ατος (τὸ) :
   I pass. tout objet qui sert d’appui, d’où :
      1 appui, étai, particul. pour supporter les navires remisés sur la plage, IL. 1, 486 ; 2, 154 ; HH. Ap. 507 ;
      2 point d’appui, fondement (d’une ville, de l’État, etc.) PLAT. Leg. 737 a ; PLUT. M. 814 c ; fig. en parl. de pers. IL. 16, 549 ; OD. 23, 121 ; p. suite, fondation, d’où origine, cause : ὀδυνάων, IL. 4, 117, de douleurs ;
      3 pierre ou barrière qui marque le point de départ dans le stade, ANTH. 9, 319 ;
      4 écueil, rocher sur lequel porte un navire, ESCHL. Ag. 1007 ; HDT. 7, 183 ; THC. 7, 25 ; p. ext. amas de terre, SOPH. Ant. 849 (dout.), ou de ruines, DS. 5, 70 ;
   II act. ce qui fait qu’une chose appuie ou enfonce, ce qui alourdit, d’où :
      1 lest, charge, AR. Av. 1429 ; ARSTT. H.A. 9, 40 ; particul. charge (d’un navire) PLUT. M. 782 b ; fig. PLUT. Lyc. 5 ;
      2 fig. fardeau, en parl. d’un enfant dans le sein de sa mère, ESCHL. Suppl. 580.

Étym. cf. ἐρείδω.

ατος (τὸ) :
      1 pendant d’oreilles, IL. 14, 182 ; OD. 18, 297, au plur. ;
      2 collier, EL. N.A. 17, 25, 37.

Étym. cf. εἴρω¹.

ατος, τό, prop, support; in pl., of the props used to keep ships upright when hauled ashore, νῆα… ἐπ’ ἠπείροιο ἔρυσσαν ὑψοῦ ἐπὶ ψαμάθοις, ὑπὸ δ’ ἕρματα μακρὰ τάνυσσαν Il. 1.486, cf. 2.154; metaph, of men, ἕ. πόληος prop or stay of the city, 16.549, Od. 23.121, Epigr.Gr. 452.11 (Syria); τοῦτο… οἷον ἕ. πόλεως κείσθω as a foundation for the city, Pl. Lg. 737b; ὥσπερ ἕ. τῆς πολιτείας βέβαιον Plu. 2.814c; ἕ. ἐχέγγυον [ἑταιρίας] D.C. Fr. 40.15; ὥσπερ ἕρματος ἀεὶ δεόμενοι τῆς τροφῆς Gal. 19.208.
sunken rock, reef, Alc. Supp. 26.6, Hdt. 7.183, Th. 7.25, E. Hel. 854; ἄσημα ἕ. Anacr. 38; ἄφαντον ἕ. A. Ag. 1007 (lyr.), cf. Eu. 564 (lyr.); ἕ. ὕφαλα D.H. 1.52; ἕ. γῆς ἁπαλόν a soft bank of mud, App. BC 5.101.
cairn, barrow, πρὸς ἕρμα τυμβόχωστον… τάφου S. Ant. 848 (lyr., nisi leg. ἕργμα); Ἑρμᾶν ἀφετήριον ἕρμα starting-post, AP 9.319 (Philox.); ἕρματα τῶν θεμελίων ruins of the foundations, D.S. 5.70.
that which keeps a ship steady, ballast, Plu. 2.782b; of stones with which cranes and bees were supposed to steady themselves in their flight, Arist. HA 597b1, 626b25; μετὰ τῶν γεράνων ἀναχωρῶ πάλιν, ἀνθ’ ἕρματος πολλὰς καταπεπωκὼς δίκας Ar. Av. 1429 ; metaph, τῆς ψυχῆς ἐχούσης ἕ. Chrysipp. Stoic. 2.299; τὸ ἀπὸ τῆς φρονήσεως ἕ. Socr. ap. Stob. 3.3.61; οἷον ἕ. τὴν τῶν γερόντων ἀρχὴν θεμένη Plu. Lyc. 5; οὔτε τι ἕ. ἐν τῇ ψυχῇ ἔχει D.C. 46.3; also λαβοῦσα ἕ. Δῖον having conceived by Zeus, A. Supp. 580 (lyr.); so perh. μελαινέων ἕρμ’ ὀδυνάων freight of dark pains, Il. 4.117 (athetized by Aristarch.). (εἴρω¹) in pl., ἕρματα ear-rings, 14.182, Od. 18.297; band, noose, Ael. NA 17.35; a serpent΄s coils, ib. 37.

ατος, τό (εἴρω) nur im plur., Ohrringe, Ohrgehänge, Il. 14.182, Od. 18.297. Vgl. ὅρμος. – Uebh. Bande, Fessel, Ael. H.A. 17.25, 37. – Vgl. Buttmann Lexil. I p. 111 – 115.

τό,
1) (von ἔρδω, ἐρείδω) die Stütze, bes. diejenigen, welche unter die Schiffe gestellt werden, wenn diese aufs Land gezogen sind, damit sie nicht faulen, νῆα μὲν οἵγε μέλαιναν ἐπ' ἠπείροιο ἔρυσσαν – ὑπὸ δ' ἕρματα μακρὰ τάνυσσαν Il. 1.485 ; ὑπὸ δ' ᾕρεον ἕρματα νηῶν 2.154 ; H.h. Apoll. 507 ; übertr., ἕρμα πόληος, Stütze der Stadt, von Menschen, Il. 16.449, Od. 23.121, womit Simonds. 85 (XIII.26) zu vergleichen, der von Periander sagt σήμαινε λαοῖς ἕρμ' ἔχων Κορίνθου. – Der Stützpunkt, Grundlage, τοῦτο οἷον ἕρμα πόλεως ἡμῖν κείσθω τὰ νῦν Plat. Legg. V.737a ; ἕρμα τῆς πολιτείας βέβαιον Plut. reip. ger. praec. 18. – In der Rennbahn der Stein, der den Punkt des Auslaufens bezeichnet, ἀφετήριον ἕρμα Philox. ep. (IX.319). – Der Pfeil heißt bei Hom. μελαινέων ἕρμ' ὀδυνάων, der die Schmerzen begründet, auf dem die Schmerzen gleichsam ruhen, der Träger der Schmerzen, Il. 4.117, welchen Vers Aristarch verwarf. – Auch der das Schiff niederhaltende, gleichsam stützende Ballast, Ar. Av. 1492 ; πρὸς τύχην μεγάλην πολὺ πνεῦμα καὶ σάλον ἔχουσαν ἕρματος πολλοῦ καὶ κυβερνήτου μεγάλου δεόμενον Plut. ad. princ. inerud. 5. Aehnl. Arist. von den Bienen, ὅταν δ' ἄνεμος ᾖ μέγας, φέρουσι λίθον ἐφ' ἑαυταῖς, ἕρμα πρὸς τὸ πνεῦμα H.A. 9.40, vgl. 9.12. – Uebertr., ἕρμαδῖον λαβοῦσα, von einem Gott die Leibesfrucht empfangen habend, Aesch. Suppl. 575.
2) Klippen, Felsen, Sandbänke, auf die das Schiff auffährt, ἄφαντον Aesch. Ag. 979 ; übertr., τὸν πρὶν ὄλβον ἕρματι προσβαλὼν Δίκας Eum. 534 ; κακοὺς δ' ἐφ' ἕρμα στερεὸν ἐκβάλλουσι γῆς Eur. Hel. 854 ; in Prosa, Her. 7.183 ; μὴ ὥσπερ περὶ ἕρμα περιβάλῃ τὴν ναῦν Thuc. 7.25, wie Plat. ἐξαίφνης πταίσαντα ὥσπερ πρὸς ἕρματι πρὸς τῇ πόλει Rep. VIII.553b ; Sp., ἕρματα ὕφαλα Dion.Hal. 1.52. – Allgemeiner, Hügel, πρὸς ἕρμα (conj. für ἕργμα) τυμβόχωστον ἔρχομαι, zum Grabhügel, Soph. Ant. 841 ; ἕρμαγῆς ἁπαλόν, eine Stelle von weichem Grunde, App. B.C. 5.101 ; – ἕρματα τῶν θεμελίων, die Ruinen, DS. 5.70.