; ἐὰν τὸ ὕδωρ ἐγχωρῇ, wenn die Zeit ausreicht, 44.45 ; Plat. sagt κατεπείγει γὰρ ὕδωρ ῥέον, Theaet. 172d, πρὸς ὕδωρ σμικρόν 201b. – Den plur. ὕδατα hat Hom. nur Od. 13.109 ; bei den Folgdn, wie Her. 4.140, häufiger, von allen großen oder fließenden Gewässern.
[Υ wird von Hom. an in der Hebung des Hexameters in allen Casus häufig lang gebraucht, u. so auch in den abgeleiteten Wörtern, bei den Att. ist es aber wieder kurz.]

ὕδωρ
genitive,
ὕδατος, τό,
[in LXX chiefly for מַיִם ;]
water: Mat.3:16, Mrk.1:10, Luk.7:44, Jhn.4:7, Jas.3:12, Rev.8:10, al.; pl., Mat.14:28-29, Jhn.3:23, Rev.1:15, al.; βαπτίζειν (ἐν) ὕδατι, Mat.3:11, Mrk.1:8, Jhn.1:26, al.; τ. λυυτρὸν τοῦ ὕ., Eph.5:26; opp. to οἴνος, Jhn.2:9 4:46; αἷμα, Jhn.19:34, Heb.9:19, 1Jn.5:6 Jn 5:8 Mat.17:15 Mrk.9:22; πνεῦμα, Jhn.1:26, 31 1:33; πνεῦμα καὶ πῦρ, Mat.3:11, Luk.3:16;ἐξ ὕ. κ. πνεύματος γεννηθῆναι, Jhn.3:5; metaph., of divine truth and grace (τ.) ὕ. (τ.) ζῶν, Jhn.4:10-11 (cf. Jhn.4:13-15); τ. ὕ. τ. ζωῆς, of spiritual refresh­ment, Rev.21:6 22:1, 17
(AS)