ἐπιστατέω-ῶ [ᾰ]
   I se tenir au-dessus de, d’où :
      1 être épistate (v. ἐπιστάτης) THC. 4, 118 ; AND. 13, 3 ; AR. Th. 373, etc. ;
      2 p. suite, être préposé à, présider à, d’où avoir la surveillance, la direction, le soin : τινι, SOPH. O.R. 1028 ; PLAT. Leg. 761 a ; PLUT. Per. 13 ; τινος, HDT. 7, 22 ; XÉN. Mem. 2, 8, 3 ; Cyr. 1, 1, 2 ; PLAT. Rsp. 600 d, de qqn ou de qqe ch. ; p. ext. commander à : τῷ σώματι, PLAT. Gorg. 465 c, au corps, en parl. de l’âme ; avec le gén. οὐκ ὀρθῶς ἂν ἔχοι τὸν χείρω τῶν βελτιόνων ἐπιστατεῖν, PLAT. Prot. 338 b, il ne serait pas correct que ce fût le pire qui commandât aux meilleurs ; ἐπ. τινος σκληρῶς, ATH. 346 d, commander sèchement à qqn ;
   II se tenir auprès de, d’où assister, seconder, dat. PD. N. 7, 49 ; ESCHL. Ag. 1248 ; avec l’acc. s’attacher à, poursuivre : τινα, SOPH. fr. 163, qqn.

➳ Prés. inf. ion. ἐπιστατέειν, HPC. 27, 7 ; 28, 28 ; impf. ἐπεστάτεον, HDT. 7, 22.

Étym. ἐπιστάτης.

pf. ἐπεστάτηκα Michel 164.10 (Delos): — to be an ἐπιστάτης, to be set over, ποιμνίοις S. OT 1028, E. Fr. 188.4; ἡ ψυχὴ ἐ. τῷ σώματι Pl. Grg. 465d; ἐπιστήμη ἐ. τῇ πράξει Id. R. 443e; τῷ τοῦ νομοθέτου ἔργῳ Id. Cra. 390c, cf. 405d (but τέχνῃ according to art, Id. Plt. 293b); abs., Durrbach Choix d΄inscrr. de Délos 159, PCair. Zen. 34.7; εἰ μὴ ἐπιστατοῖ τὸ τάττον Plot. 4.44.16.
c. gen., to be in charge of, have the care of, τοῦ ἔργου Hdt. 7.22; ἔργων X. Mem. 2.8.3; ζῴων Id. Cyr. 1.1.2; τοῦ εἶναι οἵους δεῖ ib. 8.1.16; τῆς παιδείας Pl. R. 600d; οὐκ ὀρθῶς ἂν ἔχοι τὸν χείρω τῶν βελτιόνων ἐπιστατεῖν Id. Prt. 338b; ὅλων τῶν πραγμάτων Isoc. 4.104; τῶν λαῶν σκληρῶς ἐ. Mnaseas 32; ἐ. νοσεόντων Hp. Praec. 6.
stand by, aid, οὐ ψεῦδις μάρτυς ἕργμασιν ἐ. Pi. N. 7.49; Παιὼν τῷδ’ ἐπεστάτει λόγῳ A. Ag. 1248.
rarely c. acc., attend, follow, τίς γάρ με μόχθος οὐκ ἐπεστάτει ; S. Fr. 150.
stand in the rear rank, Ascl.Tact. 10.15.
notice, observe, Sch. Pi. O. 3.81.
at Athens and elsewhere, to be ἐπιστάτης or president (in the βουλή and ἐκκλησία), freq. at the head of decrees, ἔδοξεν τῷ δήμῳ·… Νικιάδης ἐπεστάτει Th. 4.118, cf. Ar. Th. 374, Lex ap. And. 1.96, IG1². 10, al., Arist. Ath. 44.3; in other cities, SIG 279.1 (Zelea, iv BC), OGI 219.1 (Ilium, iii BC), etc. ; προέδρων Inscr.Magn. 2, al. ; generally, preside over, δικαστηρίων OGI 556.13 (Tlos).
exercise the office of ἐπιστάτης III. 2, τοῦ Καίσαρος ναοῦ ib. 555.2 (Oenoanda); abs., SIG 707.21 (Olbia, ii BC).

ein ἐπιστάτης sein, die Aufsicht worüber haben, vorstehen, besorgen, beaufsichtigen, οὐ ψεῦδις ὁ μάρτυς ἕργμασιν ἐπιστατεῖ Pind. N. 7.49 ; Παιὼν τῷδ' ἐπιστατεῖ λόγῳ Aesch. Ag. 1221 ; ποιμνίοις ἐπεστάτουν Soph. O.R. 1028. τοῦ ἔργου Her. 7.22, v.l. ἐπέστασαν, sonst nicht bei Her.; gew. in Prosa c. dat., ἐπιστατεῖ ὁ θεὸς τῇ ἁρμονίᾳ Plat. Crat. 405d ; ἡ ψυχὴ τῷ σώματι Gorg. 465c ; τὸν ταῖς ἀγέλαις ἐπιστατήσοντα Polit. 294e ; τὴν ἐπιστατοῦσαν ταύτῃ τῇ πράξει ἐπιστήμην Rep. IV.443e, τοῖς αὐτοῖς Isocr. 3.18, πᾶσι τοῖς τεχνίταις Plut. Pericl. 13 ; – c. gen., ποιμνίων Eur. fr. 25, τὸν χείρω τῶν βελτιόνων ἐπιστατεῖν Plat. Prot. 338b ; Rep. VII.521e, τῶν πραγμάτων Isocr. 4.105 ; τῶν λαῶν ἐπεστατηκέναι Ath. VIII.346d ; νοσεόντων, Kranke besorgen, kurieren, Hippocr.; εἶναι, besorgen, daß Etwas geschehe, Xen. Cyr. 8.1.16. – Bes. in Athen. ἐπιστάτης sein, Th. 4.118 ; vgl. Ar. Th. 373, ähnl. ἐπιστατοῦντος τοῦτο Περικλέους Plut. Pericl. 13 ; Inscr. – Herantreten, herannahen. τίς γάρ με μόχθος οὐκ ἐπεστάτει, traf mich nicht. Soph. frg. 163.