ὑπερ·ϐαίνω (f. -ϐήσομαι, ao.2 -έϐην, etc.) :
A intr.
   I passer par-dessus, franchir :
      1 avec idée de lieu : τεῖχος, IL. 12, 469 ; OD. 16, 41 ; EUR. Bacch. 654 ; THC. 3, 20, un mur ; οὐδόν, OD. 8, 80, le seuil d’une maison ; δόμους, EUR. Med. 382, entrer dans une maison ; τάφρους, EUR. Rhes. 111, franchir un fossé ; οὔρους, HDT. 6, 108, franchir des frontières ; οὔρεα, HDT. 4, 25, franchir des montagnes ; rar. avec le gén. HDT. 3, 54 dout. ; EUR. Suppl. 1049 dout., Ion 220 dout. ; abs. ὑπ. εἰς τὴν τῶν Θηϐαίων, XÉN. Hell. 5, 4, 59, pénétrer sur le territoire des Thébains ; cf. PLAT. Rsp. 587 c ; en parl. de fleuves, franchir son lit, déborder, HDT. 2, 99 ; ἐς χώρην, HDT. 2, 13, inonder un pays, etc. ;
      2 avec idée de temps : πλέον ὑπ. ἑϐδομήκοντα ἔτη, PLAT. Leg. 755 a, dépasser soixante-dix ans ; abs. dies ὑπερϐαίνοντες, MACR. Sat. 1, 13, 10, jours surnuméraires ;
   II fig. càd. :
      1 transgresser, violer : θέμιν καὶ δίκαν, PD. fr. 4, le droit et la justice ; νόμους, HDT. 3, 83 ; SOPH. Ant. 449, etc. des lois ; τὰς πίστεις καὶ τοὺς ὅρκους, DÉM. 153, 4, les engagements et les serments ; d’où abs. pécher, faillir, d’ord. joint à ἁμαρτάνω, IL. 9, 501 ; PLAT. Rsp. 366 a ;
      2 laisser de côté, passer à côté de, d’où omettre, négliger, acc. HDT. 3, 89 ; PLAT. Crat. 415 b et c, Rsp. 528 d ; DÉM. 51, 7, etc. ;
   III surpasser, l’emporter sur : τινά τινι, PLAT. Tim. 24 d, Rsp. 478 c ; POL. 12, 13, 1, etc. sur qqn en qqe ch. ; abs. vaincre, THGN. 1015 ;
   IV se mettre devant, protéger, défendre : τινί, OPP. H. 1, 710, qqn ;
B tr. (à l’ao.1, 3 sg. impér. ὑπερϐησάτω) faire passer ou enlever par-dessus, XÉN. Eq. 7, 2.

➳ Ao.2 épq. 3 pl. ὑπέρϐασαν (p. ὑπερέϐησαν) IL. 12, 469 ; sbj. épq. 3 sg. ὑπερϐήῃ, IL. 9, 501 ; part. pf. poét. acc. sg. masc. ὑπερϐεϐαῶτα, OPP. H. 1, 710.

fut. -βήσομαι Heraclit. 94; aor.2 ὑπερέβην, Ep. 3 pl. ὑπέρβασαν Il. 12.469 : — step over, mount, scale, c. acc., τεῖχος Il. l.c. ; οὐδόν Od. 8.80; τείχη E. Ba. 654, Th. 3.20; γεῖσα τειχέων E. Ph. 1180; τάφρους Id. Rh. 111; ὑ. τοὺς οὔρους cross the boundaries, Hdt. 6.108; τὰ ὄρεα, Αἷμον, Id. 4.25, Th. 2.96; δόμους step over the threshold of the house, E. Med. 382 codd. ; δῶμα Id. Ion 514 (troch., s.v.l.); ὑ. τέγος ὡς τοὺς γείτονας D. 22.53; ὑ. τὴν οἰκίαν τινός, of burglars, PTeb. 796.2 (ii BC); but more usu. ὑ. εἰς τὴν οἰκίαν ib. 793vi21 (ii BC), cf. BGU 1007.10 (iii BC), PSI 4.396.4 (iii BC) (the usage c. gen. is more than dub. ; in Hdt. 3.54 the best codd. have ἐπέβησαν ; in E. Supp. 1049 Kirchhoff restored ὑπεκβᾶσ’ ; in Ion 220 Herm. supplied βαλόν); abs., ὑ. εἰς τὴν τῶν Θηβαίων X. HG 5.44.59; τῶν [ἡδονῶν] εἰς τὸ ἐπέκεινα ὑ. Pl. R. 587c; of rivers, overflow, ἐς τὴν χώρην, ἐς τὰς ἀρούρας, Hdt. 2.13, 14; εἰ ἐθελήσει ὑπερβῆναι ὁ ποταμὸς ταύτῃ ib. 99.
overstep, transgress, μέτρα Heraclit. l.c. ; οὐ θέμιν οὐδὲ δίκαν Pi. Fr. 1.5; νόμους τοὺς Περσέων Hdt. 3.83, cf. S. Ant. 449, al. ; τοὺς ὅρκους D. 11.2; τὸν τῶν ἀναγκαίων ὅρον Pl. R. 373d; τῆς εἱμαρμένης ὅρον IG 12(7).53.32 (Amorgos, iii AD); τἀληθές exceed the truth, Phld. Po. 5.24; abs., transgress, trespass, sin, ὅτε κέν τις ὑπερβήῃ (Ep. aor. subj.) καὶ ἁμάρτῃ Il. 9.501; ὑ. καὶ ἁμαρτάνοντες Pl. R. 366a, cf. 1 Ep. Thess. 4.6.
pass or go beyond, τοὺς προσεχέας Hdt. 3.89; leave out, omit, Pl. R. 528d, al., Epicur. Ep. 3 p. 63U., Gal. 15.592, etc. ; ὑ. τι τῷ λόγῳ D. 4.38; ὑ. τὸ σαφὲς εἰπεῖν Id. 60.31; pass over, i.e. leave unmolested, the next heir, Is. 3.57; ὑ. τῆς οὐσίας omit part of it, Arist. APo. 91b27.
jump across an intervening space, Phld. D. 3.9. of Time, pass by, elapse, ὑπερβάντων τῶν τῆς συμπαθείας χρόνων Sor. 2.41.
go beyond, ὑπερβὰς ἑβδομήκοντα [ἔτη] after passing the age of seventy, Pl. Lg. 755b; ὑ. τοῦτο go beyond this, in their demands, Plb. 2.15.6; transcend, τὸν νοῦν Plot. 6.7.39; abs., dies ὑπερβαίνοντες supernumerary days in the calendar, Macr. Sat. 1.13.10.
surpass, outdo, πάσῃ παρὰ πάντας ἀνθρώπους ὑ. ἀρετῇ Pl. Ti. 24d; ὑ. ἢ γνῶσιν σαφηνείᾳ ἢ ἄγνοιαν ἀσαφείᾳ Id. R. 478c; abs., dub.l. in Thgn. 1015.
stand over. shield, protect, c. dat., Oppian. H. 1.710. in pf., to be higher than, δύο [ἐσχάρας] ὑπερβεβηκυίας τὴν ἐν τῷ μεταφρένῳ ἐσχάραν Paul.Aeg. 6.44. Causal in aor.1, put over, ὑπερβησάτω ἐπὶ τὰς δεξιὰς πλευρὰς τὴν κνήμην, as a direction to one mounting a horse, X. Eq. 7.2.

(βαίνω),
1) darübergehen ;
   a) räumlich überschreiten, übersteigen ; τεῖχος, Il. 12.468 ; οἱ μὲν τεῖχος ὑπέρβασαν, = ὑπερέβησαν, 469 ; ὅθ' ὑπέρβη λάϊνον οὐδόν, Od. 8.80, 16.11 ; οὐχ ὑπερβαίνουσι τείχη θεοί, Eur. Bacch. 653, u. öfter ; τοὺς οὔρους, Her. 6.108 ; οὔρεα, 4.25 ; von Flüssen, über die Ufer treten, ἐς τὴν χώρην, ἐς τὰς ἀρούρας, 2.13, 14 ; πάντες ἐξελθεῖν καὶ ὑπερβῆναι τὰ τείχη, Thuc. 3.20 ; τοὺς ὅρους, Plat. Legg. VIII.143c ; – auch mit dem gen., τοῦ πύργου, Her. 3.54 ; vgl. Eur. Ion 220.
   b) übertreten, z.B. ein Gesetz, νόμους, Soph. Ant. 445, 477 ; absolut, fehlen, sündigen, ὅτε κέν τις ὑπερβήῃ καὶ ὁμάρτῃ, Il. 9.501 ; vgl. Soph. ὅστις δ' ὑπερβὰς ἢ νόμους βιάζεται, Ant. 659 ; ὑπερβαίνοντες καὶ ἁμαρτάνοντες, Plat. Rep. II.366a ; τὰς συνθήκας, Pol. 3.26.4.
   c) unbeachtet lassen, übergehen, τί, Her. 3.89 ; Plat. Crat. 415c, Tim. 54a ; Dem. u. Folgde.
2) darüber hinausgehen, übertreffen, besiegen ; absolut, Theogn. 1009 ; Eur. Alc. 1080 ; τινά τινι, Einen worin, πάσῃ πάντας ἀνθρώπους ὑπερβεβηκότες ἀρετῇ, Plat. Tim. 24d ; Sp., wie Pol. 12.13.1, 33.12.10.
3) darüberstehen, zum Schutze, verteidigen, τινί, τεκέεσσιν ὑπερβεβαῶτα, Opp. Hal. 1.710.
4) trans., im aor. I., Etwas darüber wegsetzen, tragen, heben, ὑπερβησάτω τὴν κνήμην ἐπὶ τὰς δεξιὰς πλευράς, den Schenkel über das Pferd weg an die rechte Seite setzen, Xen. Equit. 7.2.

ὑπερ-βαίνω
[in LXX for עָבַר, etc. ;]
__1. trans., to step over, trans­gress (R, overreach: 1Th.4:6).
__2. Intrans., to transgress: metaph., 1Th.4:6 (R, txt.; see M, Th., in l).†
(AS)