'ῆς (ἡ) :
      1 action de lancer par-dessus ou au delà, PHILSTR. p. 842 ;
      2 action de passer par-dessus, de franchir (une montagne, etc.) XÉN. An. 1, 2, 25 ; POL. 3, 34, 6 ; d’où action de se transporter, avec εἰς et l’acc. XÉN. An. 4, 6, 5 ; POL. 10, 1, 8 ; p. ext. lieu élevé qu’on franchit, passage de montagne, XÉN. An. 3, 5, 18 ; 4, 1, 21, etc. ; STR. 206, 292, etc. ;
      3 action de dépasser la mesure, excès, surabondance : ὑπ. χερῶν, EUR. Hipp. fr. 437, 2 Nauck, supériorité des forces ; ὑπ. χρημάτων, EUR. Med. 232, surabondance de richesses ; ὑπ. στρατιᾶς, THC. 6, 31, supériorité de l’armée ; ὑπ. πλησμονῆς, PLAT. Leg. 776 a, satiété jusqu’à l’excès ; ὑπ. ἀρετῆς, THC. 2, 45, excès de vaillance ; p. opp. à ἔλλειψις, PLAT. Prot. 356 a, à ἔνδεια, PLAT. Prot. 357 a ; διὰ τὴν ὑπερϐολὴν τοῦ συμϐάντος, POL. 1, 37, 1, comme l’événement surpassait toute description ; au plur. DÉM. 500, 10 ; d’où simpl. action de dépasser, d’ajouter encore ; ὑπερϐολὴν ποιεῖσθαι, DÉM. 447, 25, aller à toutes les extrémités, admettre le cas extrême ; ὑπερϐολὴν ποιεῖσθαί τινος, DÉM. 609, 8, etc. ; LYS. 143, 20, etc. ajouter encore à qqe ch., enchérir sur qqe ch. ; τοῦτο γάρ ἐστιν ὑπερϐολή, DÉM. 1333, 16, car c’est là le dernier degré, le plus haut point, le comble ; εἰς ὑπερϐολήν, EUR. fr. 479, Hipp. 939 ; ESCHN. F. leg. § 4 Baiter-Sauppe ; ou εἰς ὑπερϐολάς, PLAT. Ep. 316 c, démesurément, à l’excès, ou simpl. au plus haut point ; καθ' ὑπερϐολήν, SOPH. O.R. 1196 ; ISOCR. 84 d, etc. ; ou ὑπερϐολῇ, MACH. (ATH. 341 a) m. sign. ; particul. hyperbole, exagération de langage, ARSTT. Rhet. 3, 11, etc. ; ὑπερϐολὰς εἰπεῖν, ISOCR. 58 d, dire des exagérations ;
      4 remise, ajournement, délai, répit, HDT. 8, 112 ; POL. 14, 9, 8 ;
      5 t. de math. hyperbole, section conique, APOLL. PERG. Con. 2, 12.

Étym. ὑπερϐάλλω.

'

ἡ, (< ὑπερβάλλω) a throwing beyond others, δίσκων ὑπερβολαῖς Philostr. Im. 2.19; in intr. sense, altitude of a star, Arist. Mete. 342b32.
overshooting, superiority, χερῶν ὑπερβολαῖς E. Fr. 434; στρατιᾶς Th. 6.31.
excess, τοῦ μεγέθεος Archyt. 1; opp. ἔλλειψις or ἔνδεια, Pl. Prt. 356a, 357a, 357b; θερμασίης Hp. Vict. 2.65; ὑ. δισσὴ…, τῷ ποσῷ καὶ τῷ ποιῷ Arist. PA 668b14; ὑπερβολὴν τῆς ἐπιθυμίας ἔχειν c. acc. et inf., And. 3.33, etc. ; hence in various phrases, χρημάτων ὑπερβολῇ… πρίασθαι at an extravagant price, E. Med. 232; ἐπέφερον τὴν ὑ. τοῦ καινοῦσθαι pushed on their extravagance in revolutionizing, Th. 3.82; οὐκ ἔχον ἐστὶν ὑπερβολήν it can go no further, D. 21.119, cf. 25.54; ἃ μηδὲ πιθανὰς τὰς ὑ. ἔχει Men. Her. 62; so οὐδεμίαν or μηδεμίαν ὑ. λείπειν, Isoc. 4.5, 110, cf. D. 3.25; οὐδεμίαν ὑ. καταλείπων φιλοτιμίας SIG 545.13 (Delph., iii BC); εἴ τις ὑ. τούτου if there is aught beyond (worse than) this, D. 19.66, cf. Isoc. 5.42; ταῦτ’ οὐχ ὑ.; is not this the extreme, the last degree? D. 27.38; ὑπερβολὴν ποιήσομαι I will put an extreme case, Id. 19.332; τοσαύτην ὑ. ποιεῖσθαι ὥστε… to go so far that…, Id. 18.190; folld. by a gen., ὑ. ποιεῖσθαι ἐκείνων τῆς αὑτοῦ βδελυρίας to carry his own rascality beyond theirs, Id. 22.52, cf. 23.201, And. 4.22, Lys. 14.38; ὑ. ποιεῖν τῆς τιμῆς to raise the price, Arist. Pol. 1259a26; εἰς ὑ. εὐδαιμονίας ἥκειν Isoc. 11.14; τοσαύτας ὑ. δωρειῶν παρές χηται D. 20.141; ὑ. ἀνοίας ἔχειν Polystr. p. 27 W. with Prep. in Adverbial phrases, = ὑπερβαλλόντως, εἰς ὑπερβολήν in excess, exceedingly; εἰς ὑ. ἄμεινον E. Fr. 494; ἀγαθὸς εἰς ὑ. Antiph. 80.11; ἐς ὑ. ἐκθερμαίνεσθαι Hp. Vict. 2.65; c. gen., κτήσαιτ’ ἂν ὄλβον εἰς ὑ. πατρός E. Fr. 282.6 (v.l. εἰς ὑπεκτροφὴν πάτρας); far beyond, τοῦ πρόσθεν εἰς ὑ. πανοῦργος, i.e.
far more wicked, Id. Hipp. 939, cf. D. 61.33; ἀναλίσκειν πάντα εἰς ὑπερβολάς Pl. Ep. 326d; — ἐξ ὑπερβολῆς Plb. 8.15.8; — καθ’ ὑπερβολὰν τοξεύσας with surpassing aim, S. OT 1196 (lyr.); καθ’ ὑ. ἐπαινεῖν extravagantly, Isoc. 5.11; οἱ καθ’ ὑ. ἐν ἐνδείᾳ ὄντες in extremity of need, Arist. Pol. 1295b18; αἱ καθ’ ὑ. ἡδοναί Id. EN 1151a12; τὸ καθ’ ὑ. τραχύ Phld. Po. Herc. 994.35; καθ’ ὑ. ἁμαρτωλός Ep. Rom. 7.13; c. gen., καθ’ ὑ. φιλοδοξίας OGI 472.9 (Didyma, i AD); — so in dat., εὐτελὴς ὑπερβολῇ Men. 615; παχεῖ’ ὑ. Philem. 41; ὑ. ἀγαθός Arist. HA 625a29, etc.
preeminence, perfection, without any notion of excess, δι’ ἀρετῆς ὑπερβολήν Id. EN 1145a24, cf. Rh. 1367b1, Pol. 1284a4; ἡ ὑ. τῆς φιλίας the best and noblest kind of friendship, Id. EN 1166b1; but ἡ καθ’ ὑ. φιλία, = ἡ καθ’ ὑπεροχήν, Id. EE 1238b18.
overstrained phrase, hyperbole, ὑπερβολὰς εἰπεῖν Isoc. 4.88; οἱ πρὸς ὑπερβολὴν πεπονημένοι λόγοι ib. 11; ὑπερβολὰς εἰπεῖν make strong statements, Id. 3.35, D. 27.64; as a figure of speech, Arist. Rh. 1413a29, Demetr. Eloc. 52, Str. 3.2.9; πρὸς ἣν εἰρημένος Id. 1.2.33. τὸ καθ’ ὑπερβολήν the superlative degree, in Adjectives, Arist. Top. 134b24; τιθέναι ὑπερβολῇ ib. 139a9; καθ’ ὑ. εἰπεῖν Id. Cael. 281a16.
overbid at auction, PPetr. 2 p. 44 (iii BC).
crossing over, passage of mountains, etc., X. An. 1.2.25, Plb. 3.34.6, etc. in sg. or pl., place of passage, mountain-pass, with or without τοῦ ὄρους, τῶν ὀρέων, X. An. 3.5.18, 4.1.21, 4.44.18; ὑ. τοῦ Ταύρου Wilcken Chr. 1 ii 14 (iii BC); αἱ τῶν Ἄλπεων ὑ. Plb. 3.39.10; αἱ Ἄλπιαι ὑ. Str. 7.1.5; ἡ κατὰ τὸν Αἷμον ὑ. D.S. 19.73. (from Med.) delay, τοῦ κακοῦ Hdt. 8.112, cf. Decr. ap. D. 18.29, Plb. 14.9.8; [τῆς κρίσεως] ὑ. λαβούσης PEnteux. 65.3 (iii BC). the conic section called hyperbola, because the square of the ordinate is equal to a rectangle with height equal to the abscissa applied to the parameter (as base) but exceeding (< ὑπερβάλλον), i.e. overlapping, that base, Apollon. Perg. Con. 1.12, Procl. in Euc. p. 419F.

ἡ,
1) das Ueberwerfen, darüber Wegwerfen, – das Uebersetzen, u. intr., das Uebergehen über Flüsse, Berge u. dgl.; Xen. An. 1.2.25 ; Pol. εἰς Τάραντα ἐποιεῖτο τὴν ὑπερβολήν 10.1.8, u. öfter ; der Ort, wo man übersetzt, der Uebergang, Xen. An. 4.1.22, 6.5 ; bes. der Berg od. Hügel, über den man geht, τοῦ ὄρους, 4.4.18 u. öfter.
2) die Uebertreibung, das Uebermäßige, Ungewöhnliche, Außerordentliche, Ggstz ἔλλειψις, ἔνδεια, Plat. Prot. 356a, 357b u. öfter, u. Arist.; ὑπερβολὴν ἐπιθυμίας ἔχειν, Andoc. 3.33 ; ὑπερβολὴν ποιεῖσθαι τῆς προτέρας πονηρίας, noch übertreffen, Lys. 14.38, u. öfter bei Dem.; Ggstz von ἔνδεια Isocr. 2.33 ; ἀναισχυντίας Isae. 6.45 ; πράγματος Din. 1.7 ; ἐν τῇ τῆς πονηρίας ὑπερβολῇ ἐλπίδα ἔχει σωτηρίας Dem. 25.5 ; ἐγὼ δὲ τοσαύτην ὑπερβολὴν ποιοῦμαι, ὥστε, ich gehe so weit, daß ich, 18.190, u. öfter ; ὑπερβολαὶ δωρεῶν, große Geschenke, Lept. 141 ; χρημάτων ὑπερβολῇ πόσιν πρίασθαι Eur. Med. 232 ; εἰς ὑπερβολὴν ἡσθῆναι Aesch. 2.4, übermäßig ; εἰς ὑπερβολὴν πανοῦργος Eur. Hipp. 939, vgl. ἄγουσα θυμὸν εἰς ὑπερβολάς Suppl. 480, wie Plat. Ep. VII.326c ; auch καθ' ὑπερβολήν, Soph. O.R. 1196 ; Thuc. 2.45 ; bes. im Ausdruck, die Hyperbel, ὑπερβολὰς εἰπεῖν, Isocr. 4.88, u. öfter bei Folgdn.
Bei den Mathem. die Hyperbel als Kegelschnitt.
3) vom med., = ἀναβολή, das Verschieben, der Aufschub, Verzug, Her. 8.112 ; μηδεμίαν ὑπερβολὴν ποιησάμενοι Pol. 14.9.8.

ὑπερ-βολή, -ῆς, ἡ
(< ὑπερβάλλω), [in LXX: καθ᾽ ὑ., 4Ma.3:18 * ;]
a throwing beyond. Metaph., excess, superiority, excellence: 2Co.4:7 12:7; καθ᾽ ὑπερβολήν, beyond measure, exceedingly, Rom.7:13, 1Co.12:31, 2Co.1:8, Gal.1:13; κ. ὑ. εἰς ὑ., beyond all measure, 2Co.4:17.†
(AS)