'(impf. ἤρειδον, f. ἐρείσω, ao. ἤρεισα, pf. réc. ἐρήρεικα ; pass. ao. ἠρείσθην, pf. ἐρήρεισμαι et ἤρεισμαι ; pl.q.pf. ἠρηρείσμην) :
   I tr.
      1 appuyer fortement : πόδας ἔς τι, A.RH. 1, 1010, ses pieds sur qqe ch. ; τι πρός τι, IL. 22, 112 ; OD. 8, 66, 473 ; PLAT. Phædr. 254 e ; ou ἐπί τινι, IL. 22, 97 ; A.RH. 1, 1234 ; ἐπί τινος, PLAT. Tim. 43 e ; εἴς τι, PLAT. Tim. 91 e ; κατά τινος, PLUT. Flam. 20, appuyer une ch. sur ou contre une autre ; fig. ὄμμα ἐς γῆν, EUR. I.A. 1123 ; ἐπὶ χθονὸς ὄμματα, A.RH. 1, 784, fixer ses yeux vers la terre ; au pass. être appuyé fortement, càd. être fixé solidement, être ferme, solide, en parl. de pierres solidement fixées, IL. 23, 329 ; de sièges, OD. 7, 95 ; ἔγχος διὰ θώρηκος ἠρήρειστο, IL. 3, 358, la javeline, traversant la cuirasse, s’était fixée solidement ;
      2 p. suite, soutenir : ἀσπὶς ἄρ' ἀσπίδ' ἔρειδε, κόρυς κόρυν, ἀνέρα δ' ἀνήρ, IL. 13, 131 ; 16, 215, ils étaient bouclier contre bouclier, casque contre casque, homme contre homme ; κίον' οὐρανοῦ τε καὶ χθονὸς ὤμοιν ἐρ. ESCHL. Pr. 350, soutenir sur ses épaules la colonne du ciel et de la terre ;
      3 p. ext. enfoncer avec force : ἄγκυραν χθονί, PD. P. 10, 51, une ancre dans le sol ; τόξῳ, PD. O. 9, 33, percer qqn d’un trait ;
   II intr.
      1 s’appuyer fortement : ἀλλήλῃσιν, OD. 22, 450, les unes sur les autres ; ἐρ. ἐπὶ τὸ ἔδαφος, HÉRON Aut. 245, avoir de l’adhérence sur le sol, en parl. de roues motrices d’un mécanisme ; abs. ἔρειδε, AR. Pax 31, appuie ! càd. ferme ! en t. de mar. souque ! pour commander une vogue ou nage accélérée ;
      2 p. suite, s’abattre sur, fondre sur, abs. en parl. d’une maladie, ESCHL. Ag. 1004 ; ἐπὶ γῆν, PLUT. Num. 2, sur la terre ; fig. εἴς τινα, AR. Nub. 558, s’attaquer à qqn, s’acharner après qqn ;

Moy. :
   I intr.
      1 s’appuyer sur : σκήπτρῳ, IL. 2, 109, sur son sceptre ; ἔγχει, IL. 14, 38, s’appuyer sur sa lance ; avec ἐπί et le gén. IL. 22, 225 ; avec le gén. χειρὶ γαίης, IL. 5, 309, s’appuyer de la main sur la terre ; abs. se poser solidement, IL. 12, 457 ;
      2 s’appuyer l’un contre l’autre, s’étreindre en luttant, IL. 23, 735 ;
   II tr. appuyer : ἐπὶ γαῖαν ἴχνος, ANTH. 12, 84, ses pas sur la terre ; χειρὶ παρείην, A.RH. 3, 1160, sa joue sur sa main ; λίθον ἐπὶ τοίχῳ, THCR. Idyl. 23, 49, fixer une pierre sur un mur ; fig. ἔπος πρὸς ἔπος, AR. Nub. 1375, opposer parole contre parole, càd. se donner vivement la réplique, riposter vivement.

➳ Ao. poét. ἔρεισα, HH. Ap. 1, 117 ; A.RH. 1, 1198 ; pf. réc. ἐρήρεικα, DIOSC. Eup. 1, 90. — Pass. pf. 3 pl. ἐρήρεινται, A.RH. 2, 320, ou épq. ἐρηρέδαται, IL. 23, 284 ; pl.q.pf. 3 pl. épq. ἐρηρέδατο, OD. 7, 95 (var. ἐληλάδατο) ; fut. ant. 3 sg. ἐρηρείσεται, HPC. 8, 292. — Moy. ao. ἐρεισάμην, IL. 5, 309.

'

Ep. impf. ἔρειδον Il. 13.131 ; fut. ἐρείσω Call. Del. 234, Aristid. Or. 17 (15).10 codd. ; aor.1 ἤρεισα S. Ant. 1236, Pl. Phdr. 254e, Ti. 91e ; Boeot. 3 sg. εἴρισε Corinna Supp. 1.32 ; Ep. ἔρεισα (ἐπ-) Il. 7.269 ; pf. ἤρεικα (συν-) Hp. Morb. Sacr. 7, (προσ-) Plb. 5.60.8 ; but ἐρήρεικα Dsc. Eup. 1.84, (προσ-) Plu. Aem. 19; — Med., fut. ἐρείσομαι (ἀπ-) Arist. Pr. 885b29, Plb. 15.25.25 ; aor.1 ἠρεισάμην Hes. Sc. 362, (ἀπ-) Pl. R. 508d ; Ep. ἐρ- Il. 5.309; — Pass., 3 fut. ἐρηρείσεται Hp. Mul. 2.133 ; Ep. aor.1 ἐρείσθην Il. 7.145 ; pf. ἐρήρεισμαι Hdt. 4.152, Hp. Art. 78 (but 2 sg. ἠρήρεισθα Archil. 94 is from ἀραρίσκω) ; also ἤρεισμαι Ti.Locr. 98e (ἐρήρ- ib. 97e), D.S. 4.12, Paus. 6.25.5 ; Ion. 3 pl. pf. ἐρηρέδαται Il. 23.284, 329, Ep. ἐρήρεινται A.R. 2.320 ; plpf. ἠρήρειστο Il. 4.136 ; 3 pl. ἐρηρέδατο Od. 7.95, ἠρήρειντο A.R. 3.1398; — Hom. uses the augm. only in ἠρήρειστο, Hes. Sc. 362 in ἠρείσατο.
Ep., Ion., and poet. Verb, also found in Pl. and later Prose : — cause to lean, prop, δόρυ… πρὸς τεῖχος ἐρείσας Il. 22.112 ; θρόνον πρὸς κίονα μακρὸν ἐρείσας Od. 8.66 ; πύργῳ ἔπι προὔχοντι… ἀσπίδ’ ἐρείσας Il. 22.97 ; [νέκυας] ἀλλήλοισιν ἐ.
piling them against each other, Od. 22.450 ; ἐρείσατε… πλευρὸν ἀμφιδέξιον S. OC 1112 ; πρὸς στέρν’ ἐρείσας (sc. τοὺς παῖδας) E. HF 1362, cf. Ba. 684 ; τὰ ἰσχία πρὸς τὴν γῆν Pl. Phdr. 254e ; ἐ. τινὰ εἰς ἕδραν E. Heracl. 603 ; τὰς κεφαλὰς εἰς γῆν Pl. Ti. 91e ; ἐς χεῖρας ἐ. τι Theoc. 7.104 ; ἐ. τὴν κεφαλὴν ἐπὶ γῆς Pl. Ti. 43e ; τὸ γόνυ κατὰ τοῦ ἰσχίου Plu. Flam. 20 ; ῥόῳ ἔνι κάλπιν A.R. 1.1234 ; generally, fix firmly, plant, ἄγκυραν χθονί Pi. P. 10.51 ; εἰς γῆν ἐ. ὄμμα E. IA 1123, cf. Aristid. Or. 17 (15).10 ; ἐπὶ χθονὸς ὄμματ’ A.R. 1.784 ; ἐ. πόδας ἐς βένθος plant the foot firm, ib. 1010 ; metaph, ἐ. τὰν γνώμαν fix one΄s mind firmly on a thing, Theoc. 21.61.
prop up, support, stay, ἀσπὶς ἄρ’ ἀσπίδ’ ἔρειδε, κόρυς κόρυν, ἀνέρα δ’ ἀνήρ, of close ranks of men-atarms, Il. 13.131 ; ἐπ’ ἀσπίδος ἀσπίδ’ ἔρεισον Tyrt. 11.31 ; πέλτην ἐρεῖσαι E. Rh. 487 ; κίον’ οὐρανοῦ τε καὶ χθονὸς ὤμοιν ἐ. A. Pr. 352.
press hard, attack, τινα Pi. O. 9.32 ; sens. obsc., ἐ. γυναῖκα Ar. Ec. 616, Fr. 74.
push, thrust, ὅπῃ κέ τις… ἐρείδῃ Emp. 12.3 ; ἔπη… ἤρειδε κατὰ τῶν ἱππέων hurled forth…, Ar. Eq. 627 ; ὁ χορὸς ἤρειδεν ὁρμαθοὺς μελῶν τέτταρας Id. Ra. 914; — Med., ἔπος πρὸς ἔπος ἠρειδόμεσθ’ Id. Nu. 1375.
infix, plant in, πλευραῖς ἔγχος S. Ant. 1236 ; ἀνταίαν πληγήν inflict it, E. Andr. 844 (lyr.); — Pass., ἄλγημα ἐρηρεισμένον fixed pain, Gal. 8.385.
press down, depress, πλάστιγγα τοῦ βίου S. Fr. 576.5. of wagers or matches, match, set one pledge against another, Theoc. 5.24. intr., press hard, ἀμφ’ αὐτῷ πελεμίξαι ἐρείδοντες βελέεσσιν Il. 16.108 ; εἴς τινα Ar. Nu. 558 ; νέφος ἐ. ἐπὶ γῆν Plu. Num. 2 ; πνεῦμα κατὰ τῆς σχεδίας Id. Crass. 19 ; of an illness or pain, settle upon a particular part, νόσος ὁμότοιχος ἐ. A. Ag. 1004 (lyr.), cf. Ruf. ap. Orib. 45.30.27, Gal. 11.61 ; exert pressure ; hence, rest, ἐπὶ τὸ ἔδαφος Hero Aut. 2.7.
set to work, fall to, esp. of eating, ἔρειδε Ar. Pax 31, cf. 25 (where, acc. to Sch., it is metaph from rowers) ; ἐρείδετον Id. Fr. 493.
become fixed, πρῴρα ἐρείσασα Act. Ap. 27.41. Med. and Pass., prop oneself, lean upon, τῷ ὅ γ’ ἐρεισάμενος (sc. σκήπτρῳ) Il. 2.109; ἔγχει ἐ. 14.38; ἐπὶ μελίης… ἐρεισθείς 22.225 ; c. gen., ἐρείσατο χειρὶ παχείῃ γαίης leant with his hand against the earth, 5.309 ; abs., ἐρεισάμενος βάλε having planted himself firm, taken a firm stand, 12.457, cf. 16.736 ; of one fallen, ὁ δ’ ὕπτιος οὔδει ἐρείσθη 7.145, 11.144 ; οὔδεϊ… σφι χαῖται ἐρηρέδαται their hair rests on the ground, 23.284 ; γόνατος κονίαισιν ἐρειδομένου set, planted in…, A. Ag. 64 (anap.); τοῖσι γούνασι ἐρηρεισμένοι Hdt. 4.152; ταῖς χερσὶν ἐπὶ δόρατι ἠρεισμένος Paus. 6.25.5, cf. Corn. ND 9 ; press closely, be tight, of bandages, Hp. Off. 8 ; τοὺς ὀδόντας ἐρήρεισται has her teeth clenched, Hp. ap. Erot. (ξυνερήρ. codd. Hp.).
to be fixed firm, planted, ἔγχος διὰ θώρηκος ἠρήρειστο had been fixed, Il. 3.358, etc. ; λᾶε ἐρηρέδαται stand firmly fixed, 23.329 ; θρόνοι περὶ τοῖχον ἐρηρέδατ’ Od. 7.95 ; ἁγᾶ ἐρήρεισται ἐπὶ τᾶς αὐτᾶς ῥοπᾶς Ti.Locr. 97e ; abs., δίκας ἐρείδεται πυθμήν is set firm, A. Ch. 646 (lyr.); opp. πλανᾶσθαι, Arist. GA 720a12; ἐρηρεικός, of a bone stuck in the throat, Dsc. Eup. 1.84. ἐρείδεσθαι ναυαγίαις to be driven ashore in shipwreck, Pi. I. 1.36. Med., in recipr. sense, struggle one with another, Il. 23.735 (v.l. ἐρίζεσθον). c. acc., support or set firmly for oneself, πλησίον ἠρείσαντο καρήατα Simon. 172 ; βάκτρῳ δ’ ἐρείδου… στίβον E. Ion 743 ; ἐπὶ γαῖαν ἴχνος AP 12.84 (Mel.); ἐπὶ τοίχῳ λίθον Theoc. 23.49; ἐπὶ χειρὶ παρειήν A.R. 3.1160; χεῖρας σκηπανίῳ AP 6.83 (Maced.); ἐπὶ σκίπωνος τὸ γῆρας ib. 7.457 (Aristo); ἐς πόλον ἐκ γαίης μῆτιν ἐ.
to raise one΄s thoughts…, ib. 9.782 (Paul. Sil.).

perf. pass. (neben ἤρεισμαι, Tim.Locr. 98e, DS. 4.12) gewöhnlich ἐρήρεισμαι, wovon die dritte Person ἐρηρέδαται, u. plusqpf. ἐρηρέδατο, aber Ap.Rh. 2.320 ἐρήρεινται;
1) fest anstützen, anstämmen, anlehnen, δόρυ πρὸς τεῖχος Il. 22.112 ; θρόνον πρὸς κίονα Od. 8.66, 473 ; im pass., θρόνοι περὶ τοῖχον ἐρήρεδατ' ἔνθα καὶ ἔνθα 7.95 ; ἀσπίδα ἐπὶ πύργῳ Il. 22.97 ; ἄγκυραν ἔρεισον χθονί Pind. P. 10.51, füge ihn fest an, ein ; κίον' οὐρανοῦ τε καὶ χθονὸς ὤμοιν ἐρείδων Aesch. Prom. 350, er stützt mit den Schultern die Säule ; – πρὸς ἐλάτης νῶτ' ἐρείσασαι φόβην Eur. Bacch. 684 ; πρὸς στέρν' ἐρείσας Herc.Fur. 1367, an die Mutterbrust legend ; τὰ ἰσχία πρὸς τὴν γῆν Plat. Phaedr. 254e, wie πρὸς τὴν γῆν μηχανήν Pol. 2.33.3 ; – auch τὴν κεφαλὴν ἐπὶ γῆς, Plat. Tim. 43e, wie ἐπὶ χθονὸς ὄμματα Ap.Rh. 1.784, wie Tyrt. 2.31 ἐπ' ἀσπίδος ἀσπίδ' ἐρείσας ; – εἰς γῆν δ' ἐρείσασ' ὄμμα, das Auge auf die Erde heftend, zu Boden schlagend, Eur. I.A. 1023, wie DC. 73.10 ; εἰς ἕδραν μ' ἐρείσατε, lehnt mich auf den Sitz, Eur. Heracl. 603 ; τὰς πλευρὰς εἰς ταὐτόν Plat. Tim. 54e ; ἐς χεῖράς τινος, in Jem. Arme legen, Theocr. 7.103 ; τὰς σχεδίας εἰς τὴν γῆν Pol. 3.46.1. – Sp. auch κατὰ τοῦ ἰνίου τὸ γόνυ, Plut. Flamin. 20. – Med. sich darauf lehnen, stützen, τινί, wie σκήπτρῳ, ἔγχει, Il. 2.109, 8.496, 14.38, γόνατος κονίαισιν ἐρειδομένου Aesch. Ag. 64, τοῖσι γόνασι ἐρηρεισμένους Her. 4.152, u. ä. βάκτρῳ δ' ἐρείδου περιφερῆ στίβον χθονός Eur. Ion 743, d.i. gehe, dich stützend auf den Stab, den Pfad ; sp.D., wie Ap.Rh. 1.670 ; σκηπανίῳ χεῖρας ἐρεισάμεθα Maced. 24 (VI.83); – so ἐπὶ μελίης ἐρεισθείς Il. 22.225 ; mit dem bloßen gen., ἐρείδετο χειρὶ γαίης, er stämmte sich mit der Hand gegen die Erde, Il. 5.309, 11.355 ; absolut, ἐρεισάμενος βάλε, nachdem er sich fest gestämmt, festen Fuß gefaßt hatte, wie es nachher heißt, εὖ διαβάς, Il. 12.475 ; vgl. 16.736 ; τοῖς προσθίοις σκέλεσι πέραν ἐρείσασθαι, festen Fuß fassen, Plut. Philop. 10. – Pass., ἔγχος διὰ θώρηκος ἠρήρειστο, der Speer war durch den Panzer hindurchgedrängt, durchgestoßen, Il. 3.358, 4.136 ; λᾶε δὲ τοῦ ἑκάτερθεν ἐρηρέδαται, zwei Ecksteine sind fest eingefügt, Il. 23.329 ; τοῖχοι ἐρηρέδατο, Mauern waren fest gegründet, Od. 7.86 ; – οὔδεϊ ἐρείδεσθαι, auf den Boden niedergestreckt werden, Il. 7.145 u. öfter ; ähnl. οὔδεϊ χαῖται ἐρηρέδαται, die Haare wallen auf den Boden herab, 23.284. – Δίκης ἐρείδεται πυθμήν, der Grund steht fest, Aesch. Ch. 636 ; ἁ γᾶ ἐρήρεισται ἐπὶ τᾶς αὐτᾶς ῥοπᾶς, die Erde steht fest, hält sich durch dieselbe Schwingung, Tim.Locr. 97e ; – ἴχνος ἐρείδειν, wie πόδας, die Füße fest aufsetzen, fest auftreten, Ap.Rh. 1.1010 ; ἐπί τινι, Thall. 1 (VI.235) u. öfter in der Anth.; Coluth. 231.
2) stützen, unterstützen, ἀσπὶς ἄρ' ἀσπίδ' ἔρειδε, ein Schild unterstützte den andern, Schild schloß sich an Schild, Il. 13.131, 16.251 ; übertr., τὰν γνώμαν, die (schwankende) Meinung befestigen, Theocr. 21.61 ; τὴν θεμελίωσιν ἐρεισθῆναι διὰ Κίμωνος ἀσφαλῶς, die Grundlage habe durch Cimon eine feste Stütze erhalten, Plut. Cim. 13.
3) drängen, stoßen, bedrängen, βελέεσσί τινα, Il. 16.108 ; ἤρειδέ τέ μιν ἀργυρέῳ τόξῳ Pind. Ol. 9.33 ; ναυαγίαις ἐρειδόμενος, vom Schiffbruch geschlagen, I. 1.36 ; κρημνούς, Felsblöcke schleudern, Ar. Eq. 628 ; kom. ὁ χορὸς ἤρειδεν ὁρμαθοὺς τέσσαρας συνεχῶς Ran. 914, vier Liederreihen stürmte er los, sang er hastig ab ; obszön, γυναῖκα, = βινεῖν, Eccl. 616 ; frg. bei Ath. II.48e ; pass., Thesm. 488.
4) als Kampfpreis setzen, ἀμνόν Theocr. 5.24.
5) Intrans., sich an Etwas lehnen, gegen Etwas drängen, ἀλλήλῃσιν ἐρείδουσαι, sich an einander drängend, Od. 22.450 ; νέφους ἐπὶ τὴν γῆν ἐρείσαντος ἅμα πνεύματι καὶ ζάλῃ, Gewölk mit Sturm u. Ungewitter legte sich auf die Erde, Plut. Num. 2 ; πνεῦμα ἐρεῖσαν κατὰ τῆς σχεδίας, der Wind stürmte auf die Brücke los, Crass. 19 ; übertr., νόσος γείτων ἐρείδει, die Krankheit drängt, droht, Aesch. Ag. 976 ; – εἴς τινα, mit Worten auf Einen losfahren, losziehen, ihn anklagen, Ar. Nub. 558 ; κατὰ τῶν ἱππέων Eq. 627. – Uebh. sich mit Eifer, Heftigkeit an Etwas machen, darauf werfen, ἔρειδε, frisch daran, Ar. Pax 31 ; ὖς ὥσπερ ἂν χέσῃ τις ἢ κύων φαύλως ἐρείδει ib. 25, wo der Schol. erkl. ἐρείδειν – πᾶν ὁτιοῦν συντόνως γενόμενον.

ἐρείδω
(chiefly in poets and late prose for ἐρυγγάνω), [in LXX for תָּמַךְ (Pro.4:4 5:5 11:16, al.), etc. ;]
to prop, fix firmly: act., as mid., ἐρείσασα, of a ship driving ashore (RV, struck), Act.27:41.†
(AS)