'ἐπι·εικής, ής, ές :
      1 d’une juste mesure : τύμϐον οὐ μάλα πολλόν, ἀλλ' ἐπιεικέα, IL. 23, 246, tombeau non trop grand, mais de proportions mesurées ; fig. ἐπ. ἀμοιϐή, OD. 12, 382, dédommagement suffisant ; en gén. convenable : ἐπιεικές (s.-e. ἐστι) il est convenable, avec l’inf. IL. 1, 547 ; avec une prop. inf. IL. 19, 21, etc. ; ὡς ἐπιεικές (s.-e. ἐστι) IL. 19, 147, etc. ; OD. 8, 389, comme il est convenable ; ἐπ. πρόφασις, THC. 3, 9 ; λόγος ἐπ. PLAT. Tim. 67 d, prétexte spécieux, discours raisonnable ; ἐπ. ὁδός, PLUT. Crass. 22, chemin praticable, convenable ; fig. ὁδὸς ἐπ. HDT. 2, 22, moyen convenable ; en parl. de pers. doué de qualités : παῖς τὰ μὲν ἄλλα ἐπ., ἄφωνος δέ, HDT. 1, 85, enfant doué de toutes les qualités, mais muet ; οἱ ἐπιεικέστατοι τῶν τριηράρχων, XÉN. Hell. 1, 1, 30, les plus capables des triérarques ;
      2 particul. équitable (p. opp. à δίκαιος, strictement juste) HDT. 3, 53 ; ANT. 117, 40 ;
      3 p. suite, d’un caractère doux, indulgent, bon, THC. 8, 93 ; PLAT. Conv. 210 b ; ISOCR. 12 d ; p. opp. à μοχθηρός, ARSTT. Poet. 13, 2 ; τὸ ἐπιεικές, THC. 4, 19 ; τοὐπιεικές, SOPH. O.C. 1127, la modération du caractère, la bonté ; τὸ ἐπ. καὶ ξύγγνωμον, PLAT. Leg. 757 d, la douceur et l’indulgence.

• Cp. -έστερος, HDT. 3, 53, ANT. l. c. Sup. -έστατος, HDT. 2, 22 ; XÉN. Hell. 1, 1, 30.

Étym. p.-ê. R. indo-europ. *ueik-, être convenable ; cf. *εἴκω².

'

ές, fitting, meet, suitable, τύμβον οὐ μάλα πολλὸν…, ἀλλ’ ἐπιεικέα τοῖον not very large but meet in size, Il. 23.246; τείσουσι βοῶν ἐπιεικέ’ ἀμοιβήν a fair recompense for them, Od. 12.382. — Elsewh. Hom. has only the neut. ἐπιεικές, either in the phrase ὡς ἐπιεικές as is meet, Il. 19.147, 23.537, Od. 8.389; or c. inf., ὅν κ’ ἐπιεικὲς ἀκουέμεν whom it may be meet for you to hear, Il. 1.547; ὅπλα… οἷ’ ἐπιεικὲς ἔργ’ ἔμεν ἀθανάτων such as is meet they should be, 19.21, cf. 23.50, Od. 2.207.
after Hom., of statements, rights, etc., reasonable, specious, ἡ δὲ τρίτη τῶν ὁδῶν πολλὸν ἐπιεικεστάτη ἐοῦσα μάλιστα ἔψευσται Hdt. 2.22; ἐ. πρόφασις Th. 3.9; λόγος Pl. Ti. 67d; ἐπιεικῆ λέγειν Id. Ap. 34d; ἐ. ὁδός a tolerable road, Plu. Crass. 22.
opp. δίκαιος, fair, equitable, not according to the letter of the law, ἐπανόρθωμα νομίμου δικαίου Arist. EN 1137b11, cf. Rh. 1374a26; τῶν δικαίων τὰ ἐπιεικέστερα προτιθεῖσι Hdt. 3.53; οὔτε τοὐπ. οὔτε τὴν χάριν οἶδεν, μόνην δ’ ἔστερξε τὴν ἁπλῶς δίκην S. Fr. 770, cf. E. Fr. 645; συγχωρεῖν τἀπιεικῆ τινι Ar. Nu. 1438; ἐπιεικέστερον ἢ δικαιότερον Antipho 2.2.13; ἐ. ὁμολογία Th. 3.4; γνώμη Ar. V. 1027; τὸ ἐ. καὶ σύγγνωμον Pl. Lg. 757e; πρὸς τὸ ἐ., = ἐπιεικῶς 3, Th. 4.19.
of persons, able, capable, παῖς τὰ μὲν ἄλλα ἐ., ἄφωνος δέ Hdt. 1.85; οἱ ἐπιεικέστατοι τῶν τριηράρχων X. HG 1.1.30; τίνες… τῶν νέων ἐπίδοξοι γενέσθαι ἐ. may be expected to turn out well, Pl. Tht. 143d, cf. Lg. 957a; τοὺς ἐ. καὶ τοῦ δήμου καὶ τῶν εὐπόρων Arist. Ath. 26.1.
in moral sense, reasonable, fair, good, ἐ. τὴν ψυχήν, φύσει, Pl. Smp. 210b, R. 538c; abs., Th. 8.93, Isoc. 1.48, Ep. Jac. 3.17, etc. ; ἐ. ἄνδρες, opp. μοχθηροί, Arist. Po. 1452b34; ἐ. περὶ τὰ συμβόλαια D. 34.30; τοὐπιεικές fairness, goodness, S. OC 1127.
with social or political connotation, the upper or educated classes, λέγω ἀντικεῖσθαι τοὺς ἐ. τῷ πλήθει Arist. Pol. 1308b27, cf. Ath. 28.1. Adv. -κῶς, Ion. -κέως, fairly, tolerably, moderately, ἐγγλύσσει ἐ. Hdt. 2.92; ἐ. δάκνειν, παρρησίαν ἄγειν, Phld. Lib. pp. 13, 45 O. ; ἐ. ἔχειν to be pretty well, Hp. Coac. 368; ἐ. ἐξεπίστασθαι Ar. V. 1249; ἔστι τὸ χωρίον ἐ. ἰσχυρόν Hell. Oxy. 13.5; ἐ. ἀναίσθητον Arist. GC 319b20; ἐ. πλατύ Id. HA 495b27, cf. 497a23; οἱ πυρετοὶ ἐς τεταρταῖον ἐ. μεθίστανται about the fourth day, Hp. Coac. 140, cf. Alex. 281; ἐ. τὸ τρίτον μέρος pretty nearly, about, Plb. 6.26.8; ἐ. οἷοί τε ἦσαν κατέχειν were fairly well able…, Pl. Phd. 117c; ἐ. μὲν.
perhaps, Id. Grg. 493c.
probably, reasonably, Id. R. 431e, etc. ; Sup. -έστατα, γενέσθαι most suitably, Id. Lg. 753b.
with moderation, mildly, kindly, οὐκ ἐ. ἐντυγχάνων οὐδὲ πρᾴως Plu. Pyrrh. 23; ἐ. ἔχειν πρός τινα Isoc. 15.4; Comp. -έστερον, διακείμενοι Id. 8.61.
generally, usually, Plu. Pel. 18, Jul. Mis. 348c, Lib. Or. 11.19, al.

ές (ἔοικα, εἰκός), geziemend, passend, anständig ; τύμβον οὐ μάλα πολλόν, ἀλλ' ἐπιεικέα τοῖον, nicht gar groß, aber wie sich's eben gebührt, Il. 23.246 ; τίσουσι βοῶν ἐπιεικέ' ἀμοιβήν, die angemessene Buße für die geraubten Stiere, Od. 12.382 ; öfter das neutrum allein, ὡς ἐπιεικές, wie sich's gehört, wie sich's schickt, Il. 19.147, 23.537, Od. 8.389 ; auch mit dem infin., ὅν κ' ἐπιεικὲς ἀκούειν, den zu hören sich geziemt, Il. 1.547 ; οἷ' ἐπιεικὲς ἔργ' ἔμεν ἀθανάτων, wie Werke der Götter beschaffen sein müssen, 19.21, vgl. 23.50, Od. 2.207 ; – tüchtig (wie sich's gehört), παῖς τὰ μὲν ἄλλα ἐπιεικής, ἄφωνος δέ Her. 1.85 ; ἐπιεικὴς λόγος, angemessene Rede, Plat. Apol. 34d u. öfter ; ἐπιεικέστερα λέγειν Prot. 336d. – Bei den Attikern herrscht der Begriff des Billigen vor (vgl. ἐπιείκεια) es bildet oft den Gegensatz gegen das strenge Recht des Gesetzes, u. heißt Arist. Eth. 5.10 geradezu ἐπανόρθωμα νομίμου δικαίου, nämlich durch Berücksichtigung der einzelnen Umstände u. Anpassung des allgemeinen Gesetzes auf den einzelnen Fall, wie ἔστιν ἐπ. τὸ παρὰ τὸν γεγραμμένον νόμον δίκαιον rhet. 11.13 ; τοὐπιεικές, die Billigkeit, Soph. O.C. 1129 ; vgl. τὸ ἐπιεικὲς καὶ σύγγνωμον Plat. Legg. VI.757d ; τἀπιεικῆ συγχωρεῖν τινι, einräumen, was recht u. billig ist, Ar. Nub. 1438 ; τῶν δικαίων τὰ ἐπιεικέστερα προτιθέναι Her. 3.53 ; bes. von Menschen, gute, vernünftige, ordentliche Menschen, die in den Schranken der Ordnung u. Mäßigkeit bleiben, Thuc. 8.93 ; Xen. Hell. 1.1.30 ; ἵν' ἐπιεικεῖς δοκῶσι εἶναι περὶ τὰ συμβόλαια Dem. 34.30 ; ἐπιεικὴς ὢν τὴν ψυχήν Plat. Symp. 210b ; ἐπιεικέστεροι ἄνδρες πρὸς τὸ φρονίμως ἔχειν Apol. 22a ; vgl. noch Isocr. 7.49 ἐν καπηλείῳ φαγεῖν ἢ πιεῖν οὐδεὶς οὐδ' ἂν οἰκέτης ἐπιεικὴς ἐτόλμησε. Auch ἁπλῆ καὶ ἐπιεικὴς γυμναστική, Plat. Rep. III.404b ; γνώμη Ar. Vesp. 1027 ; πρόφασις, billig, Thuc. 3.9 ; ὁμολογία, glimpflich, 3.4 ; πρὸς τὸ ἐπιεικές, mit Milde, 4.19 ; – ἡ τρίτη ὁδῶν πολλὸν ἐπιεικεστάτη οὖσα, hat die meiste Wahrscheinlichkeit für sich, Her. 2.22, wie λόγος ἐπ. dem παράδοξος entggstzt Pol. 10.48.3, vgl. 3.91.7 ; – ὁδὸς ἐπ., der gut aussieht, Plut. Crass. 22.
• Adv. ἐπιεικῶς, geziemend, λέγεις Plat. Symp. 201a u. öfter ; – hinreichend, genügend, Her. 2.92 ; δεδήλωται Plat. Phileb. 31a ; ἐπ. παραπλησία ἀλλήλοις ἐστίν, ziemlich, sehr ähnlich, Prot. 349d ; ταῦτ' ἐπ. μέν ἐστιν ὑπό τι ἄτοπα, ist freilich einigermaßen sonderbar, Gorg. 493b, vgl. Phaed. 117c ; ungefähr, fast, Pol. 6.26.8 ; Plut. u. a.Sp.; – ἐπιεικῶς ἔχειν πρός τινα, mild sein, Isocr. 15.4 ; neben πρᾴως Plut. Pyrrh. 23.

ἐπιεικής, -ές
(< εἰκός, likely), [in LXX: Psa.86:5 (סַלָּח), Est.8:13 * ;]
__1. seemly, fitting (Hom.).
__2. equitable, fair, moderate: 1Ti.3:3, Tit.3:2, 1Pe.2:18, Jas.3:17; τὸ ἐ. (Thuc., i, 76), Php.4:5 (cf. Mayor, Ja, l.with, and see: ἐπιεικία).†
ἐπιείκεια see: ἐπιεικία
ἐπιεικία (Rec. -είκεια), -ας, ἡ
(< ἐπιεικής), [in LXX: Wis.2:19 12:18 Bar.2:27, from LXX Bar.4:24, TH (3:42), 2Ma.2:22 2Mac 10:4, 3Ma.3:15 3Mac 7:6 * ;]
fairness, moderation, gentleness ('sweet reasonableness,' Matthew Arnold): Act.24:4; with πραΰτης, 2Co.10:1.†
SYN.: πραΰτης (see Tr., Syn., § xliii) (AS)