en poésie et en prose att. réc. ὄπισθε, adv. et prép. ensuite :
   I avec idée de lieu :
      1 de derrière : ὄπισθεν πέμπειν οὖρον, OD. 15, 34, laisser souffler (litt. envoyer) le vent favorable de derrière ;
      2 p. suite, derrière, en arrière, p. opp. à πρόσθεν, IL. 5, 595 ; 6, 181 ; à ἔμπροσθε, HDT. 7, 176 ; ὄπισθε μένειν, IL. 9, 332 ; OD. 17, 201, rester en arrière ; ὄπισθεν ποιεῖσθαι ποταμόν, XÉN. An. 1, 10, 9, mettre un fleuve derrière soi, faire que le fleuve soit sur les derrières ; οἱ ὄπισθεν, ceux qui viennent derrière, les suivants, XÉN. Cyr. 2, 2, 8 ; PLAT. Charm. 154 c ; ou ceux qui sont restés en arrière, OD. 11, 66 ; τὸ ὄ. ou τὰ ὄ. IL. 11, 613 ; XÉN. Mem. 2, 3, 19, etc. ce qui est par derrière, les parties postérieures ; ἐκ τοῦ ὄ. XÉN. An. 4, 1, 6, etc. de derrière, par derrière ; ἐν τῷ ὄ. XÉN. Cyn. 9, 8, etc. par derrière ; εἰς τοὔπισθεν, ATT. vers l’arrière, en arrière ; avec un gén. ὄ. τῆς θύρης, HDT. 1, 9, etc. derrière la porte ; après le rég. δίφρου ὄ. IL. 24, 15, derrière le char ; avec un verbe de mouv. ὄ. ἐμοῦ εἰσιέναι, PLAT. Conv. 174 e, entrer derrière moi ; fig. en arrière de, pour marquer l’infériorité, SOPH. Ant. 640 ;
      3 à la suite, ensuite ; οἱ ὄπισθε λόγοι, HDT. 5, 22 ; 7, 213, les livres qui viendront après, les livres suivants ;
   II avec idée de temps, à la suite, ensuite, en parl. de choses futures, IL. 4, 362 ; 9, 515 ; OD. 22, 174 ; p. opp. à αὐτίκα, IL. 9, 519.

➳ Ion. et épq. ὄπισθε (v. ci-dessus) ; IL. 9, 332, etc. (v. HDT. ci-dessus) ; en prose réc. ARSTT. H.A. 4, 1, etc. ; rar. chez les Att. EUR. I.T. 1333, Suppl. 545.

Étym. ὄπιθεν ; la forme ὄπισθεν refaite par analog. avec πρόσ-θεν, ὀπίσσω.

in Ion. (Hdt. 4.72, al., SIG 46.65 (Halic., v BC), etc.) and late Att. (Luc. Am. 16, etc.) ὄπισθε before a conson., as also in Poets, E. Cyc. 545, IT 1333 ; poet. also ὄπιθεν Il. 6.181, al., Pi. O. 10 (11).35, A. Pers. 1001 (lyr.) ; — Adv. ; of Place, behind, at the back, opp. πρόσθε, Il. 5.595 ; πρόσθε λέων ὄπιθεν δὲ δράκων μέσση δὲ χίμαιρα 6.181 ; ὄπισθεν καταλιπεῖν Od. 10.209 ; μένειν Il. 9.332, etc. ; πέμψει οὖρον ὄ. Od. 15.34 ; ὄπιθεν κομόωντες with long back-hair, Il. 2.542 ; ὄπιθεν κομόωσαι ἔθειραι IG 12(9).1179.9 (Euboea) ; ὄ. ἕπεσθαι, ἀκολουθεῖν, A. l.c., etc. ; οἱ ὄπιθεν those who are left behind, e.g. at home, Od. 11.66 ; but also, those who are in the rear, X. Cyr. 2.2.8 ; εἰ τοὺς ὄ. ἐς τὸ πρόσθεν ἄξομεν shall bring the rear ranks to the front (metaph), S. Aj. 1249 ; αἱ ὄ. ἁψῖδες the hinder fellies, Hdt. 4.72 ; τὰ ὄ. the hinder parts, rear, back, Il. 11.613 ; οἱ ὄ. ἁρμοί IG1². 372.117 ; εἰς τοὔπισθεν back, backwards, E. Ph. 1410, Pl. Sph. 261b, etc. ; εἰς τ. τοξεύειν, i.e.
΄versis sagittis΄, like the Parthians, X. An. 3.3.10 ; opp. ἐκ τοὔπισθεν Ar. Ec. 482, cf. Th. 7.79, X. An. 4.1.6 ; ἐν τῷ ὄ. Pl. R. 614c, X. Cyn. 9.8, etc. ; ὄ. ποιήσασθαι τὸν ποταμόν place the river in his rear, Id. An. 1.10.9. Prep. c. gen., behind, στῆ δ’ ὄπιθεν δίφροιο Il. 17.468 ; ὄπισθε μάχης 13.536 ; ὄπισθε τῆς θύρης Hdt. 1.9 ; ἔμπροσθέ τε Θερμοπυλέων καὶ ὄ. Id. 7.176 ; ὄ. ἐμοῦ… εἰσῄει Pl. Smp. 175a, etc. ; sts. after its case, δίφρου ὄπισθεν Il. 24.15 ; ἴμεν φάμας ὄπισθεν follow the voice, Pi. O. 6.63 ; γνώμης πατρῴας πάντ’ ὄ. ἑστάναι S. Ant. 640 ; also τούτοισι δ’ ὄ. ἴτω Cratin. 30 ; πνοιαῖς ὄπιθεν Βορέα Pi. O. 3.31 (s.v.l.). of Time, after, in future, hereafter, Il. 4.362, Od. 2.270, 18.168, etc. ; either of a thing absolutely future, or of one which follows something else, opp. αὐτίκα, Il. 9.519 ; ὄπιθεν οὐ πολλόν Pi. O. 10 (11).35 ; πολλοῖς μησὶν ὄ. Theoc. Ep. 22.8 ; cf. ὀπίσω II. 1. ἐν τοῖσι ὄ. λόγοισι in the books yet to come, in the following books, Hdt. 5.22, 7.213 ; cf. ὀπίσω II. 2 ; but, in Gramm., of what has gone before, Sch. Od. 3.366, Hsch. s.v. Ἴωνες, Sch. Ar. Ra. 1488 ; ὁ ὄπιθεν χρόνος the earlier time, PMasp. 158.22 (vi AD) ; — for Comp. ὀπίστερος, Sup. ὀπίστατος, v. sub vocc. (Prob. from ὄπις ΄back΄, contained in ἀνόπιν, κατόπιν, μετόπιν, ὀπίσω.)

= ὄπισθε.

ὄπισθεν
adv. of place, [in LXX chiefly for אָחוֹר, אַחַר ;]
behind, after: Mat.9:20, Mrk.5:27, Luk.8:44, Rev.4:6 5:1. As prep. with genitive: Mat.15:23, Luk.23:26, Rev.1:10 (WH, mg.).†
(AS)