ὑπο·λύω (f. ὑπολύσω, ao. ὑπέλυσα, etc.) :
   I délier de dessous, particul. :
      1 délier du joug, dételer : ἵππους, IL. 23, 513 ; ζεύγη βοεικά, THC. 4, 128, des chevaux, des attelages de bœufs ;
      2 délier en bas, càd. les chaussures : ἀρϐύλας, ESCHL. Ag. 944 ; ou ἐμϐάδας, AR. Vesp. 1158, ôter les souliers ; p. ext. : τὼ πόδε, AR. Th. 1183, ôter les chaussures des pieds ; τινά, PLAT. Conv. 213 b, délier à qqn ses chaussures ;
      3 délier, en gén. : τινά, OD. 9, 463, qqn ;
   II relâcher, dissoudre, paralyser : γυῖα, IL. 15, 581 ; 23, 726, les membres ; μένος καὶ γυῖα, IL. 6, 27, paralyser le courage et les forces ; au pass. se relâcher, perdre sa force, fléchir, IL. 16, 341 ; AR. Lys. 216 ;

Moy. :
   I délier sous soi :
      1 τὰς κρηπῖδας, PLUT. Arat. 21, délier ses chaussures ; d’où abs. se déchausser, AR. Lys. 950, Pl. 927 ; XÉN. An. 4, 5, 13 ; Lac. 2, 3 ;
      2 délier son armure, ôter ses armes, EL. V.H. 14, 49 dout. ;
   II tr. dételer, d’où délier : τινὰ δεσμῶν, IL. 1, 401, délivrer qqn de ses liens.

➳ Pass. ao.2 sync. 3 pl. ὑπέλυντο, IL. 16, 341 ; Moy. ao. 2 sg. épq. ὑπελύσαο, IL. 1, 401.

loosen beneath or below, ὑπέλυσε δὲ γυῖα made his limbs give way under him (by giving him a deadly wound), Il. 15.581; πολλῶν ἀνδρῶν ὑπὸ γούνατ’ ἔλυσε Od. 14.236; ὑπέλυσε μένος καὶ φαίδιμα γυῖα made courage and strength fail, Il. 6.27; of wrestlers, ὑπέλυσε δὲ γυῖα 23.726; — Pass., ὑπέλυντο δὲ γυῖα 16.341; λύθεν δ’ ὑπὸ φαίδιμα γυῖα ib. 805; ὑπολύεταί μου τὰ γόνατα Ar. Lys. 216.
loose from under the yoke, ὁ δ’ ἔλυεν ὑφ’ ἵππους Il. 23.513, cf. Od. 4.39; ὑ. ζεύγη βοεικά Th. 4.128; loose from under the sheep, ἑταίρους Od. 9.463; — Med., σὺ τόν γ’… ὑπελύσαο δεσμῶν thou didst set him free from bonds, Il. 1.401.
untie a person΄s sandals from under his feet, take off his shoes, ὑπαί τις ἀρβύλας λύοι A. Ag. 944; τὰς Περσικάς Ar. Nu. 152, cf. Th. 1183; — Med., take off one΄s own sandals or shoes, or have them taken off, τὰς ἐμβάδας Id. V. 1157 (prob. cj. for ὑποδύου); abs., ὑπολύεσθαι, opp. ὑποδεῖσθαι, Id. Lys. 950, Pl. 927, cf. X. An. 4.5.13; — also c. acc. pers., ὑ. τινά unshoe him, take off his shoes, οὐχ ὑπολύσεις αὐτόν· Pherecr. 153.6 (hex.); ὑπολύετε, παῖδες, Ἀλκιβιάδην Pl. Smp. 213b. Med., disarm oneself, Ael. VH 14.48 (v.l. ἀπελύσατο). Pass., to be released, of mortgaged properties or pledges, AJPh 56.375 (Colophon, iv BC).

(λύω),
1) darunter lösen, auflösen, ein wenig, allmälig lösen ; ὑπέλυσε γυῖα, er löste ihm die Glieder unter dem Leibe, machte, daß ihm die Füße erschlafften, von Getöteten oder tödlich Verwundeten, Il. 15.581 ; eben so μένος καὶ γυῖα Il. 6.27 ; auch vom Ringer, γυῖα ὑπέλυσε, Il. 23.726, er machte ihm die Füße unter dem Leibe wankend, er stellte ihm ein Bein ; u. pass., γυῖα ὑπέλυντο 16.341. Vgl. auch noch das als Tmesis hierher gerechnete häufige ὑπὸ γούνατ' ἔλυσεν u. λύθεν δ' ὑπὸ φαίδιμα γυῖα Il. 16.805 ; ὑπολύεταί μου τὰ γόνατα Ar. Lys. 216.
2) darunter loslösen, Zugtiere unter dem Joche losspannen, wie Hom. sagt οἱ δ' ἵππους μὲν λῦσαν ὑπὸ ζυγοῦ, Od. 4.39, u. ὁ δ' ἔλυεν ὑφ' ἵππους Il. 23.513 ; und übh. darunter befreien.
Med. sich losmachen, πρῶτος ὑπ' ἀρνειοῦ λυόμην Od. 9.463, einen Andern befreien, σὺ τόν γ' ἐλθοῦσα, θεά, ὑπελύσαο δεσμῶν Il. 1.401. – Im engern Sinne, die Sohlen losbinden, die Schuhe ausziehen, ὑπολύετε, παῖδες, Ἀλκιβιάδην Plat. Symp. 213b ; vgl. Ar. Nub. 153, Thesm. 1183 ; u. med. im Ggstz von ὑποδεῖσθαι sich die Schuhe ausziehen, Lys. 950, Plut. 927 ; Xen. An. 4.5.13 ; τὰς κρηπῖδας Plut. Arat. 21.

1. to loosen beneath or below , ὑπέλυσε γυῖα made his limbs give way under him , [Iliad by Homer (8th/7th c.BC)]:—;Pass., γυῖα ὑπέλυντο [Iliad by Homer (8th/7th c.BC)]
2. to loose from under the yoke, [Homer (8th/7th c.BC), Thucydides (Refs 5th c.BC)]:—; to loose from bonds , [Odyssey by Homer (8th/7th c.BC)]; in Mid., τὸν ὑπελύσαο δεσμῶν thou didst free him from bonds by stealth , [Iliad by Homer (8th/7th c.BC)]
3. to untie a person's sandals from under his feet, take off his shoes, [Aeschulus Tragicus (6th/5th c.BC), Aristophanes Comicus (5th/4th c.BC)]:—;Mid. to take off one's sandals or shoes, or to have them taken off , [Aristophanes Comicus (5th/4th c.BC)]
4. with accusative pers. to unshoe him, take off his shoes , [Plato Philosophus (5th/4th c.BC)] (ML)