'ος, ον [ῠ] tranquille, d’où :
   I intr. :
      1 immobile, XÉN. Cyr. 5, 3, 35 ;
      2 inactif : ἥσ. δορί, EUR. fr. 63, qui laisse sa lance inactive ;
      3 qui se meut doucement, sans agitation, calme, lent : ἡσύχῳ ποδὶ χωρεῖν, EUR. Or. 136, s’avancer d’un pas tranquille ; fig. ἥσ. βάσις φρενῶν, ESCHL. Ch. 452, allure calme de la pensée ; adv., ἅσυχον (dor.) THCR. Idyl. 14, 27 ; ἅσυχα, THCR. Idyl. 2, 11, etc. tranquillement, avec calme ;
      4 particul. qui prend ses précautions, EUR. Or. 1407 ; Suppl. 509 ;
      5 silencieux : ἥσυχοι ἔστε, HDT. 7, 13, restez silencieux ; ἔχ' ἥσυχος, HDT. 8, 65 ; EUR. Med. 550, demeure tranquille, patience! d’où réservé, qui se tient à l’écart, EUR. Med. 217 ;
      6 placide, calme, doux, en parl. du caractère, ESCHL. Eum. 223 ; EUR. Suppl. 952 ; τὸ ξύνηθες ἥσυχον, THC. 6, 34, la douceur accoutumée (de qqn) ; p. suite, doux, bienveillant : ὄμμα ἥσ. ESCHL. Suppl. 199 ; γλῶσσα ἥσ. SOPH. Ant. 1089, regard bienveillant, parole bienveillante ;
   II pass. non troublé : ἥσυχοι ἔργα νέμοντο, HÉS. O. 119, ils accomplissaient leurs travaux sans être inquiétés ; βίος ἥσυχος, PLAT. Pol. 307 e, vie tranquille ; particul. qui est en sûreté, sûr, tranquille : ἐν ἡσύχῳ, SOPH. O.C. 82, en toute sécurité.

• Cp. ἡσυχαίτερος, THC. 3, 82 ; XÉN. Cyr. 6, 2, 12 ; rar. ἡσυχώτερος, SOPH. Ant. 1089. • Sup. ἡσυχώτατος, PLAT. Charm. 160.

➳ Dor. ἅσυχος [ᾱ] THCR. Idyl. ll. cc.

Étym. inconnue.

'

Dor. ἅσυχος (v. fin.), ον, quiet, ἥ. ἀνστρέφεται Hes. Th. 763; ἥσυχοι ἔργ’ ἐνέμοντο Id. Op. 119; ἥ.… ὁδὸν ἔρχεο go thy way in peace, Thgn. 331; ἥ. καθεύδειν Anacr. 88; ἥ. θακεῖν, θάσσειν, S. Aj. 325, E. Hec. 35; ἥσυχοι ἔστε Hdt. 7.13, cf. 1.88; ἔχ’ ἥσυχος keep quiet, keep still, Id. 8.65, E. Med. 550; μέν’ ἥ. Ar. Av. 1199, Th. 925; γίγνεσθε E. Cyc. 94, cf. Ba. 1362; κατεθεᾶτο X. Cyr. 5.3.55; ἡσύχῳ ποδὶ χωρεῖν E. Or. [136]; ἡσύχῳ φρενῶν βάσει, i.e. in thought, A. Ch. 452; ἐν ἡσύχῳ quietly, S. OC 82; ἥ. δορί inactive with it, E. Fr. 998; τὸ ἥ. τῆς εἰρήνης, v.l. for ἡσύχιον, Th. 1.120; νοῦς ἥ. τῶν πράξεων at rest from…, free from…, Plot. 6.8.5.
quiet, gentle, of character, in Comp. -αιτέρα, A. Eu. 223, cf. E. Supp. 952, etc. ; οἱ δ’ ἀφ’ ἡσύχου ποδὸς δύσκλειαν ἐκτήσαντο Id. Med. 217; ὄμματος παρ’ ἡ. A. Supp. 199; γλῶσσα ἡσυχωτέρα S. Ant. 1089; ὀργῇ ὑπόθες ἥσυχον πόδα moderate thy wrath, E. Ba. 647; τὸ ξύνηθες ἥ. their accustomed quietness, Th. 6.34; ἡσυχαίτερα less severe, Id. 3.82.
cautious, πρόνοια E. Or. 1407 (lyr.); of persons, Id. Supp. 509. of the voice, gentle, φωνὴ ἡσυχαιτέρα X. Cyr. 1.4.4.
implicit, Plot. 6.2.20. Comp. and Sup. ἡσυχαίτερος, ἡσυχαίτατος, A. Eu. l.c., Th. 3.82, Pl. Phlb. 24c, X. Cyr. 1.4.4, 6.2.12; -ώτερος, -ώτατος, S. Ant. 1089, Pl. Chrm. 160a (nisi leg. -ιώτατος); ἡσυχέστατος Sch. Lyc. 3. Adv. -χως A. Supp. 724; κάρτ’ ἂν εἶχον ἡ. E. Supp. 305; ἡ. ναίειν Id. Heracl. 7; gently, cautiously, Id. Or. 698; slowly, πορεύεσθαι X. Cyr. 5.3.53, etc. ; Ion. Comp. ἡσυχέστερον Hp. Salubr. 3, 5; Sup., ὡς ἡσυχαίτατα Pl. Chrm. 160a; neut. ἥσυχον, Dor. ἅσυχον, as Adv., v.l. in Theoc. 14.27; pl., ἅσυχα Id. 2.11, 100, 6.12, Hymn.Is. 103. (Dor. ἁσ- is dub., ἥσυχος, ἡσυχῆ, ἡσυχία codd. Pi., ἡσύχιμος, -ιος, as v.l.)

ον (ἧμαι ? nach Döderlein mit ἧκα, ἥσσων verwandt), ruhig, still, ungestört, sorglos ; ἥσυχοι ἔργα νέμοντο Hes. O. 119 ; ὄμματος παρ' ἡσύχου Aesch. Suppl. 196 ; ἡσύχῳ φρενῶν βάσει Ch. 445 ; ἥσυχος θακεῖ Soph. Aj. 318 ; ὥστε πᾶν ἐν ἡσύχῳ ἔξεστι φωνεῖν in Ruhe, O.C. 82 ; Eur. ἥσυχον θάσσειν, μένειν, Hec. 35, Troad. 985 ; ἥσυχον ἐᾶν τινα, in Ruhe lassen, Ar. Vesp. 190 ; βίος Plat. Polit. 307e ; ἔχ' ἥσυχος, sei still, Ar. Plut. 127 ; vgl. Eur. Med. 550 Her. 8.65 ; ἥσυχον παρελαύνειν, ruhig, langsam vorbereiten, Xen. Cyr. 5.3.55. – Komparat. (von ἡσυχαῖος entlehnt) ἡσυχαίτερος, Aesch. Eum. 214 ; ἡσυχαίτερα χαλεπά, gelindere Uebel, Thuc. 3.82 ; Plat. Phil. 24c ; ἡσυχαίτεροι διεφοίτων, langsamer, Xen. Cyr. 6.2.12 ; die von Thom.Mag. verworfene Form ἡσυχώτερος hat Soph. Ant. 1076, wie ἡσυχώτατος Plat. Charm. 160a. Beim Schol. Lycophr. 3 ἡσυχεστάτη.
• Adv. ἡσύχως, Aesch. καὶ σεσωφρονισμένως, Suppl. 705 ; ἔχειν Eur. Suppl. 315 ; ὡς ἡσυχαίτατα, Ggstz von ὡς τάχιστα, Plat. Charm. 160a.