ὑπερ·έχω (f. -έξω, ao.2 -έσχον, etc. d’où sbj. ὑπέρσχω, opt. ὑπέρσχοιμι, inf. ὑπερσχεῖν, part. ὑπερσχών) :
   I tr.
      1 tenir au-dessus, tenir élevé sur : σπλάγχνα ὑπ. Ἡφαίστοιο, IL. 2, 426, tenir les entrailles au-dessus du feu ; τί τινος, AR. Av. 1508, Eq. 1170, etc. tenir qqe ch. au-dessus de qqn ; χεῖρα, IL. 4, 249 ; χεῖράς τινι, IL. 5, 433 ; OD. 14, 184 ; ou χεῖρά τινος, IL. 9, 420, 687 ; 24, 374 ; THGN. 757 ; LUC. Tim. 10, tenir les mains au-dessus de qqn pour le protéger ;
      2 tenir au-dessus, lever au-dessus : ὑπ. τὸ ῥύγχος, ARSTT. H.A. 8, 12, 6, tenir le museau ou la bouche au-dessus (de l’eau, pour respirer), en parl. du dauphin ; abs. ὑπ. ὀφρύν, ANTH. 5, 299, lever le sourcil ;
   II intr. :
      1 se tenir au-dessus, s’élever au-dessus : γαίης, IL. 11, 735, de la terre ; τῆς θαλάσσης, THC. 7, 25, de la mer ; abs. HDT. 2, 4 ; τὰ ὑπερέχοντα, HDT. 2, 41, les parties dominantes ou saillantes ; particul. s’élever au-dessus de l’horizon, se lever, en parl. d’un astre, OD. 13, 93 ;
      2 être au-dessus de (par la taille), surpasser, dominer : ὑπ. ὤμους, IL. 3, 210, surpasser qqn des épaules ; ὑπ. τινός, HDT. 5, 92, surpasser qqe ch. ; p. anal. τῶν πολεμίων ὑπ. τῷ κέρατι, XÉN. Hell. 4, 2, 18, dépasser le flanc de l’ennemi avec l’aile d’une armée ; fig. l’emporter sur, être supérieur : τινός, DÉM. 689, 10, à qqn ; τινί τινος, PLAT. Tim. 24 e ; ou τινί τινα, XÉN. Hell. 6, 1, 9 ; EUR. Hipp. 1365 ; ou τινός τι, ESCHL. Pers. 709, surpasser qqn en qqe ch. ; avec un part. : ὑπερέχει λέγων, LUC. J. tr. 4, il excelle à parler ; abs. dominer, prévaloir, ESCHL. Pr. 213 ; DÉM. 128, 25, etc. ; au pass. : ὑπὸ Φαίδωνος ὑπερέχεσθαι, PLAT. Phæd. 102 c, être surpassé par Phédon ; abs. PLAT. Parm. 150 d ;
      3 être au-dessus de, suffire largement à : τῶν ἀναλωμάτων, DS. 4, 80, être au-dessus de ses dépenses, y suffire et au delà ;
      4 résister à, supporter : τῆς ἀντλίας, AR. Pax 17, l’odeur de la sentine ;
      5 t. de math. τὸ ὑπερέχον, DIOPH. Arithm. 1, 3, quantité en plus ou positive (p. opp. à quantité en moins ou négative).

➳ Ao.2 épq. 2 pl. ὑπερέσχεθε, IL. 11, 735 ; 24, 374 ; ao.2 sbj. 3 sg. ὑπέρσχῃ, IL. 4, 249 ; prés. épq. ὑπειρέχω, d’où opt. 3 sg. ὑπειρέχοι, THGN. 757 ; impf. 3 sg. ὑπείρεχε, IL. 5, 433 ; ὑπείρεχεν, IL. 3, 210 ; 3 pl. ὑπείρεχον, IL. 2, 426.

Étym. ὑ. ἔχω.

Ep. ὑπειρέχω Thgn. (v. infr. I. 2); Ep. impf. ὑπείρεχον Il. 2.426; aor. ὑπερέσχον, and in poet. form -έσχεθον, 11.735, 24.374; fut. -έξω PCair. Zen. 60.6 (iii BC), Hsch. : — hold over, σπλάγχνα… ὑπείρεχον Ἡφαίστοιο held them over the fire, Il. 2.426; μου τὸ σκιάδειον ὑπέρεχε Ar. Av. 1508; ἡμῶν ὑπερεῖχε τὴν χύτραν Id. Eq. 1176; ὑπερέχοντα τὸν αὐλὸν τῆς θαλάσσης holding it up out of the sea, Arist. HA 537b1. ὑ. χεῖρά (χεῖράς) τινος hold one΄s hand over him, so as to protect, μάλα γάρ ἑθεν εὐρύοπα Ζεὺς χεῖρα ἑὴν ὑπερέσχε Il. 9.420, 687; τις… ἐμεῖο θεῶν ὑπερέσχεθε χεῖρα 24.374; Ζεὺς τῆσδε πόληος ὑπειρέχοι… χεῖρα Thgn. 757; so πόλεως ἵν’ ὑπερέχοιεν ἀλκάν A. Th. 215 (lyr.), cf. Fr. 199.7; c. dat. pers., οἱ… ὑπείρεχε χεῖρας Ἀπόλλων Il. 5.433; αἴ κ’ ὔμμιν ὑπέρσχῃ χεῖρα Κρονίων 4.249, cf. Od. 14.184.
hold above, ὑ. τὸ ῥύγχος, ὅπως ἀναπνέῃ, of the dolphin, Arist. HA 589b11, cf. 566b15, 599b27, al. ; ὑ. ὀφρύν elevate, AP 5.298 (Agath.). intr., to be above, rise above the horizon, εὖτ’ ἀστὴρ ὑπερέσχε φαάντατος Od. 13.93; αὐτῆς [Αἰγύπτου] εἶναι οὐδὲν ὑπερέχον no part of it was above water, Hdt. 2.4; ὕδωρ,… ὃ μόλις ὑπερέχοντες ἐπεραιώθησαν which they crossed, with their heads only just above it, Th. 3.23; ἕψεται ἄχρι ἂν ὑπερέχῃ τὸ ὕδωρ till it sticks out above the water, Dsc. 3.7; but ἐπιχέας ὕδωρ ὥστε ὑπερέχειν till it covers (sc. the contents of the vessel), Id. 5.87; τὸ κέρας τὸ ἕτερον ἢ καὶ ἀμφότερα ὑπερέχοντα projecting above the ground, Hdt. 2.41; γεῖσον… ὑπερέχον τρία ἡμιπόδια projecting a foot and a half, IG2². 1668.34, cf. 7.3073.71 (Lebad., ii BC); c. gen., ὑπερέσχεθε γαίης rose above, overlooked the earth, Il. 11.735; ὄμμ’ ὑπερσχὸν ἴτυος E. Ph. 1384; [σταυροὺς] οὐχ ὑπερέχοντας τῆς θαλάσσης Th. 7.25; σκεύη ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου Pl. R. 514c, cf. X. An. 3.5.7; ὤφθη… ὁ δεξιὸς ὀφθαλμὸς ὑπερέχειν θατέρου παμπόλλῳ δή τινι Gal. 18(2).301.
overtop, be prominent above, στάντων μὲν Μενέλαος ὑπείρεχεν εὐρέας ὤμους, i.e. stood (head and) shoulders above them, Il. 3.210; ὅκως τινὰ ἴδοι τῶν ἀσταχύων ὑπερέχοντα Hdt. 5.92. ζ΄, cf. Arist. Pol. 1284a37; φιλέει ὁ θεὸς τὰ ὑπερέχοντα πάντα κολούειν Hdt. 7.10. εʹ, cf. X. Cyr. 6.2.17; <ᾡ> ὁ πρῶτος ὅρος ὑ. τοῦ δευτέρου… μέρει by the fraction by which the first term exceeds the second, Archyt. 2; τὸ ὑπερέχον the excess, Dioph. 1.6. in military phrase, outflank, τῶν πολεμίων ὑ. τῷ κέρατι X. HG 4.2.18, cf. Th. 3.107. metaph, c. acc., overtop, excel, outdo, βροτῶν πάντων ὑπερσχὼν ὄλβον A. Pers. 709 (troch.); σωφροσύνῃ πάντας ὑ. E. Hipp. 1365 (anap.); πελταστικῷ εἰκὸς ὑ. τὴν ἡμετέραν δύναμιν X. HG 6.1.9. c. gen., πάντων ὑ. μεγέθει καὶ ἀρετῇ Pl. Ti. 24e, cf. Prm. 150e, Grg. 475c; ὑ. τῶν πολλῶν D. 23.206, cf. Ep. Phil. 2.3; ἁπάντων ὑπερέχουσι τῶν κακῶν Anaxil. 22.7 (troch.). abs., prevail, θεῶν ὑπερέσχε νόος Thgn. 202; οἱ ὑπερσχόντες the more powerful, A. Pr. 215; τῶν πόλεων αἱ ὑπερέχουσαι Isoc. 4.95; οἱ ὑπερέχοντες those in authority, D.L. 6.78, cf. Vett.Val. 61.30, al. ; ἐπειδὰν ἡ θάλαττα ὑπέρσχῃ has prevailed, D. 9.69; ἐν τοῖς πολεμίοις ὑ.
excel in…, Men. 642; ἐνδέχεται… μὴ τοσοῦτον ὑ. τῷ ποσῷ, ὅσον λείπεσθαι τῷ ποιῷ exceed so much…, Arist. Pol. 1296b23; ὑπὲρ ὧν πλειονάκι ἐντετευχυιῶν ὑπερέχων ἡμᾶς ἀπράκτους καθίστησι being too strong for us, Sammelb. 4638.18 (ii BC); πᾶν κρύφιον οὐχ ὑπερεῖχε σέ was beyond thee (i.e. thy comprehension), Thd. Ez. 28.3. Pass., to be outdone, ὑπό τινος Pl. Phd. 102c, 102d; τὴν δύναμιν τοῦ ὑπερέχειν καὶ ὑπερέχεσθαι Id. Prm. 150d; κατὰ πλοῦτον ὑπερέχειν κατ’ ἀρετὴν δ’ ὑπερέχεσθαι Arist. Pol. 1281a7, cf. Gal. 15.805. in Logic, have a wider extension, Arist. APo. 99a24, cf. Rh. 1363b8 (Act. and Pass.). ἐπὶ τοῖς ὑπερέχουσι δανεῖσαι to lend on the security of excess value, of a second mortgage, SIG 364.33 (Ephesus, iii BC). c. gen. rei, rise above, be able to bear, τῆς ἀντλίας Ar. Pax 17; τῶν ἀναλωμάτων D.S. 4.80 (v.l. for ὑπερεῖδον).
have over, ὑπερέχει he has in hand, PCair. Zen. 292.498, cf. 790.25 (iii BC); ὑπερέξομεν πρὸς τὸ διὰ χερός ib. 355.93 (iii BC). — Cf. ὑπερίσχω.

(ἔχω), ep. ὑπειρέχω,
1) in die Höhe über Etwas halten, τί τινος ; σπλάγχνα δ' ἄρ' ἀμπείραντες ὑπείρεχον Ἡφαίστοιο, Il. 2.426, sie hielten sie über das Feuer ; bes. zum Schutz darüber halten, τινί, αὐτῷ ὑπείρεχε χεῖρας Ἀπόλλων, 5.433 ; αἴ κ' ὔμμιν ὑπέρσχῃ χεῖρα Κρονίων, 4.249 ; Od. 14.184 ; seltener c. gen., μάλα γὰρ ἕθεν εὐρύοπα Ζεὺς χεῖρα ἑὴν ὑπερέσχε, Il. 9.420, 687, 24.374 ; Theogn. 755 ; πόλεος ἵν' ὑπερέχοιεν ἀλκάν, Aesch. Spt. 197 ; τινὸς σκιάδειον, Ar. Av. 1508 ; τὰς χεῖράς τινος, Pol. 15.31.11 ; ἑαυτὸν τοῦ κλύδωνος, Luc. Tox. 19.
2) intr., hervorragen, stehen ; absolut, Her. 5.92.6, 7.10.5 ; Μενέλαος ὑπείρεχεν εὐρέας ὤμους, Il. 3.210, an oder mit den Schultern ; ὄμμ' ὑπερσχὸν ἴτυος, Eur. Phoen. 1393 ; – von Sternen, aufgehen, εὖτ' ἀστὴρ ὑπερέσχε φαάντατος, Od. 13.93, u. so im ep. aor. ὑπερέσχεθεν αἴης Il. 11.735.
3) darüber sein, überlegen sein, übertreffen ; Theogn. 202 ; τινός, darüber hervorragen, τῆς θαλάσσης, Thuc. 7.25 ; ὃ (ὕδωρ) μόλις ὑπερέχοντες ἐπεραιώθησαν, 3.23 ; σκεύη παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου, Plat. Rep. VII.514b ; vgl. Xen. Cyr. 7.5.8, An. 3.5.7 ; Sp.; auch τινά, ὦ βροτῶν πάντων ὑπερσχὼν ὄλβον εὐτυχεῖ πότμῳ, Aesch. Pers. 695 ; ὁ σωφροσύνῃ πάντας ὑπερέχων, Eur. Hipp. 1365 ; πάντων ἓν ὑπερέχει μεγέθει καὶ ἀρετῇ, Plat. Tim. 24d ; ὃ ζῷον συνέσει ὑπερέχει τῶν ἄλλων, Menex. 237d ; u. pass., οὐδὲ ὑπὸ Φαίδωνος ὑπερέχεσθαι, Phaed. 102c ; Folgde : πλήθει, Pol. 2.38.3 ; οἱ ὑπερέχοντες, die Mächtigern, 28.4.9 ; so absolut sagt auch Dem. 9.69 ἐπειδὰν ἡ θάλαττα ὑπέρσχῃ, μάταιος ἡ σπουδή, oder = wenn das Meer über das Schiff geht ; ἀναλωμάτων, die Kosten bestreiten, DS. 4.80.

ὑπερ-έχω
[in LXX: Gen.25:23 (אָמַץ), Exo.26:13 (עֲדַף), Sir.36:7, al. ;]
__1. trans., to hold over or above.
__2. Intrans. (when a noun follows, the case is governed by the prep.; see Bl., § 34, 1; 36, 8), to rise above, overtop; metaph.,
__(a) to be superior in rank, etc.: Rom.13:1, 1Pe.2:13 (cf. Wis.6:6);
__(b) to be superior, excel, surpass: with genitive (cl.; see supr.), Php.2:3; with accusative (cl.; see supr.), Php.4:7; as subst., τ. ὑπερέχον, the excel­lency, the surpassing worth, Php.3:8.†
(AS)