(f. -άσομαι [ᾰσ]; ao. ἱλασάμην, pf. inus.) [ῑ]
      1 se rendre favorable, apaiser : τινα, qqn, dans HOM. touj. en parl. des dieux, IL. 1, 386 ; 6, 380, etc. ; OD. 3, 419 ; postér. en parl. des héros et des morts, HDT. 5, 47 ; PLUT. Thes. 15, etc. : ἱ. τινά τινι, HÉS. O. 336 ; HDT. 8, 112 ; PLAT. Phæd. 95 a, se concilier qqn au moyen de qqe ch. ; avec un rég. de ch. ἱλ. τὴν ὀργήν τινος, PLUT. Cato mi. 61, apaiser la colère de qqn ; avec un part. ἱλάσκομαι πέμπων, PD. O. 7, 15, je réjouis le cœur (des athlètes) en envoyant, etc. ; d’où au pass. : ἱλάσθητί μοι, NT. Luc. 18, 13, sois-moi favorable, propr. sois rendu favorable à moi ;
      2 expier : τὰς ἁμαρτίας, NT. Hebr. 2, 12, ses péchés.

➳ [ῐ] IL. 1, 100, 147. Fut. moy. au sens pass. ἱλάσομαι, SPT. 4Reg. 5, 18. Fut. et ao. pass. réc. ἱλασθήσομαι, SPT. 4Reg. 5, 18 var. ; ao. ἱλάσθην, NT. Luc. 18, 13. — Formes épq. : fut. ἱλάσσομαι, OD. 3, 419 ; ORACL. (PAUS. 8, 42, 4) ; réc. ἱλάξομαι, A.RH. 2, 808 ; ao. sbj. 2 sg. ἱλάσσηαι, A.RH. 3, 1037 ; ou ἱλάσσεαι, IL. 1, 147 ; 2 pl. ἱλάξησθε, SIB. 1, 167 ; inf. ἱλάξασθαι, A.RH. 1, 1093 ; part. ἱλασσάμενος, IL. 1, 100.

Étym. ἵλαος, cf. *ἵλημι.

fut. ἱλάσομαι [α] Pl. Phd. 95a, Ep. ἱλάσσομαι Orac. ap. Paus. 8.42.6, also ἱλάξομαι A.R. 2.808; aor.1 ἱλασάμην, Ep. part. ἱλασσάμενοι Il. 1.100, Ep. subj. 2 sg. ἱλάσσεαι 1.147, -ηαι A.R. 3.1037; inf. ἱλάσσασθαι Ant.Lib. 25.2 codd. ; also ἱλάξασθαι A.R. 1.1093; — Pass. (v. infr. II). [ι regularly (written ι, not ει, SIG 1044.6, 9 (Halic., iv/iii BC)); ι Il. 1.100, 147]; (< ἵλαος):
appease, in Hom. always of gods, θεὸν ἱ. ib. 386, cf. 100, al., Od. 3.419; μολπῇ θεὸν ἱλάσκοντο Il. 1.472; σπονδῇσι θύεσσί τε ἱλάσκεσθαι (sc. θεούς) Hes. Op. 338; ὄφρ’ ἡμῖν ἑκάεργον ἱλάσσεαι Il. 1.147; c. part., ἱλάσκομαι πέμπων by presenting, Pi. O. 7.9; τοῦτον (sc. θεὸν) ἱλάσκου ποῶν μηδὲν ἄτοπον Men. Epit. 558; of the dead as heroized, θυσίῃσί τινα ἱ. Hdt. 5.47. of men, conciliate, ἱ. τινὰ χρήμασι Id. 8.112; πῶς ἱλασόμεθα καὶ τίνι λόγῳ ; Pl. Phd. l.c. ; ἱ. τὴν ὀργήν τινος Plu. Cat. Mi. 61.
expiate, τὰς ἁμαρτίας Ep. Hebr. 2.17. Pass. with fut. ἱλάσομαι, also ἱλασθήσομαι v.l. in LXX 4 Ki. 5.18; aor.1 ἱλάσθην ib. Ex. 32.14, al. : — to be merciful, gracious, τινι ll. cc. ; ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ Ev. Luc. 18.13; ταῖς ἁμαρτίαις τινῶν LXX Ps. 77 (78).38; c. inf., ἱλάσθη κύριος περιποιῆσαι τὸν λαόν ib. Ex. 32.14.

im inf. praes., Il. 1.386, Hes. O. 336, Plut. qu.Gr. 12, indicat., Il. 6.380, Pind. Ol. 7.9, Her. 5.47, partic., Her. 4.7, impf., Il. 1, geleitet, fut. ἱλάσομαι, ep. ἱλάσσομαι, dor. ἱλάξομαι, Ap.Rh. 2.807, aor. ἱλασάμην, poet. ἱλασσάμην, ἱλάξασθαι, Ap.Rh. 1.1093,
mit sich versöhnen, sühnen, bei Hom. immer = einen Gott Ἀθήνην Od. 3.419 ; σπονδῇσι θύεσσί τε ἱλάσκεσθαι Hes. O. 336 ; πῶς ἱλασόμεθα καὶ τίνι λόγῳ ; wie werden wir ihn geneigt machen, d.i. überzeugen ? Plat. Phaed. 95a ; Sp.; von Heroen u. Menschen, Her. 5.47, 8.112 ; ἱλασαμένοις τὸν μίνω καὶ διαλλαγεῖσι Plut. Thes. 15 ; bei Pind. Ol. 7.9, μουσᾶν δόσιν ἀθλοφόροις ἀνδράσιν πέμπων ἱλάσκομαι – νικώντεσσιν, hängt der dat. von πέμπων ab, den Siegern das Lied sendend, huldige ich ihnen, mache sie mir geneigt ; aber Sp. verbinden es mit dem dat., ἐκ τῶν Σιβυλλείων ἱλασάμενος τῷ ᾍδῃ Plut. Poplic. 21 ; vgl. Paus. 2.11.6. – Im NT der aor. pass. ἱλάσθητι, = ἵληθι (s. unten), vgl. ἐξιλάσκομαι.
[Ι findet sich kurz in ἱλασσάμενοι u. ἱλάσσεαι, Il. 1.100, 147.]

ἱλάσκομαι
(< ἵλαος = ἵλεως) [in LXX (cf. Westc., Epp. Jo., 85 f.) for סָלַח, 4Ki.5:18 24:4, Psa.25:11, La 3:42, Da TH Dan.9:19; כָּפַר pi., Psa.65:3 78:38 79:9; נָחַם ni., Exo.32:14, Est.4:17 * ;]
__1. in cl., with accusative of person(s), to conciliate, appease, propitiate (= ἐξιλάσκομαι, Gen.32:20, Pro.16:14, Mal.1:9, al.).
__2. In LXX (Thackeray, Gr., 270, 1.), Inscr. (Deiss., BS, 224 f.), and NT, to be propitious, merciful (with dative of thing(s), Psa.79:9, al.): with dative of person(s) (4Ki.5:18), Luk.18:13.
__3. As in Philo (= ἐξιλάσκ-, in LXX: Eze.43:22, al.), to expiate, make propitiation for: τ. ἁμαρτίας, Heb.2:17 (Cremer, 301 ff., 735).†
(AS)