Bailly
'
ἔσ·τε :
A prép. jusqu’à :
I (
idée de lieu) avec ἐπί : ἔστε ἐπὶ τὸ δάπεδον, XÉN.
An. 4, 5, 6, jusqu’au sol ;
cf. ARR.
An. 1, 28, 3 ; THCR.
Idyl. 7, 67 ; rar. avec un simple acc. : ἔστε τὴν θάλασσαν, ARR.
Ind. 2, 2, jusqu’à la mer ;
II (
idée de temps) avec ἐπί : ἔστε ἐπὶ κνέφας, ARR.
An. 7, 25, 2, jusqu’à l’obscurité ;
ou avec πρός : ἔστε πρὸς τὸ ἐφηϐικόν, LUC.
Nav. 3 jusqu’à la première jeunesse ;
B conj. :
I jusqu’à ce que :
1 en parl. d’un fait accompli, avec l’ao. ind. : παίουσιν ἔστε ἠνάγκασαν πορεύεσθαι, XÉN.
An. 3, 4, 49, ils (le) frappent jusqu’à ce qu’ils l’aient contraint d’avancer ;
cf. ibid. 2, 5, 30, etc. ; ESCHL.
Pr. 457 ; SOPH.
Ant. 415, etc. ; ἔστε περ, A.RH.
2, 85, m. sign. ; 2 en parl. d’un fait à venir, avec le sbj. ao. et ἄν,
après les temps principaux : περιμένετε ἔστ' ἂν ἐγὼ ἔλθω, XÉN.
An. 5, 1, 4, demeurez jusqu’à ce que je sois revenu ;
cf. ESCHL.
Pr. 376, etc. ; HDT.
7, 141 ; en ce sens, sans ἄν, SOPH.
Aj. 1183 ; poét. avec κε
pour ἄν, THCR.
Idyl. 1, 6 ; 5, 22 ; avec l’ao. opt. sans ἄν,
après les temps secondaires : ἐπιμεῖναι ἐκέλευσαν ἔστε βουλεύσαιντο, XÉN.
An. 5, 5, 2, ils les invitèrent à rester, jusqu’à ce qu’ils eussent délibéré ;
cf. XÉN.
Cyr. 8, 1, 44 ; de même dans le disc. indir. : ὅτι δέοιτο ἂν αὐτοῦ μένειν ἔστε σὺ ἀπέλθοις, XÉN.
Cyr. 5, 3, 13, … qu’il le prierait de rester jusqu’à ce que tu fusses parti ;
par exc. ἔστ' ἄν
avec le sbj. LGS
4, 5 ; de même, lorsque la prop. du disc. indir. est à l’ind. LUC.
H. conscr. 21 ; 3 dans le disc. indir. avec l’inf. : ἔστε αὐτὴν νέμεσθαι Κρῆτας, HDT.
7, 171, jusqu’à ce que les Crétois l’eussent habitée ;
cf. ARR.
An. 2, 1, 3 ; 4, 7, 1 ; II aussi longtemps que, tant que :
1 en parl. d’un fait accompli, avec l’impf. : ἔστε μὲν αἱ σπονδαὶ ἦσαν, XÉN.
An. 3, 1, 19, tant que la trêve durait ;
2 en parl. d’un fait à venir, avec le sbj. prés. et ἄν
après les temps principaux, SOPH.
El. 105 ; XÉN.
Eq. 11, 9 ; (ᾖ
sbj. s.-e.) EUR.
Hipp. 659 ; avec l’opt. après les temps secondaires, XÉN.
An. 3, 3, 5.
➳ Mot d’orig. dor., us. en poésie att. ; rar. en prose att., seul. dans XÉN. (v. ci-dessus) et dans PLAT. Conv. 211 c ; sans ex. dans les inscr. att. ; sel. l’Étym. Magn. p. 382, 8, ἕστε dor., ἕως att. (cf. Meisterh. p. 209, 10) ; dor. ἕστε, THCR. Idyl. 1, 6 ; 5, 22 ; 6, 32 ; 7, 67.
Étym. p. *ἐν(σ)-τε, cf. ἐν, εἰς.
'
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »
LSJ
Dor. ἕστε EM 382.8, v.l. in Theoc. 5.22, al., cf. Eust. 161 fin. (written εστε in IG 14.352i i60 (Halaesa)); Locr. ἔντε ib. 9 (1).334.15 ; Delph. hέντε Schwyzer 323 B 44 (also εἴστε, v. infr.); Boeot. ἔττε IG 7.3054.7 (Lebad.); from ἐνς (= εἰς) with suffix -τε as in ὅτε, and so εἴστε SIG 241.69 (Delph., iv BC). (ἔσκε Archil. 14, AP 7.727 (Theaet.) may be f.l.). — Found in post-Homeric Ep., Ion., Trag., X., POxy. 2120.7 (iii AD), etc. (it is f.l. in Pl. Smp. 211c).
CONJUNCTION, = ἕως : up to the time that, until, with aor. ind., of actual occurrence in past time, ἄτερ γνώμης τὸ πᾶν ἔπρασσον ἔ. δή σφιν ἀντολὰς ἐγὼ ἄστρων ἔδειξα A. Pr. 457. cf. S. Ant. 415, Aj. 1031, El. 753 ; ἔ. περ A.R. 2.85 ; παίουσι τὸν Σωτηρίδαν ἔστε ἠνάγκασαν πορεύεσθαι X. An. 3.4.49, cf. 2.5.30. with aor. subj. and ἄν, of future time, after primary tenses, ἐγὼ δὲ τὴν παροῦσαν ἀντλήσω τύχην ἔστ’ ἂν Διὸς φρόνημα λωφήσῃ χόλου A. Pr. 378, cf. 697, Eu. 449 ; τῇδε μενέομεν ἔστ’ ἂν καὶ τελευτήσωμεν Hdt. 7.141, cf. 158 ; περιμένετε ἔστ’ ἂν ἐγὼ ἔλθω X. An. 5.1.4 ; ἔντε, ἕντε κ’ ἀποτείσῃ, IG 9(1).334.15, Schwyzer 323 B 44 (v/iv BC) ; ἕστε κε indef., until such time as…, Theoc. 5.22 ; χιμάρῳ δὲ καλὸν κρέας ἕστε κ’ ἀμέλξῃς Id. 1.6, cf. 6.32 ; also after historical tenses, ἐδέοντο Εὐρυβιάδεω προσμεῖναι ἔστ’ ἂν αὐτοὶ τέκνα τε καὶ τοὺς οἰκέτας ὑπεκθέωνται Hdt. 8.4, cf. X. HG 3.1.15, An. 4.5.28 ; retained in orat. obliq., αὐτὸς ἔφη παραμενεῖν ἔστ’ ἂν τοὺς βότρυς ποιήσωσι γλεῦκος Longus 4.5; ἄν omitted, ἀρήγετ’ ἔστ’ ἐγὼ μόλω S. Aj. 1183 ; cf. ἄν¹ B. Ι. 2. with aor. opt. after historical tenses (representing ἔστ’ ἄν with subj.), ἐπιμεῖναι ἐκέλευσαν ἔστε βουλεύσαιντο X. An. 5.55.2 ; ἀνέμενεν αὐτοὺς ἔστ’ ἐμφάγοιέν τι he always waited until…, Id. Cyr. 8.1.44 ; in orat. obliq., ὅτι… δέοιτο ἂν αὐτοῦ μένειν ἔστε σὺ ἀπέλθοις ib. 5.3.13. with aor. inf., in orat. obliq. and the like for opt., ἔστε αὐτὴν νέμεσθαι Κρῆτας, = ἔστε αὐτὴν νέμοιντο Κρῆτες, Hdt. 7.171; freq. in later writers, ἔστε Δαρεῖον γνῶναι, = ἔστε Δαρεῖος γνοίη, Arr. An. 2.1.3 ; ἔστε παρελθεῖν ib. 4.7.1, cf. Ael. NA 2.11 ; for ἔστ’ ἄν with subj., Arr. Cyn. 2.4, 25.2, 31.5. with impf. ind., ἔστ’ ἀφίκανεν A.R. 4.849.
so long as, while, with impf. ind. of actual occurrence in past time, ἔστε μὲν… ἔπινον, ἡδὺ τέως ἐδόκει Thgn. 959 ; ἔστε μὲν αἱ σπονδαὶ ἦσαν, οὔποτε ἐπαυόμην X. An. 3.1.19, cf. Mem. 1.2.18, Arr. An. 2.11.6. with pres. subj. and ἄν, of future time, ἔστ’ ἂν ἀοιδάων ᾖ γένος Ἑλλαδικῶν Xenoph. 6.4; οὐ μὲν δὴ λήξω ἔστ’ ἂν… λεύσσω… τόδ’ ἦμαρ S. El. 105 (anap.), cf. E. Alc. 337 ; ἔστ’ ἄνπερ ἐπιδεικνύηται X. Eq. 11.9 ; ἔστ’ ἂν ἔκδημος (sc. ᾖ) χθονὸς Θησεύς, ἄπειμι E. Hipp. 659 ; so with pf. subj., = pres., ὑμῖν Λακεδαιμόνιοι ἐπαγγέλλονται γυναῖκας ἐπιθρέψειν, ἔστ’ ἂν ὁ πόλεμος ὅδε συνεστήκῃ Hdt. 8.142 ; of present time, Emp. 42.2. with pres. opt. after historical tenses (representing ἔστ’ ἄν with subj.), ἐδόκει τοῖς στρατηγοῖς βέλτιον εἶναι τὸν πόλεμον ἀκήρυκτον εἶναι, ἔστ’ ἐν τῇ πολεμίᾳ εἶεν X. An. 3.3.5 ; τοσοῦτον χρόνον ζῆν ἔστε νικῴη. ib. 1.9.11. with aor. subj. and ἄν, ἔστ’ ἂν πολεμίους δείσωσι κελευόμενα πάντα ποιοῦσι Id. Mem. 3.5.6.
ADV.: even to, of Space, up to, βόθροι ἐγίγνοντο μεγάλοι ἔστε ἐπὶ τὸ δάπεδον Id. An. 4.5.6, cf. 4.8.8, Arr. An. 1.28.3 ; ἕστ’ ἐπὶ πᾶχυν Theoc. 7.67.
of Time, ἔστε ἐπὶ κνέφας Arr. An. 7.25.2 ; ἕστε ἐς…, κατὰ…, IG 14.352 ii 60, i65 (Halaesa); εἴστε εἰς Θεύχαριν ἄρχοντα SIG 241.69 (Delph., iv BC) ; ἔστε πρὸς τὸ ἐφηβικόν Luc. Nav. 3.
PREPOSITION, c. acc.
of Space, up to, ἔστε τὸν ὅρον, ἔστε καὶ τὰν φάραγγα, Schwyzer 289.166, 169 (ii BC) ; παρατείνει ἔστε τὴν θάλασσαν Arr. Ind. 2.2 (<ἐπί> Hercher).
of Time, until, up to, ἔ. καὶ τὸν νῦν χρόνον Schwyzer 289.113; ἔ. καὶ τὰν τριακάδα τοῦ Ἀλσείου SIG 1023.25 (Cos, iii/ii BC).
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)
Pape
(wahrscheinlich für εἰς ὅτε, vgl. εἰσόκε), bis ;
1) von der Zeit, bis, bis daß, so lange wie ; c. ind. aor., ἔστε δή σφιν ἀντολὰς ἐγὼ ἄστρων ἔδειξα Aesch. Prom. 455 ; ἔστ' ἐν αἰθέρι μέσῳ κατέστη λαμπρὸς ἡλίου κύκλος Soph. Ant. 411 ; Aj. 1010, El. 743 ; sp.D., wie ἔστε περ – ἀμφοτέρους ἐδάμασσε Ap.Rh. 2.85 ; in Prosa von Xen. an, ἔστε διεπράξατο An. 2.5.30 ; τί οὐκ ἐποίησε, ἔστε σπονδῶν ἔτυχε ; 3.1.28 ; 3.4.49 ; in der Bedeutung »so lange wie« mit impf., Mem. 1.2.18 ; ἔστε μὲν αἱ σπονδαὶ ἦσαν, οὔποτε ἐπαυόμην An. 3.1.19 ; vgl. Arr. An. 2.11.6 ; – bei Beziehung auf die Zukunft mit ἄν c. conj., ἀντλήσω τύχην, ἔστ' ἂν Διὸς φρόνημα λωφήσῃ χόλου Aesch. Prom. 376 ; ἐπίσχες ἔστ' ἂν τὰ λοιπὰ προσμάθῃς io. 699 ; 794, Eum. 427 ; οὐ λήξω θρήνων ἔστ' ἂν λεύσσω ἄστρων ῥιπάς Soph. El. 103, so lange ich schaue ; vgl. Eur. Hipp. 659 ; in Prosa, τῇδε μενέομεν, ἔστ' ἂν καὶ τελευτήσωμεν Her. 7.141, 158 ; Xenophan. bei Ath. IX.368f ; Plat. Symp. 211c ; διατρίψω, ἔστ' ἂν ὀκνήσωσιν οἱ ἄγγελοι Xen. An. 2.3.9 ; περιμένετε ἔστ' ἂν ἐγὼ ἔλθω 5.1.4 ; und so auch in indir. Rede, Hell. 3.1.15, An. 4.5.28 ; Ausdruck der Allgemeinheit, ἔστ' ἂν πολεμίους δείσωσι, κελευόμενα πάντα ποιοῦσι Mem. 3.5.6, u. einzeln bei Sp. Bei Soph. Aj. 1162 fehlt ἄν, ἔστ' ἐγὼ μόλω ; – c. opt. in indir. Rede, εὐχήν τινες αὐτοῦ ἐξέφερον ὡς εὔχοιτο τοσοῦτον χρόνον ζῆν ἔστε νικῴη τοὺς εὖ ποιοῦντας Xen. An. 1.9.11 ; ἐπιμεῖναι ἐκέλευσαν ἔστε βουλεύσαιντο 5.5.2 ; so lange wie, τὸν πόλεμον ἀκήρυκτον εἶναι ἔστε ἐν τῇ πολεμίᾳ εἶεν 3.3.5 ; ἀνέμενεν αὐτοὺς ἔστε ἐμφάγοιέν τι Cyr. 8.1.44. – Bei Sp. auch c. acc. c. inf., ὅτῳ ἐπέτρεψε τὴν ἀρχὴν ἔστε Δαρεῖόν τι ὑπὲρ αὐτῆς γνῶναι Arr. An. 2.1.3, vgl. 4.7.1 ; Ael. V.H. 2.11.
2)Auch örtlich, mit ἐπί verbunden, bis auf, βόθροι ἐγίγνοντο ἔστε ἐπὶ τὸ δάπεδον Xen. An. 4.5.6 ; ἕως ἔστε ἐπὶ τὰ ὅρια κατέστησαν τοὺς Ἕλληνας 48.8 ; ἔστε ἐπὶ τὸ εὐώνυμον παρατείνας Arr. An. 1.28.5 ; ἔστε ἐπὶ κνέφας 7.25.2 ; ἔστ' ἐπὶ πᾶχυν Theocr. 7.67 ; Ap.Rh. 2.789 ; eben so ἔστε πρός, Luc. Navig. 3 ; – mit dem bloßen acc., παρατείνει ἔστε τὴν θάλασσαν Arr. Ind. 2.2 ; Inscr. 2905.
Nach EM. dorisch ἕστε, wie auch bei Theocr. jetzt geschrieben wird.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)