ου [ᾰ]
   I subst. (ὁ) qui travaille, d’où :
      1 auteur ou artisan de qqe ch. : ἐ. τῶν καλῶν, XÉN. Mem. 2, 1, 27 ; ἀδικίας, NT. Luc. 13, 27, artisan de belles œuvres, d’injustice ; abs. SOPH. Ant. 252 ;
      2 homme de travail, artisan, ouvrier : γῆς ἐργ. HDT. 4, 109 ; 5, 6 ; PLUT. Cim. 8, ou simpl. ἐργ. SOPH. O.R. 859 ; EUR. El. 75 ; XÉN. Cyr. 5, 4, 24, 28, cultivateur, laboureur ; ἐ. θαλάσσης, ALCIPHR. 1, 11, pêcheur ; ἐ. λίθων, LUC. Somn. 2, tailleur de pierres ; ἐ. δίκης, LYC. 128, juge ;
      3 t. de mécan. levier de serrage d’une vis, BITON (Math. 110 e) ;
   II adj. :
      1 qui travaille, en parl. d’animaux (bœufs, abeilles, etc.) SOPH. fr. 149 ; ARSTT. H.A. 9, 41, 2, etc. ;
      2 actif, laborieux, XÉN. Cyr. 1, 6, 18, p. opp. à ἀργός ; PLAT. Euthyd. 281 c.

➳ Dat. dor. ἐργάτᾳ, THCR. Idyl. 10, 9.

Étym. ἔργον.

ου, ὁ, workman, Hermes 17.5 (Delos), Ev. Matt. 10.10, etc. ; esp.
one who works the soil, husbandman, γῆς ἐ. Hdt. 4.109, 5.6 ; οἱ ἐ. οἱ περὶ γεωργίαν D. 35.32 ; abs., S. OT 859, E. El. 75, etc. ; also with Subst., ἐ. ἀνήρ Theoc. 10.9, D. 59.50 ; οὑργάτης λεώς the country-folk, Ar. Pax 632 ; of animals, βοῦς ἐ.
a working ox, Archil. 39, S. Fr. 563 ; ἐ. σφῆκες Arist. HA 627b32 ; also ἐ. θαλάττης, of a fisher, Alciphr. 1.11 ; ἐ. λίθων a stone-mason, Luc. Somn. 2. in the religious sense, 2 Ep. Ti. 2.15, 2 Ep. Cor. 11.13 (pl.). Adj. hard-working, strenuous, ἐ. στρατηγός X. Cyr. 1.6.18 ; σώφρων κἀ. Ar. Ach. 611 ; opp. ἀργός, Pl. Euthd. 281c ; φειδωλὸς καὶ ἐ. Id. R. 554a.
one who practises an art, τῶν ἐν πολέμῳ X. Cyr. 4.1.4 ; ἐ. δίκης, of a judge, Lyc. 128 ; abs., practitioner in some special branch of surgery, e.g. lithotomy, ἐ. ἄνδρες Hp. Jusj. doer, ἄσημος οὑργ. τις ἤν S. Ant. 252 ; τῶν καλῶν X. Mem. 2.1.27 ; ἀνομίας LXX 1 Ma. 3.6 ; τῆς ἀδικίας Ev. Luc. 13.27.
producer, τῶν ἐν τῷ κόσμῳ γινομένων Heraclit. 75 ; [Αἰὼν] θείας φύσεως ἐ. SIG 1125.12 (Eleusis). a sort of capstan or windlass, Bito 58.12, Vitr. 10.2.7, al., Orib. 49.4.1.

ὁ, der Arbeiter, der Etwas tut, der Täter, Soph. Ant. 252 ; ein Arbeiter, O.R. 859 ; bes. Landarbeiter, wie Ar. Ach. 611 ; Xen. Cyr. 5.4.24 ; οἱ ἐργάται οἱ περὶ τὴν γεωργίαν Dem. 35.32, 59.50 ; Plat. Polit. 259e u. A.; γῆς Her. 4.109, 5.6 u. Sp.; πολεμικῶν, tüchtiger Kriegsmann, Xen. Cyr. 4.1.4 ; ἔργου Oec. 4.1 ; μάχης DC. 67.6 ; auch ἀδικίας, NT ; – θαλάσσης, der Fischer, Alciphr. 1.11. – Auch adj., Ggstz ἀργός, also tätig, arbeitsam, Plat. Euthyd. 281c ; καὶ φειδωλός Rep. VIII.554a, wie στρατηγὸς ἐργάτης, dem ἀργός entgeggstzt, Xen. Cyr. 1.6.18 ; βοῦς ἐργάτης Archil. 8 ; Soph. frg. 149 ; σφῆκες, Arbeitswespen, Arist. H.A. 9.41.

ἐργάτης, -ου, ὁ
(< ἐργάζομαι, which see), [in LXX: Wis.17:17, Sir.19:1 40:18, 1Ma.3:6 * ;]
__1. prop., a field labourer, husbandman: Mat.9:37-38 20:1-2, 8, Luk.10:2, Jas.5:4 (cf. Wis, l.with).
__2. Generally, a workman, labourer: Mat.10:10, Luk.10:7, Act.19:25 (opp. to τεχνίτης), 1Ti.5:18; of Christian teachers, 2Co.11:13, Php.3:2, 2Ti.2:15.
__3. a worker, doer: τ. ἀδικίας, Luk.13:27 (cf. 1Mac, l.with).†
(AS)