ἐπι·κρατέω-ῶ [ᾰ]
      1 commander sur : νήεσσιν, IL. 10, 214 ; νήσοισιν, OD. 1, 245, etc. commander sur des navires, régner sur des îles ; abs. OD. 17, 320 ;
      2 être victorieux, IL. 14, 98 ; HDT. 7, 104 ; avec un rég. l’emporter sur : μάχῃ τινός, HDT. 7, 155, l’emporter dans un combat sur qqn ; en gén. ἐπ. τινος, HDT. 8, 94 ; rar. ἐπ. τινα, DC. 35, 16, l’emporter sur qqn ; avec un gén. de chose, se rendre maître de, maîtriser (le feu, la vieillesse, etc.), HDT. 1, 86 ; PLAT. Leg. 752 a ; rar. avec l’acc. ISOCR. 13 c ; avec un dat. d’instrum. ἐπ. τινι, HDT. 4, 187, etc. ; THC. 2, 93, etc. l’emporter par qqe ch. (par le nombre, par la puissance, etc.) ; κατὰ θάλασσαν, XÉN. Hell. 7, 1, 6, dominer sur mer ; avec un inf. parvenir à ce que, obtenir que, THC. 5, 46 ; 6, 74 ; avec un part. réussir à, ARSTT. G.A. 4, 4, 49 ; abs. prévaloir, dominer, régner, en parl. des choses de la nature (vent, humidité, etc.) ARSTT. Meteor. 1, 11, 3, etc. ; en parl. de choses abstraites (justice, mensonge, etc.), PLAT. Criti. 121 a ; MÉN. (Com. fr. 4, 119) ; POL. 2, 38, 1 ; etc.

➳ Prés. sbj. 3 pl. poét. -έωσιν, OD. 14, 60 ; part. dat. pl. poét. -έουσι, IL. 14, 98 ; impf. ion. ἐπεκράτεον, HDT. 6, 138. Prés. éol. 3 sg. ἐπικρέτει, ALC. 81.

(Aeol. ἐπικρετέω prob. in Alc. 82), rule over, c. dat., νήεσσιν ἐπικρατέουσιν ἄριστοι Il. 10.214; νήσοισιν Od. 1.245; abs., have or hold power, εὖτ’ ἂν μηκέτ’ ἐπικρατέωσιν ἄνακτες 17.320, cf. 14.60, Archil. 69.
prevail in battle, be victorious, ἐπικρατέουσί περ ἔμπης [to them] though they are victorious as it is, Il. 14.98, cf. Ar. Lys. 767; ἐ. ἢ ἀπόλλυσθαι conquer or die, Hdt. 7.104; ἐ. τῇ στάσι Id. 1.173; ἐ. τὰ πλείω τοῦ πολέμου gain the advantage in most points in the war, Th. 4.19.
freq. c. gen., prevail over, get the mastery of an enemy, ἐ. μάχῃ τῶν Γελῴων Hdt. 7.155; τῶν ἐχθρῶν Id. 8.94, Lys. 34.4; τῆς τινων πονηρίας Id. 22.16; ἐ. αὐτῶν (-οῦ codd.) παρὰ τῷ βασιλέϊ, in a suit at law, Hdt. 4.65; ἰσχυρὰ ἐ. ἀνδρὸς Ἀνάγκη Philet. 8; ἐ. τοῦ πυρός Hdt. 1.86; γήρως Pl. Lg. 752a; ὑμῶν ἐπικρατήσω τῷ κοάξ Ar. Ra. 267.
rarely c. acc., master, conquer, τὰς τῆς φύσεως ἁμαρτίας Isoc. 1.52; δύο βασιλέας D.C. 36.16; — Pass., -ηθεῖσα (sc. ἡ δεξιά), in left-handed persons, Sor. 1.111.
c. gen., become master of, τῶν πραγμάτων Hdt. 4.164; τῆς θαλάσσης Id. 1.17, al. ; τῶν πολίων, τῶν νεῶν, Id. 6.32, 115; τῆς ἀναγκαίου τροφῆς, τῆς ἀναβάσεως, Th. 1.2, 7.42; τῶν ἐρώτων Pi. N. 8.5, etc.
to be in possession of, [οἰκίας] PRyl. 160.3 (i AD), etc.
generally, prevail, be superior, πλήθεϊ Hdt. 5.2; πολὺ τῷ ναυτικῷ Th. 2.93; τὰ πλείω τῷ πεζῷ Id. 7.63; κατὰ θάλασσαν X. HG 7.1.6; c. inf., they carried the point that…, Th. 5.46; ἐπεκράτουν μὴ δέχεσθαι τοὺς Ἀθηναίους Id. 6.74.
metaph, prevail, τὸ ἀνθρώπινον ἦθος ἐπεκράτει Pl. Criti. 121b; τὸ δίκαιον Men. Epit. 16; τὸ ψῦχος, τὸ ὑγρόν, Arist. Mete. 347b26, MM 1210a20; τὸ ὄνομα Plb. 2.38.1; ὁ λόγος D.S. 5.62; ὁ τραχὺς ἦχος Phld. Po. 994.33.
c. part., ἐ. διαιροῦντες succeed in keeping it open, Arist. GA 773a29.

obwalten, herrschen ; νήεσσιν Il. 10.214 ; νήσοισιν Od. 1.245, auf den Inseln ; absol., εὖτ' ἂν μηκέτ' ἐπικρατέωσιν ἄνακτες, wenn die Herren keine Macht mehr haben, Od. 17.320, vgl. 14.60 ; im Vorteil sein, siegreich sein, Il. 14.98 ; so auch χρησμὸς ὑμῖν ἐστιν ἐπικρατέειν Ar. Lys. 767 ; Her. 7.104 ; Xen. Hell. 6.4.13 ; κατὰ θάλατταν 7.1.6 ; Lys. 19.52 u. A. Gew. τινός, Herr über Etwas werden, bezwingen, ἐρώτων Pind. N. 8.5 ; θαλάσσης, νήσου, Περσῶν, herrschen über, Her. 1.17, 3.52, 4.119 ; τοῦ πυρός 1.86 ; πρηγμάτων, sich bemächtigen, 4.164 ; μάχῃ, siegen, 5.116 ; τινός, über Einen, 7.155 u. öfter ; γήρως Plat. Legg. VI.752a ; ἕως ὑμῶν ἐπικρατήσω τοῦ κοάξ, bis ich Herr darüber werde, Ar. Ran. 267 ; τῆς καθ' ἡμέραν ἀναγκαίου τροφῆς, erringen, Thuc. 1.2 ; oft bei den Geschichtsschreibern. Auch mit folgendem inf., ἐπεκράτουν μὴ δέχεσθαι τοὺς Ἀθηναίους, sie setzten es durch, die Athener nicht anzunehmen, Thuc. 6.74 ; vgl. 5.46 ; πολὺ τῷ ναυτικῷ, mit der Flotte weit überlegen sein, 2.93. – Selten c. acc., τὰς τῆς φύσεως ἁμαρτίας Isocr. 1.52. – Ueberhand nehmen, sich behaupten, wie τὸν ἐπικρατοῦντα λόγον DS. 5.62 ; ἐπεκράτησε τὸ τῶν Ἀχαιῶν ὄνομα κατὰ πάντων τῶν Πελοποννησίων Pol. 2.38.1 ; ἐς τοσοῦτον ἐπικρατεῖ τὸ ψεῦδος Luc.

1. to rule over , with dative, (Homer): absolute to have or hold power , (Odyssey by Homer)
2. to prevail in battle, be victorious, conquer , (Iliad by Homer)
3. with genitive to prevail over, get the mastery of an enemy, (Herdotus Historicus), attic:—;also to become master of , Lat. potiri, τῆς θαλάσσης, τῶν Ἑλλήνων (Herdotus Historicus), etc.
4. generally, to be superior , τῷ ναυτικῷ (Thucydides); κατὰ θάλασσαν (Xenophon Historicus) (ML)