att. ὀρύττω (impf. ὤρυσσον, f. ὀρύξω, ao. ὤρυξα, pf. inus. ; pl.q.pf. ὠρωρύχειν ; pass. ao. ὠρύχθην, pf. ὀρώρυγμαι, pl.q.pf. ὠρωρύγμην) creuser, fouiller :
      1 abs. IL. 7, 341, etc. ; SOPH. Aj. 659 ; THC. 2, 76 ; XÉN. Cyr. 7, 3, 5, etc. ; PLAT. Euthyd. 288 e ; ἰσθμόν, HDT. 1, 176, percer un isthme ; au pass. XÉN. Cyr. 7, 5, 15, etc. ; PLAT. Criti. 118 c ; p. anal. en parl. d’un lutteur, meurtrir, AR. Pax 898 ;
      2 enterrer, enfouir, acc. XÉN. Œc. 19, 2 ;
      3 déterrer, faire sortir en creusant, acc. HDT. 1, 185 ; HDN 2, 10, 10.

➳ Act. ao.2 ὤρυγον [ῠ] PHILSTR. V. Ap. 1, 25 ; pass. fut.2 ὀρυγήσομαι, SYN. Ep. 44 ; ao.2 ὠρύγην [ῠ] GEOP. 4, 3.

Étym. p.-ê. R. indo-europ. *h₃reu-k-, creuser ; cf. lat. runcō « sarcler ».

Od. 10.305, Att. ὀρύττω (late pres. imper. ὄρυγε IG 12(5).519 (Seriphos)); fut. ὀρύξω Il. 7.341 ; aor. ὤρυξα, Ep. ὄρυξα as always in Hom., Od. 11.25, al. ; pf. ὀρώρυχα (κατ-) Pherecr. 145.19 ; plpf. ὠρωρύχειν App. BC 4.107; — Med., aor. ὠρυξάμην Hdt. 1.186, A.R. 3.1032, etc. ; — Pass., fut. ὀρυχθήσομαι (κατ-) Antipho 3.2.10, also ὀρυχήσομαι (κατ-) Ar. Av. 394 (Elmsl.) and ὀρωρύξομαι Suid. s.v. ὤρυσσον (prob.); aor. ὠρύχθην Hdt. 1.186, etc. ; pf. ὀρώρυγμαι Id. 2.158, etc. ; in compds., ὤρυγμαι (κατ- Antipho 3.3.12 codd., ὑποκατ- Sophr. 3, δι- Luc. Tim. 53, etc.); plpf. ὀρωρύγμην Hdt. 1.186, Pl. Criti. 118c, also ὠρωρύγμην (δι-) X. An. 7.8.14. — An aor.2 Act. ὤρυγον occurs in Philostr. VA 1.25; Pass. ὠρύγην OGI 72.7, 673.6 (Egypt, i AD), (δι-) Hld. 9.7, Gp. 4.3.2, (κατ-) f.l. in X. An. 5.8.11 :
dig, ὀρύξομεν ἐγγύθι τάφρον Il. 7.341; βόθρον ὄρυξα Od. 11.25; ἔλυτρον Hdt. 1.186; ὀρύγματα Id. 4.200; ταῖς ὁπλαῖς εὐνάς Ar. Eq. 605; ὑπόνομον ἐκ τῆς πόλεως Th. 2.76; abs., ὤρυσσον ὑπὸ μαστίγων Hdt. 7.22 ; ἐὰν ὀρύξῃ τις παρὰ τὴν θάλασσαν Arist. Pr. 933b33 ; — Med., δεξαμενὰς ὀρύξασθαι Hdt. 3.9; — Pass., ὀρώρυκται (sc. ἡ διῶρυξ) Id. 2.158 ; τὸ ὀρυχθέν, = τὸ ὄρυγμα, the trench, Id. 1.186.
dig up, [μῶλυ] Od. 10.305 ; κυκλάμινον Theoc. 5.123; Med., λίθους ὠρύξατο had stones dug or quarried, Hdt. 1.186; — Pass., ὁ ὀρυσσόμενος χοῦς the soil that was dug up, ib. 185 ; ὑπὸ μεταλλείας ὀρύττεσθαι Pl. Criti. 114e.
dig through, i.e.
make a canal through (like διορύσσειν), τὸν ἰσθμὸν ὀ. Orac. ap. Hdt. 1.174 ; τὸ χωρίον ὀρώρυκτο Id. 1.186 ; of moles, burrow, either abs., as Arist. HA 606a2 ; or γῆν ὀ., Id. Mir. 842b4.
bury, ἔγχος… γαίας ὀρύξας ἔνθα μήτις ὄψεται (where γαίας depends on ἔνθα) S. Aj. 659, cf. X. Oec. 19.2. of a wrestler, dig into, gouge a tender part, τὠφθαλμώ Ar. Av. 442, cf. Pax 899, Philostr. VA 8.25 ; gouge out, ὀφθαλμὸν ὤρυττέν τις ὥσπερ ἰχθύος Antiph. 119.

att. ὀρύττω, perf. ὀρώρυχα u. ὀρώρυγμαι, graben ; τάφρον, Il. 7.341, 440 ; βόθρον, Od. 10.517, 11.25 ; κρύψω τόδ' ἔγχος γαίας ὀρύξας, Soph. Aj. 644 ; τὸ χωρίον ὀρώρυκτο, Her. 1.186 ; ἰσθμόν, 1.174, d.i. durchgraben ; auch med., ausgraben lassen, λίθους ὠρύξατο, 1.186 ; – τὴν γῆν, Plat. Euthyd. 288e ; ὑπὸ μεταλλείας ὀρυττόμενα, Critia. 114e ; ὀρώρυκτο, ὀρυχθείς, 118c ; ὑπόνομον ἐκ τῆς πόλεως ὀρύξαντες, Thuc. 2.76 ; Sp. – Auch = eingraben, ὁπόσον βάθος ὀρύττειν δεῖ τὸ φυτόν, Xen. Oec. 19.2.

ὀρύσσω
[in LXX chiefly for חָפַר also for כָּרָה, etc. ;]
to dig: with accusative, ληνόν, Mat.21:33; ὁπολήνιον, Mrk.12:1; γῆν, Mat.25:18 (cf. δι-, ἐξ-ορύσσω).†
(AS)