[ῐ] adv., ensuite :
   I avec idée de lieu :
      1 derrière, en arrière, p. opp. à πρόσω, IL. 12, 272, joint à πάλιν, OD. 12, 149, etc. ; à ἄψ, THCR. Idyl. 25, 74 ; τὸ ὀπίσω, HDT. 1, 207, etc. l’arrière, derrière ; εἰς τοὐπίσω, PLAT. Phædr. 254 b ; Rsp. 528 a, etc. vers l’arrière ;
      2 à la suite, ensuite : οἱ ὀπίσω λόγοι, HDT. 1, 75, les livres qui viendront après, les livres suivants :
   II avec idée de temps, dans la suite, ensuite, après ; p. opp. à νῦν, IL. 6, 352 ; à προπάροιθε, OD. 11, 483, ὀπίσω ὁρᾶν, SOPH. O.R. 488, voir dans l’avenir ; ἅμα πρόσσω καὶ ὀπίσσω ὁρᾶν, λεύσσειν, νοεῖν, HOM. voir ou comprendre en même temps l’avenir prochain et ce qui suivra, càd. et un avenir éloigné (sel. d’autres, l’avenir et le passé, mais moins vraisemblabl., ὀπίσω ne s’appliquant jamais qu’à l’avenir) ;
   III p. suite, l’idée de « en arrière », impliquant une idée de retour, en retour, de nouveau (cf. πάλιν) HDT. 1, 61, 69 ; 2, 14, 86 ; 3, 75, etc. ; EUR. I.A. 38.

➳ Épq. ὀπίσσω, IL. 5, 343, etc. ; OD. 11, 149, etc. ; cf. ci-dessus.

Étym. ὄπις².

Ep. ὀπίσσω, the former rare in Hom. and only in signf. 1 ; Aeol. ὐπίσσω Sappho Supp. 8.9 ; — Adv.; of Place, backwards, opp. to πρόσω, Il. 12.272 ; to προπρηνές, 3.218 ; ἀνεχάζετο τυτθὸν ὀπίσσω 5.443 ; ἀ. πολλὸν ὀ. 16.710 ; πάλιν εἶσιν ὀπίσσω Od. 11.149 ; in Prose also, τὸ ὀπίσω, contr. τοὐπίσω, τὸ ὀ. φεύγειν Hdt. 1.207, cf. 8.108 ; ἄναγε εἰς τοὐπίσω Pl. R. 528a, cf. Th. 4.4, Arist. Fr. 106, etc. ; [γνάμ]φθη δ’ ὀπίσσω [φάσγα]νον B. 12.53 ; τὰ ὀ. the hinder parts, LXX Jl. 2.20 ; τοῦ προπύλου τὸ ὀ. μέρος SIG 756.17 (Athens, i BC); τὴν ὀ. τοῦ προπύλου στέγην ib. 12 ; ἐκ τοῦ ὀ. on the back (of the papyrus), BGU 1002.16 (i BC); τἀπίλοιπα ὀ. PTeb. 58.37 (ii BC).
back, back again, of movement, ἀπήνυσαν οἴκαδ’ ὀπίσσω Od. 7.326 ; ὀπίσω πάλιν οἴκαδε Pi. N. 3.62 ; ἂψ ὀ. Theoc. 25.74; ἀπίκοντο ὀ. Hdt. 1.62 ; ὀ. πορευόμενοι ib. 75 ; ὀ. ἀναπλῶσαι ib. 78 ; ἐν τῇ ὀ. κομιδῇ on his way back, Id. 8.120, cf. 1.111, etc.
back again, again, of action that reverses an action or occurrence, ἀνακτᾶσθαι ὀ. τὴν τυραννίδα ib. 61, cf. 68, 2.14 ; ἀποδόντες ὀ. Id. 5.92. γ’ ; σφραγίζεις λύεις τ’ ὀπίσω E. IA 38 (anap.). c. gen., δεῦτε ὀ. μου come after me, follow me, Ev. Matt. 4.19. of Time, hereafter, since the future is unseen and was therefore regarded as behind us, whereas the past is known and therefore before our eyes, ἡμῖν τεκέεσσί τ’ ὀπίσσω πῆμα λίποιτο Il. 3.160 ; Τρῳαὶ δέ μ’ ὀπίσσω πᾶσαι μωμήσονται ib. 411, cf. Hes. Op. 741, Th. 488 ; ἔς περ ὀπίσσω Od. 20.199 (εἰσοπίσω S. Ph. 1104 (lyr.)) ; opp. to νῦν, τούτῳ δ’ οὔτ’ ἂρ νῦν φρένες ἔμπεδοι [εἰσίν], οὔτ’ ἄρ’ ὀπίσσω ἔσσονται Il. 6.352 ; to προπάροιθε, σεῖο δ΄, Ἀχιλλεῦ, οὔ τις ἀνὴρ προπάροιθε [ἦν] μακάρτατος, οὔτ’ ἄρ’ ὀπίσσω [ἔσσεται] Od. 11.483 ; where ὀπίσσω and πρόσσω are opposed, πρόσσω must be the past and ὀπίσσω the future, οἶδε νοῆσαι ἅμα πρόσσω καὶ ὀπίσσω Il. 1.343 ; ἅμα πρόσσω καὶ ὀ. λεύσσει 3.109 ; ὅρα πρόσσω καὶ ὀ. 18.250, Od. 24.452 ; so ὅσα τ’ ἦν ὅσα τ’ ἔσθ’ ὅσα τ’ ἔσται ὀπίσσω Emp. 21.9 (ap. Arist. Metaph. 1000a30); οὔτ’ ἐνθάδ’ ὁρῶν οὔτ’ ὀπίσω neither present nor future, S. OT 488 (lyr.) ; τοὐπίσω σκοπεῖν E. Fr. 49 ; θνητὸς πεφυκὼς τοὐπίσω πειρῶ βλέπειν Isid.Trag. 2 ; cf. ὄπισθεν II. 1. ἐν τοῖσι ὀ. λόγοις in the books yet to come, in the following books, Hdt. 1.75 ; cf. ὄπισθεν II. 2.

ep. ὀπίσσω (wie ὄπις von ἕπομαι, oder mit ἐπί zusammenhangend);
1) vom Orte, hinten, hinterher ; ὀπίσω δὲ πύλας λίπε, Il. 22.137 ; – gew. zurück, nach hinten ; σκῆπτρον δ' οὔτ' ὀπίσω οὔτε προπρηνὲς ἐνώμα, Il. 3.218 ; κατὰ δ' ἡνία τεῖνεν ὀπίσσω, zog die Zügel zurück, 261 ; ἀνεχάζετο τυτθὸν ὀπίσσω, 5.443 ; εἴκειν, 605 ; ἰδνωθείς, 12.205 ; μήτις ὀπίσσω τετράφθω, ἀλλὰ πρόσσω ἴεσθε, 272 ; auch πάλιν εἶσιν ὀπίσσω, Od. 11.149 ; ὀπίσω πάλιν οἴκαδε, Pind. N. 3.59 ; ὀπίσω ἀναπλῶσαι, Her. 1.78 ; ἤϊε τὴν αὐτὴν ὀπίσω ὁδόν, 1.111 ; ὀπίσω σπάσας τὸν χαλινόν, Plat. Phaedr. 254e, wie εἰς τοὐπίσω ἑλκύσαι τὰς ἡνίας, 254b ; Sp.
2) von der Zeit, hinterdrein, hernach, in Zukunft ; Τρωαὶ δέ μ' ὀπίσσω πᾶσαι μωμήσονται, Il. 3.411 ; Ggstz von νῦν, 6.352 u. öfter ; Hes. O. 743, Th. 488 ; ἐς ὀπίσσω, Od. 20.199 ; ἅμα πρόσσω καὶ ὀπίσσω λεύσσει, Il. 3.109, wie οὐδέ τι οἶδε νοῆσαι ἅμα πρόσσω καὶ ὀπίσσω, 1.343, u. οἶος ὅρα πρόσσω καὶ ὀπίσσω, 18.250, vgl. Od. 24.452, d.i. das Vorliegende, Gegenwärtige und das darauf Folgende, die Zukunft wahrnehmen, wissen, nicht etwa Zukunft und Vergangenheit, da ὀπίσω, von der Zeit gebraucht, immer auf das Zukünftige geht, vgl. πρόσω u. Od. 11.483, σεῖοδ' οὔτις ἀνὴρ προπάροιθε μακάρτατος, οὔτ' ἄρ' ὀπίσσω, wo προπάροιθε auf die Vergangenheit geht : keiner ist glücklicher als du, weder in der früheren Zeit, von den Früheren, noch in der Zukunft, von den Nachkommen ; auch Soph. sagt πέτομαι δ' ἐλπίσιν οὔτ' ἐνθάδ' ὁρῶν, οὔτ' ὀπίσω, O.R. 488, das hier, das Gegenwärtige und das Künftige, wo schon der Schol. falsch erklärt οὔτε κατὰ τὸ παρὸν ἐρείδων τὸν νοῦν, οὔτε κατὰ τὸ παρεληλυθός ; Eur. γράμματα σφραγίζεις, λύεις τ' ὀπίσω, I.A. 38. Daher ἐν τοῖς ὀπίσω λόγοις σημανέω, in den folgenden, späteren Büchern, Her. 1.75.
3) wieder, wiederum ; ἀνακτᾶσθαι, Her. 1.61, 68 ; ἀποδοῦναι, 5.92.3, öfter.

ὀπίσω
adv.
of place and time,
[in LXX chiefly for אַחַר and cogn. forms ;]
__1. prop., as in cl., adv.,
__(a) of time (not in NT);
__(b) of place, back, behind, after: Mat.24:18, Luk.7:38; τὰ ὀ., Php.3:13; εἰς τὰ ὀ., Mrk.13:16, Luk.9:62 17:31, Jhn.6:66 18:6 20:14.
__2. By a usage not found in cl., and in LXX representing the Heb. prep. אַחַר (Bl., § 40, 8; Thackeray, Gr., 46 f.), but also prob. general in vernacular (M, Pr., 99), as prep. with genitive;
__(a) of time, after: Mat.3:11, Mrk.1:7 Jhn.1:15, 27 1:30;
__(b) of place, behind, after: Mat.4:19 10:38 16:23-24, Mrk.1:17, 20 8:33-34, Luk.9:33 14:27 19:14 21:8, 2Pe 2;10, Ju 7, Rev.1:10 12:15; in constr. praegn. (see Swete on Re, l.with), Jhn.12:19, Act.5:17 20:30, 1Ti.5:15, Rev.13:3.†
(AS)