ὑπο·χωρέω-ῶ (ao. ὑπεχώρησα) litt. céder la place (pour se retirer ou pour s’avancer) :
   I (se retirer) :
      1 s’éloigner, se retirer, abs. IL. 6, 107 ; 22, 96 ; XÉN. Cyr. 6, 4, 3 ; en parl. d’animaux, ARSTT. H.A. 6, 14 ; 8, 2 ; de la mer, PHILSTR. V. Ap. 4, 34 ; τῆς χώρης, HDT. 1, 207, quitter le pays ; au part. joint à un verbe : ὑποχωρῶν ᾤχετο, IS. 49, 25, litt. il allait se retirant ; ὑποχωρήσας φεύγει, DÉM. 613 fin, il s’est retiré et fuit ; avec le dat. ou l’acc. de l’objet devant lequel on se retire : τινι, THC. 1, 77 ; XÉN. An. 1, 4, 18 ; fig. DÉM. 272, 10, devant qqn ou qqe ch. ; fig. PLAT. Rsp. 560 a ; avec un acc. ὄχλον νεῶν, THC. 2, 88, devant une multitude de vaisseaux ; avec deux rég. : τινι τοῦ θρόνου, AR. Ran. 790, céder le siège à qqn ; τῇ πόλει ἐκ γῆς καὶ θαλάσσης, ARSTD. céder à l’État la possession de la terre et de la mer ;
      2 t. de méd. sortir par le bas, ARSTT. H.A. 8, 2 ; Probl. 4, 30 ; ὑποχωρεῖ αὐτῷ πάμπολλα, EL. N.A. 3, 3, il a d’abondantes évacuations ; p. ext. en parl. de l’évacuation des humeurs, des selles, etc. HPC. Aph. 1250, etc. ;
   II (avancer) avancer peu à peu, PD. P. 4, 360 ; XÉN. An. 4, 5, 20 ; DH. 9, 63 dout.

fut. -ήσομαι Luc. Tox. 11 : — go back, retire, withdraw, Il. 6.107, 22.96; χώρησαν δ’ ὑπό τε πρόμαχοι… 4.505; ὑ. ἐς τὴν Σάμον, εἰς Σικυῶνα, Th. 8.79, Is. 6.20; πρὸς αἱμασιάν Th. 4.43; παρὰ Τισσαφέρνην Id. 8.45; freq. in part., ὑποχωρῶν ᾤχετο, ὑποχωρήσαντες φεύγουσι, Is. 4.28, D. 22.66; of a lion, βάδην ὑ. Arist. HA 629b14; of long-horned kine, νέμεσθαι ὑποχωροῦντας Id. PA 659a20; εἰς τὰ βαθέα ὑ., of eels, Id. HA 592a27, etc. c. gen., withdraw from, ὑ. τῆς χώρης Hdt. 1.207; ὑ. τοῦ πεδίου X. Cyr. 2.4.24; τοῦ βίου IG 12(7).395.9 (Amorgos); c. dat., τὸ δημοκρατικὸν ὑπεχώρησε τῷ ὀλιγαρχικῷ gave way to, Pl. R. 560a; τὸν ἥσσω τῷ κρατοῦντι ὑ. Th. 1.77; but ὑ. τῷ δαίμονι try to escape from…, Plu. Brut. 40. κἀκεῖνος ὑπεχώρησεν αὐτῷ τοῦ θρόνου he (Aeschylus) gave Sophocles a share of the throne, Ar. Ra. 790 (not surrendered it, which would be παρεχώρησεν)· τοὺς πρεσβυτέρους ἐντρέπεσθαι… ὁδῶν ὑποχωροῦντας making way for them on the streets (not ΄retiring from the streets΄), Plu. 2.237d. c. acc., avoid, shun, μηδένα ὄχλον [νεῶν] Ἀθηναῖοι ὄντες ὑποχωρεῖν Th. 2.88; so perh. to be taken in Il. 13.476, μένεν…, οὐδ’ ὑπεχώρει, Αἰνείαν ἐπιόντα· cf. Pl. Sph. 240a, D.H. 6.93, Luc. Tox. 36.
cede, yield, τὴν δεσποτίαν αὐτοῖς POxy. 67.19 (iv AD).
pass off below, esp. by way of stool, σάρκες Hp. Aph. 4.26, etc. ; εἰ ταχέως ὑποχωρεῖ τῶν ὑποχονδρίων Gal. 6.56, cf. 253; — in Med., Hp. Aph. 7.67.
go on steadily, εἰρεσία ὑπεχώρησεν ἐκ παλαμᾶν the rowing went on, stroke after stroke, Pi. P. 4.202. Ἡγέλοχος οὕτω προηνέγκατο (sc. γαλην ὁρῶ) ὥστε μὴ ὑποχωρῆσαι ἐκ τῆς συναλοιφῆς τὸ γαληνά, ἀλλὰ διαχωρῆσαι μᾶλλον, ὥστε δόξαι τὴν γαλῆν εἰπεῖν Sch. Ar. Ra. 305 (dub.sens.).

zurückgehen, sich zurückziehen ; Il. 6.107, 13.476, 22.96 ; auch εἰρεσία ὑπεχώρησεν ἐκ παλαμᾶν, Pind. P. 4.202 ; τῆς χώρης Her. 1.207, wie τοῦ πεδίου, aus dem Felde weichen, Xen. Cyr. 2.4.24 ; ὑποχωρεῖν τινι τοῦ θρόνου, vor Einem vom Sitze aufstehen, ihm den Sitz einräumen, Ar. Ran. 790 ; oft Plat. u. sonst in Prosa ; auch μηδένα ὄχλον, vor keiner Menge, Thuc. 2.88 ; vgl. Luc. Tox. 36 ; ὑποχωρῶν ᾤχετο Isae. 4.28, wie Dem. 24.173, von denen, die ins Exil gehen ; Isae. 6.20 ; Pol. u. Sp., wie Plut. Thes. 27 ; – heruntergehen, unten weggehen, ἡ γαστὴρ ὑποχωρεῖ, der Leib hat Oeffnung nach unten durch den Stuhlgang, Sp.

ὑπο-χωρέω
[in LXX: Jdg.20:37 B (-), Sir.13:9, 2Ma.12:12 * ;]
to go back, retire: before ἐν, Luk.5:16; before εἰς, Luk.9:10.†
(AS)