'ὑπο·δύω :
A tr. plonger sous, d’où jeter à bas, renverser, XÉN. Eq. 8, 7 ;
B intr. (à l’ao.2 ὑπέδυν, au pf. ὑποδέδυκα et au moy.) :
   I se plonger sous, s’enfoncer sous ou dans : θαλάσσης κόλπον, OD. 4, 435, dans le sein de la mer ; θάμνους, OD. 5, 481, sous les buissons ; πέτραν, PLUT. Thes. 6, se glisser ou s’avancer sous une roche ; avec le dat. : πέλτῃ, LUC. D. mort. 27, 3, se cacher sous un bouclier ; qqf. avec ὑπό et l’acc. : ὑπὸ τὴν ζεύγλην, HDT. 1, 31, se mettre (litt. s’atteler) sous le joug ; avec ὑπό et le gén. : ὑπὸ τῶν κεραμίων, AR. Vesp. 206, se glisser sous les tuiles (d’un toit) ; avec ὑπό et le dat. SCOL. 22 Bgk ; rar. avec εἰς : ἐς τὴν θάλατταν, LUC. Herm. 71, plonger ou s’enfoncer dans la mer ; abs. ὀφθαλμοὶ ὑποδεδυκότες, LUC. Tim. 17, yeux creux, enfoncés ; fig. :
      1 pénétrer sous ou dans, avec l’acc. : τίς μ' ὑποδύεται πλευρὰς ὀδύνα ; ESCHL. Eum. 842, quelle douleur me pénètre les flancs ? rar. avec le dat. : πᾶσιν ὑπέδυ γόος, OD. 10, 398, un gémissement de joie pénétra dans tous les cœurs ; cf. SOPH. Ph. 1112 ; LUC. Anach. 37 ; abs. XÉN. Eq. 4, 2 ; PLAT. Ax. 347 a, etc. ;
      2 se glisser sous, s’insinuer dans : τὸν δῆμον, PLUT. Cato mi. 32, etc. dans l’esprit du peuple ; τὴν τῶν πολλῶν χάριν, PLUT. Dio. 32, dans la faveur de la foule ; avec ὑπό et l’acc. PLAT. Gorg. 464 c ;
      3 se charger de, prendre sur soi : πόλεμον, HDT. 4, 120, entreprendre une guerre ; κίνδυνον, XÉN. Cyr. 3, 3, 51, affronter un danger ; αἰτίαν, DÉM. 624, 19, affronter une accusation ; avec l’inf. ὑ. διδάσκειν, XÉN. Œc. 14, 3, entreprendre de montrer ; cf. HDT. 7, 134 ;
      4 se soumettre, ARR. ;
   II particul. en parl. du costume, entrer dans, d’où :
      1 se chausser : καττύματα, AR. Vesp. 1159, mettre des chaussures ; Λακωνικάς, AR. Vesp. 1158, mettre des chaussures laconiennes ;
      2 se vêtir : σχῆμα, ARSTT. Metaph. 3, 2, d’un costume ; fig. τὸ τῆς ἀπάτης προσωπεῖον, CHRYS. prendre le masque de la tromperie ; τὸν Ἀριστοφάνην, LUC. Ind. 27, prendre le masque d’Aristophane ; ἡ κολακευτικὴ προσποιεῖται εἶναι τοῦτο ὅπερ ὑπέδυ, PLAT. Gorg. 464 c, la flatterie feint d’être le personnage qu’elle a revêtu ; p. suite, s’abriter derrière, dat., fig. PLUT. Arat. 1 ; cf. DH. Exc. p. 2320 Reiske, etc. ;
   III se glisser de dessous : θάμνων, OD. 6, 127, de dessous un taillis ; fig. : κακῶν, OD. 20, 53, sortir des maux où l’on est plongé ;
   IV s’enfoncer, d’où chercher à échapper à (cf. franç. rentrer sous terre, faire le plongeon) ; abs. παρὰ ταῦτα ὑποδύῃ, DÉM. 778, 20, tu cherches à échapper en glissant à côté ; p. suite, redouter, acc. M. ANT. 2, 2.

➳ Fut. 2 sg. épq. ὑποδύσεαι, OD. 20, 53 ; ao.1 moy. 3 sg. épq. ὑπεδύσετο, OD. 5, 481 ; 6, 127 ; ao.2 part. duel ὑποδύντε, IL. 8, 332 ; 13, 421.

'

ὑποδύνω, put on under, κιθῶνας ὑποδύνειν τοῖσι εἵμασι Hdt. 1.155. metaph, κίνδυνον ὑποδύνειν undergo danger, Id. 3.69; ταῦτα ὑποδύνειν Id. 7.10. θʹ. intr., slip in under, ὑποδύνουσι ὑπὸ τοὺς πίλους Id. 4.75; c. acc., slip into, insinuate oneself into, ὑπέδυνε τῶν Ἰώνων τὴν ἡγεμονίην Id. 6.2; τὸ 'δὶς παῖδες οἱ γέροντες' ὑποδῦνον αὐτοὺς νύττει Phld. Lib. p. 64 O. ; v. infr. II. 1d.
slip from under, ἧττον ἂν ὑποδύοι ὁ ἵππος X. Eq. 8.7 (the only place in which pres. Act. ὑποδύω is found). mostly in Med. ὑποδύομαι, fut. -δύσομαι Od. 20.53, Arr. Fr. 126 J. ; aor.1 -εδυσάμην, Ep. 3 sg. -εδύσετο Od. 4.570 (tm.); also aor.2 Act. -έδυν, pf. -δέδυκα : — go or get under or down into, c. acc., ὑποδῦσα θαλάσσης κόλπον having plunged into…, Od. 4.435, cf. 570 (tm.), Il. 18.145 (tm.); ὑ. ὑπὸ τὴν ζεύγλην Hdt. 1.31; ὑπὸ τὴν φοινικίδα Ar. Pl. 735; -δεδυκότος τοῦ ἄρθρου εἰς χωρίον Hp. Art. 10; ὑ. ὑπὸ τῶν κεραμίδων creep under, Ar. V. 205; φέρει τιν’ ὑποδεδυκότα underneath it, like Odysseus under the ram of Polyphemus, ib. 182; ὑπὸ παντὶ λίθῳ σκορπίος ὑποδύεται Scol. 23; εἰς τὴν θάλατταν Luc. Herm. 71; c. dat., ὑ. τῇ πέλτῃ Id. DMort. 27.3.
put one΄s feet under a shoe, put on, ἀνύσας ὑπόδυθι τὰς Λακωνικάς Ar. V. 1158; ὑποδύσασθαι… δυσμενῆ καττύματα ib. 1159; ὑποδυσάμενος ib. 1168 (but in these places Scal. restored ὑποδοῦ (ὑ. δ’ ἀνύσας τι Van Leeuwen), ὑποδήσασθαι, δησάμενος, cf. ὑποδέω III. 1). metaph, put on a character (because the actor΄s face was put under a mask), ἡ κολακευτικὴ…, ὑποδῦσα ὑπὸ ἕκαστον τῶν μορίων, προσποιεῖται εἶναι τοῦθ’ ὅπερ ὑπέδυ pretends to be the character which it puts on, Pl. Grg. 464c; οἱ σοφισταὶ ταὐτὸν ὑποδύονται σχῆμα τῷ φιλοσόφῳ Arist. Metaph. 1004b18; ὑποδύεται ὑπὸ τὸ σχῆμα τὸ τῆς πολιτικῆς ἡ ῥητορική Id. Rh. 1356a27; τὴν ἡδονὴν ὑποδύεται τὸ βλάπτον Ath.Med. ap. Orib. inc. 23.25; also ὑ. τὸν Δία, τὴν Ἀθηνᾶν, Luc. Pisc. 33; c. dat., προγόνων ἀρεταῖς Plu. Arat. 1, cf. Gal. Thras. 36; for ὀνόματι ὑ. συμμάχων in D.H. 15.7, ὄνομα is prob. cj. metaph, insinuate oneself into favour with, τὸν δῆμον Plu. Cat. Mi. 32, cf. 57; abs., creep, θαύματα καὶ τότε ὑπεδύετο Pl. Lg. 967b; v. supr. 1.3. c. gen., come from under, come forth from, θάμνων ὑπεδύσετο Od. 6.127; metaph, κακῶν ὑποδύσεαι 20.53.
go under so as to bear, bear on one΄s shoulders, τὸν μὲν ἔπειθ’ ὑποδύντε Il. 8.332, 13.421. metaph, undergo labour or toil, take it on oneself, c. acc., ὑπέδυσαν τὸν πόλεμον Hdt. 4.120, cf. supr. 1.2; πόνον, κίνδυνον, X. Cyr. 1.5.12, etc. ; τὸν Ἀριστοφάνην tackle, Luc. Ind. 27; ὑ. αἰτίαν make oneself subject to…, D. 23.12. c. inf., submit, undertake, ὑποδύεσθαι διδάσκειν X. Oec. 14.3. of feelings, steal into or over (cf. ὑφέρπω), τίς μ’ ὑποδύεται πλευρὰς ὀδύνα· A. Eu. 842 (lyr.); rarely c. dat., πᾶσιν δ’ ὑπέδυ γόος sorrow stole upon all, Od. 10.398; ἀλλά μοι ἄσκοπα κρυπτά τ’ ἔπη… ὑπέδυ S. Ph. 1112 (lyr.); ὑποδύεται… ταῖς ψυχαῖς ὁρμή Luc. Anach. 37; abs., of diseases, X. Eq. 4.2. abs., slip or slink away, D. 25.28.
submit to, τισι Arr. Parth. Fr. 87 Roos; ὑποδύσεται τοῖς ἐκ Ῥωμαίων… ἀξιουμένοις Id. Fr. 126 J. ; also c. acc., ὑπέδυσαν τὰ ἐπαγγελλόμενα Id. Fr. 3 J. ; μηκέτι τὸ εἱμαρμένον ἢ παρὸν δυσχερᾶναι ἢ μέλλον ὑποδύεσθαι (sic cod. P) M.Ant 2.2 (vv. ll. ἀπο, ἀνα-; ὑπιδέσθαι cj. Wilamowitz). abs., ὀφθαλμοὶ ὑποδεδυκότες sunken, hollow eyes, Luc. Tim. 17, Hippiatr. 34.

(δύω), darunter ziehen, gew. med. mit aor.2 u. perf. act., = ὑποδύνω, unterziehen, unten anziehen, z.B. Schuhe, ὑπόδυθι τὰς Λακωνικάς Ar. Vesp. 1158 ; ὑποδυσάμενος 1168 ; ὑποδύσασθαι καττύματα 1160 ; untertauchen, hinunter schleichen, darunter gehen, sich bücken, τὸν μὲν ἔπειθ' ὑποδύντε δύω ἐρίηρες ἑταῖροι φερέτην Il. 8.332, nachdem sie sich gebückt und unter ihn gestellt hatten, um ihn aufzuheben und zu tragen, wie 13.421 ; vgl. ὑποδύντε μάλ' ὦκα νεκρὸν ἀείραντες φέρετ' ἐκ πόνου 17.717 (Luc. Demon. 61); ἥγ' ὑποδῦσα θαλάσσης εὐρέα κόλπον Od. 4.435, nachdem sie untergetaucht war ; vgl. Il. 18.145 ; auch ὑπέδυ πέτραν, Plut. Thes. 6 ; τίς μ' ὑποδύεται πλευρὰς ὀδύνα ; Aesch. Eum. 806, vgl. 837 ; seltener c. dat., πᾶσιν δ' ἱμερόεις ὑπέδυ γόος Od. 10.398, bei Allen schlich sich Trauer ein ; ὑποδύντες ὑπὸ τὴν ζεύγλην Her. 1.31, wie übertr., ὑποδῦσα ὑπὸ ἕκαστον τῶν μορίων (ἡ κολακευτική) Plat. Gorg. 464c ; ὑπὸ κλίνην Dem. 22.53 ; ὑποδύεται ὑπὸ λίθῳ Jacobs Scol. 15 ; auch ὑπό τινος, Ar. Vesp. 206 ; εἴς τι, Jacobs Ach.Tat. p. 617. – Anders aber ist θάμνων ὑπεδύσετο Od. 6.127, er tauchte darunter hervor, kam darunter hervor, wie übertr., κακῶν ὑποδύσεαι ἤδη 20.53. – Dah. ohne Casus, sich einer Sache entziehen, sich davonmachen, flüchten, ὑποδύει παρὰ ταῦτα Dem. 25.28, du schleichst dich daneben weg. – Uebertr. = sich einer Sache unterziehen, bes. eine Arbeit, eine Mühe übernehmen, εἰ δὲ μὴ ἑκόντες ὑπέδυσαν τὸν πόλεμον Her. 4.120 ; ἐθελονταὶ ὑπέδυσαν ποινὴν τῖσαι Ξέρξῃ 7.134 ; Xen. Oec. 14.3 ; κίνδυνον Cyr. 1.5.12, 3.3.15 ; πῶς οὖν τοῦθ' ὑπέδυ Dem. 24.157 ; τὴν διὰ τοῦ ψηφίσματος αἰτίαν ὑποδύσεσθαι, 23.12 ; τὴν πρᾶξιν ὑποδύεσθαι Pol. 2.21.9. – Dah. ὑποδύεσθαί τινα, sich bei Einem einschmeicheln oder ihm listig beizukommen suchen, ἀλλά μοι ἄσκοπα κρυπτά τ' ἔπη δολερᾶς ὑπέδυ φρενός Soph. Phil. 1099 ; προσωπεῖον ὑποδῦναι, unter eine Larve kriechen, eine Larve annehmen, Sp.; auch geradezu τὸν Ἀριστοφάνη ὑποδέδυκας, Luc. adv.Ind. 27. – Ὀφθαλμοὶ ὑποδεδυκότες, eingefallene Augen, Luc. Tim. 17.