GRC

ἧμαι

download
JSON

Bailly

'ἧμαι, ἧσαι, ἧσται, 3 pl. ἧνται (seul. prés. et impf. ἥμην) :
   I être assis, d’où :
      1 propr. être assis, SOPH. Tr. 24 ; avec un acc. σεμνὸν σέλμα, ESCHL. Ag. 183, sur le banc auguste, càd. sur le trône des dieux ;
      2 p. ext. être placé, se tenir, avec idée d’immobilité ; ἐπὶ δίφρῳ, IL. 16, 403, sur un char ; ἐπὶ κορυφῆς, IL. 14, 157, sur le sommet d’un mont ; ἐπ' ἐσχάραις, ESCHL. Eum. 806, près du foyer ; παρὰ νηυσίν, IL. 1, 416, près des navires ; ou simpl. avec un dat. : Ὀλύμπῳ, IL. 15, 524, sur l’Olympe ; ἐρετμοῖς, EUR. Cycl. 16, près des rames ; rar. avec l’acc. : κοίτας φοινίας, EUR. Rhes. 547, dans le lit ensanglanté (du Simoïs) ; fig. οἱ ἐν ἀρχαῖς ἥμενοι, EUR. Andr. 699, ceux qui siègent dans les charges, les magistrats ; πρὸς ἐμᾷ ψυχᾷ θάρσος ἧσται, avec l’inf. EUR. Alc. 604, dans mon âme est ancrée la ferme confiance que, etc. ;
   II p. suite :
      1 demeurer immobile, rester inactif, IL. 2, 255 ; 18, 104, etc. ; κατ' οἴκους ἐκτὸς ἧσθαι πόνων, EUR. fr. 10, demeurer chez soi, loin de toute fatigue ; souv. avec un part. : ἧμαι ὀδυρόμενος, OD. 14, 40, je suis ici à me lamenter ; ἥμην ἐκπεπληγμένη φόϐῳ, SOPH. fr. 24, je restais frappée de terreur ;
      2 être posté, campé, en parl. d’une armée, IL. 15, 740 ; 24, 542 ; πόλιν ἀμφί, IL. 18, 509, autour de la ville ; πρόσθε τειχέων, EUR. Suppl. 664, en avant des murs ; en parl. d’un espion, IL. 18, 523 ;
      3 en parl. de constructions : τῇ ἱρὸν ἧσται, HDT. 9, 57, là où se trouve bâti un temple ; cf. LUC. Syr. 31 ;
   III être bas : ἥμενος χόρτος, THCR. Idyl. 13, 40, vallon bas, enfoncé.

Prés. ind. 3 pl. épq. εἵαται [ᾰ] IL. 10, 100 ; LUC. Syr. 31 ; ion. ἕαται [ᾰ] IL. 3, 134 ; part. dor. ἅμενος [ᾱ] PD. O. 10, 33. Impf. 1 pl. épq. ἥμεσθα, EUR. I.A. 88 ; 3 pl. épq. εἵατο [ᾰ] IL. 7, 61, etc. ; HÉS. Th. 622 ; ion. ἕατο, IL. 7, 414 ; 3 duel poét. ἑήσθην, ORPH. Arg. 818.

Étym. R. indo-europ. *h₁eh₁s-, être assis ; cf. sscr. ā́ste ; l’aspiration d’après ἕζομαι, ἵζω.

'
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

ἧσαι, ἧσται E. Alc. (v. infr.) (but κάθηται, v. κάθημαι), ἧσθον h.Ap. 456, ἥμεθα, ἧστε, ἧνται Call. Fr. 122, Ep. εἵαται Il. 10.100, ἕαται 3.134 (κατέαται Hdt. 1.199); imper. ἧσο Hom., ἥσθω (καθ-) A. Pr. 916; subj. and opt. only in compd. καθ-; inf. ἧσθαι ; part. ἥμενος ; impf. ἥμην, ἧσο, ἧστο (but ἐκάθητο, καθῆτο, v. κάθημαι), dual ἥσθην (ἑήσθην Orph. A. 815), pl. ἥμεθα (ἥμεσθα E. IA 88), ἧσθε Cratin. 142, ἧντο, Ep. εἵατο Il. 7.61, ἕατο ib. 414, ἐκατέατο Hdt. 8.73 (v.l. ἐκαθ-); (I.-E. ēs-, cf. Skt. āste (= ἧσται) ΄sits΄; aspirate borrowed from ἵζω, ἕζομαι ; Ep. εἵαται εἵατο fr. ἥαται ἥατο (which shd. perh. be restored) through ἕαται ἕατο):
to be seated, sit, Il. 1.498, etc. ; freq. with collat. sense, sit still, sit idle, 2.255, 18.104, etc. ; ἧσθαι ἐν εἰρήνῃ Callin. 1.4; κατ’ οἴκους ἐκτὸς ἡμένῳ πόνων E. Fr. 10; of an army, encamp, Il. 15.740, 24.542; πόλιν ἀμφί 18.509; πρόσθε τειχέων E. Supp. 664; of a spy, lurk, Il. 18.523; metaph, πρὸς ἐμᾷ ψυχᾷ θάρσος ἧσται c. acc. et inf., E. Alc. 604 (lyr.); lie hid, ἥατ’ ἐνὶ Τρώων ἀγορῇ κεκαλυμμένοι ἵππῳ, i.e. in the wooden horse, Od. 8.503, cf. 512; of magistrates, ἐν ἀρχαῖς ἥμενοι E. Andr. 699; δαιμόνων σέλμα σεμνὸν ἡμένων A. Ag. 183 (lyr.); later, of things, lie, ἱρὸν ἧσται Hdt. 9.57; ἐπὶ στέγος ἱερὸν ἧνται κάλπιδες Call. Fr. 122, cf. Luc. Syr. D. 31; ἡμένῳ ἐν χώρῳ (or χόρτῳ) in a low place, Theoc. 13.40; — Constr. ; mostly with Preps., ἐνὶ δίφρῳ Il. 16.403, cf. A. Pr. 368, etc. ; ἐπὶ κορυφῆς Il. 14.158; ἐπ’ ἐσχάραις A. Eu. 806; παρὰ κλισίῃ Il. 1.330, etc. ; ἀνὰ Γαργάρῳ 15.153; c. dat., Ὀλύμπῳ 13.524, cf. 21.389, etc. ; ἐρετμοῖς at the oar, E. Cyc. 16; ἀνορόφοις πέτραις Id. Ba. 38; rarely c. acc., A. Ag. 183 (v. supr.); Σιμόεντος κοίτας E. Rh. 547; c. part… τίη… ἧσ’ ὀλιγηπελέων ; Il. 15.245; ὀδυρόμενος, ἀλλοφρονέων, Od. 14.41, 10.374; πεφυλαγμένος ἧσο Orac. ap. Hdt. 7.148; ἐκπεπληγμένη S. Tr. 24.
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

ἧσαι, ἧσται, im Kompos. κάθηται, inf. ἧσθαι, impf. ἥμην, ἧστο, ἧντ', Il. 3.153, sonst εἵαται u. εἵατο, auch ἕαται, ἕατο, 3.134 ; ἑήσθην steht Orph. Arg. 893 ; die übrigen tempp. werden durch ἕζομαι u. ἵζομαι ergänzt ; eigtl. perf. von ἙΔ:
ich bin gesetzt, gelegt, gestellt worden, ich sitze, liege, stehe, ἐϋξέστῳ ἐνὶ δίφρῳ ἧστο, Il. 16.402 u. öfter ; παρά τε κλισίῃ καὶ νηῒμελαίνῃ ἥμενον 1.330 ; oft mit dem Nebenbegriffe des trägen, müßigen Dasitzens, 18.104, 24.542 ; verborgen sitzen, Od. 8.503, 512 ; Tragg., κορυφαῖς δ' ἐν ἄκραις ἥμενος Aesch. Prom. 366, öfter ; ἐν θρόνοις Ζεὺς ἐπ' ἀσπίδος σταδαῖος ἧσται Spt. 495 ; ἐπ' ἐσχάραις Eum. 773 ; mit dem accus., βιαίως σέλμα σεμνὸν ἡμένων Ag. 176, am Bord sitzen, wie Σιμόεντος ἡμένα κοίτας Eur. Rhes. 547, der auch παῖδές τ' ἐρετμοῖς ἥμενοι Cycl. 16 vrbdt u. übertr. sagt πρὸς δ' ἐμᾷ ψυχᾷ θάρσος ἧσται, Alc. 604 ; σεμνοὶ δ' ἐν ἀρχαῖς ἥμενοι, die Herrscher, Andr. 699 ; ἥμενον ἄνω φρόνημα Aesch. Suppl. 94, der hochthronende Gedanke. Auch bei sp.D.; ἥμενος χῶρος, eine Gegend, die sich gesetzt hat, niedrig, Theocr. 13.40 (vgl. εἱαμενή); bei Her. im Orak. 7.148 πεφυλαγμένος ἧσο ; ἱρὸν ἧσται 9.57, der Tempel ist aufgerichtet, wie εἵαται τὰ ἕδεα Luc. Dea Syr. 31.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)
memory