ἐπ·αίρω, poét. ἐπαείρω (f. ἐπαρῶ, ao. ἐπῆρα, etc.) :
   I tr. élever, d’où :
      1 lever, élever, relever : τινὰ ἁμαξάων, IL. 7, 426, enlever (des cadavres) et les placer sur un chariot ; ἱστία, PLUT. Luc. 3, hisser les voiles ;
      2 relever, redresser : κεφαλήν, IL. 10, 80 ; δέρην, EUR. Tr. 100, lever la tête, le cou ; ὀφρύν, EUR. (STOB. Fl. 1, 416), relever le sourcil ; τὴν δεξιάν, XÉN. Eq. 12, 6, lever la main droite ; βακτηρίαν, PLUT. M. 185 b, lever un bâton (pour frapper qqn) ; p. anal. τὴν φωνήν, DÉM. 323, 1, élever la voix ; fig. τὸν πατρῷον οἶκον, XÉN. Mem. 3, 6, 2, accroître la fortune ou l’influence de la maison paternelle ;
      3 exalter, vanter : τινά, PD. O. 9, 22, qqn ;
      4 exciter : τινά, SOPH. O.R. 1328, qqn ; τινὰ ὥστε, avec l’inf. EUR. Suppl. 581 ; ou simpl. τινά avec l’inf. ISOCR. 4, 108 Baiter-Sauppe ; ESCHN. 1, 192 Baiter-Sauppe, exciter qqn à faire qqe ch. ; d’où au pass. être excité : τινι, HDT. 4, 130 ; 9, 49 ; THC. 2, 37, etc. ; XÉN. Cyr. 8, 5, 24 ; PLAT. Rsp. 434 a, etc. ; EUR. Andr. 196, 706 ; ὑπό τινος, THC. 7, 13, par qqe ch. ; ἔς τι, THC. 4, 108, être excité à qqe ch. ; avec l’inf. ISOCR. 84 c, à faire qqe ch. ; particul. exciter l’orgueil, la passion, exalter, DÉM. 1357, 27 ; PLUT. M. 9 a ; joint à θρασεῖς ποιῆσαι, DÉM. 286, 21 ; d’où au pass. être exalté ou excité : τινι, HDT. 5, 81 ; ἐπί τινι, XÉN. Mem. 1, 2, 25 ; πρός τι, THC. 6, 11 ; 8, 2 ; ἔκ τινος, POL. 1, 29, 4, par qqe ch., par suite de qqe ch. ;
   II intr. en appar. (s.-e. ἑαυτόν) se lever, HDT. 2, 162 ;

Moy. :
   I intr. se lever, AR. Lys. 937 ;
   II tr.
      1 lever sur soi : ἐπ. μαζῷ, A.RH. 3, 734, élever et presser sur son sein qqe ch. ;
      2 lever pour soi ou qqe ch. à soi ; τὴν βακτηρίαν, PLUT. M. 185 b, lever son bâton (pour frapper) ; λόγχην τινί, EUR. I.T. 1484, lever sa lance contre qqn ; fig. τῇ πόλει ἐπ. λόγους, DÉM. 302, 13, lancer des propos (hardis) contre la cité.

➳ Ao. 3 pl. épq. ἐπάειραν, IL. 7, 426.

Ion. and poet. ἐπαείρω Hdt. 1.204 and always in Hom. ; fut. ἐπαρῶ (contr. from αερ-) E. IA 125 (anap.), Supp. 581 (prob. l.), X Mem. 3.6.2; aor. ἐπῆρα, part. ἐπάρας Hdt. 1.87, etc. ; pf. ἐπῆρκα Amphis 13, Them. Or. 8.114b; — Pass., aor. ἐπήρθην, part. ἐπαρθείς:
lift up and set on, [αὐτὸν] ἀμαξάων ἐπάειρραν lifted and set him upon…, Il. 7.426; ὀβελοὺς… κρατευτάων ἐπάειρας 9.214.
lift, raise, κεφαλὴν ἐπαείρας 10.80; καί μ’ ἔπαιρε S. Ph. 889; ἐπαίρων βλέφαρα Id. OT 1276 codd. ; ἐπάειρε δέρην E. Tr. 99 (anap.); ἔπαιρε σαυτόν Ar. V. 996; σεμνῶς ἐπηρκὼς τὰς ὀφρῦς Amphis l.c. ; πάντες ἐπῆραν (sc. τὴν χεῖρα) SIG 1109.24; οὐδεὶς ἐπῆρε IG 3.1132; ἐπάρας τὴν φωνήν D. 18.291; ἐπαιρόμενα ἱστία, opp. ὑφιέμενα, Plu. Luc. 3; — Med., με τεῷ ἐπαείραο μαζῷ didstliftand put me to thy breast, A.R. 3.734; [λόγχην] E. IT 1484; ὅπλ’ ἐπαίρεσθαι θεῷ Id. Ba. 789; ἱστούς Plb. 1.61.7; βακτηρίαν Plu. 2.185b; metaph, τί… στάσιν γλώσσης ἐπήρασθε; S. OT 635; πολλοὺς καὶ θρασεῖς τῇ πόλει λόγους ἐπαιρόμενος D. 18.222; κοινὸν ἡ πόλις ἐπήρατο πένθος D.S. 34.17.
exalt, magnify, ἐπαείρειν Λοκρῶν ματέρ’ Pi. O. 9.20; ἐπαρεῖς τὸν πατρῷον οἶκον X. Mem. 3.6.2. intr., lift up one΄s leg or rise up, Hdt. 2.162; rise from table, Euang. 1.10. Pass., swell up, Hp. Liqu. 2, Gal. 6.264, 18(2).119; ἐπῆρται τοῦτό γε, in mal. part., Ar. Lys. 937; ὁ καυλὸς ἐπαίρεται Hippiatr. 54. Gramm., ἐ. τὴν προσῳδίαν make the accent acute, Sch. Il. 11.636.
stir up, excite, πολλά τέ μιν καὶ μεγάλα τὰ ἐπαείροντα… ἦν Hdt. 1.204; τίς σ’ ἐπῆρε δαιμόνων; S. OT 1328; πέρα τοῦ καιροῦ τοὺς ἑτέρους ἐ. D. 16.23; ἐ. θυμόν τινι E. IA 125; τοῦτό σε ψυχὴν ἐπαίρει Id. Heracl. 173; ἑαυτὸν ἐπί τινι Diog.Oen. 64; ἵππον urge on, Them. Or. 1.13c; induce, persuade to do, c. inf., εἰρωτᾶν εἰ οὔτι ἐπαισχύνεται ἐπάρας Κροῖσον στρατεύεσθαι Hdt. 1.90, cf. Isoc. 4.108, Aeschin. 1.192; ἥτις με γῆμ’ ἐπῆρε Ar. Nu. 42, cf. Ra. 1041; ἐ. τινὰ ὥστε… E. Supp. 581; ὅστις μ’ ἐπάρας ἔργον (sc. πρᾶξαι) Id. Or. 286; — Pass., to be roused, led on, excited, τῷ μαντηΐῳ Hdt. 1.90, cf. 5.91; τοῖσι δωρήμασι Id. 7.38; τοῖς τῆς πόλεως κακοῖς And. 1.37; ὑπὸ τῆς τύχης Lys. 2.10; πλούτῳ, τιμῇ, Pl. R. 434b, 608b; ὑπὸ λόγων Ar. Av. 1448; τῇ ἐλπίδι ὡς… Th. 1.81, cf. Lys. 9.21; τοῖς λόγοις Th. 4.121; δεινότητι καὶ ξυνέσεως ἀγῶνι Id. 3.37 (so τὸ ἐπαιρόμενον τοῦ λόγου τῇ δεινότητι Plu. Cic. 25); ὑπὸ μεγάλου μισθοῦ Th. 7.13; ἐ. ἐς τὸ νεωτερίζειν Id. 4.108; ἐπὶ τὴν βασιλείαν LXX 3 Ki. 12. [24]; c. inf., ἐπήρθην γράψαι Isoc. 5.10; τῷ or τὸ λέγειν (dub.l.) Pl. Phdr. 232a (but ναυτικῷ προύχειν ἐπαιρόμενοι flattering themselves that they were superior…, Th. 1.25); abs., to be excited, on tiptoe, Ar. Nu. 810; and so Ἑλλὰς τῇ ὁρμῇ ἐπῆρται Th. 2.11. Pass., also, to be elated at a thing, εὐδαιμονίῃ μεγάλῃ Hdt. 5.81; ψυχρῇ νίκῃ Id. 9.49, cf. 1.212, 4.130; ἐπὶ πλούτῳ X. Mem. 1.2.25; πρός τι Th. 6.11, 8.2; ἐκ τοῦ γεγονότος προτερήματος Plb. 1.29.4; abs., Th. 4.18.

(vgl. ἐπαείρω),
1) erheben, emporheben, -richten ; κρᾶτα Eur. Suppl. 301 ; ἐμέ, θύματα, Soph. Phil. 877, El. 624 ; σαυτόν, Eur. Ion 727 u. öfter ; auch in Prosa, ἐπαρεῖς τὸν πατρῷον οἶκον, zu Ansehen bringen, Xen. Mem. 3.6.2 ; τὴν δεξιάν Eq. 12.6 ; auch τὴν φωνήν Dem. 19.336 ; τί πέρα τοῦ καιροῦ τοὺς ἑτέρους ἐπαίρουσιν ; was erheben sie dieselben (in ihren Reden) ? 16.23. In anderen Vrbdgn, wie ἱστία, aufziehen, Ggstz ὑφίημι, Plut. Luc. 3 ; τὴν τράπεζαν, die Tafel aufheben, Com. Ath. XIV.641e, 642b.
2) übertr., anregen, anreizen, verleiten sein geistiges Erheben, wie wir »überheben« sagen), τίς σ' ἐπῆρε δαιμόνων Soph. O.R. 1328, Schol. ἔπεισε ; μ' ἐπάρας ἔργον ἐς ἀνοσιώτατον Eur. Or. 286 ; τινὰ ὥστε Suppl. 581 ; τινὰ θερμότερον Antiph. 2 α 7 ; ἐπῆρε ἡμᾶς ἐξαμαρτάνειν Isocr. 4.108 ; ἐπαρεῖ πολλοὺς ἁμαρτάνειν Aesch. 1.192 ; oft pass. sich verleiten lassen, ἐπαρθέντες κιβδήλοισι μαντηΐοισι Her. 5.91 ; ἐπαιρόμενος πλούτῳ καὶ πλήθει Plat. Rep. IV.434a ; οὔτε τιμῇ ἐπαρθεὶς οὔτε χρήμασι X.608b ; τοῖς κακοῖς Andoc. 1.37 ; ὑπὸ τῆς τύχης Lys. 2.10 ; ἐλπίδι 9.21 ; ὑπὸ μεγάλου μισθοῦ Thuc. 7.13 ; μισθῷ Aesch. 1.137 ; ἐπήρθην γράφειν Isocr. 5.10 ; Dem. vrbdt ἐπᾶραι καὶ θρασεῖς ποιῆσαι 18.175 ; mit προάγεσθαι 298 ; mit φυσᾶν 59.38 ; übh. stolz werden, groß tun, Ar. Nub. 810 ; Thuc. 4.18 ; ἐπηρμένος, hochmütig, 8.2 u. Folgde ; νίκῃ, auf einen Sieg, Her. 9.49 ; ἐπί τινι, Xen. Mem. 1.2.25 ; πρός τι, Thuc. 6.11 ; ἔκ τινος, Pol. 1.29.4.
3) Med. sich erheben, wie Her. auch das act. braucht, ἐπάρας ἀπεματάϊσε 2.162 ; für sich erheben, στάσιν γλώσσης ἐπάρασθε Soph. O.R. 635 ; λόγχην ἐπαίρομαι ξένοις, seine Lanze erheben, Eur. I.T. 1484 ; ὅπλα θεῷ Bacch. 788 ; πόλεμόν τινι, Krieg gegen Einen anfangen, Plut.; manche Vrbdgn wie im act., z.B. ἱστούς Pol. 1.61.7 ; λόγους Dem. 18.222.

ἐπ-αίρω
[in LXX for נָשָׂא, רוּם, etc. ;]
to lift up, raise: τ. ἀρτέμονα, Act.27:40; χεῖρας, Luk.24:50, 1Ti.2:8; κεφαλάς, Luk.21:28; ὀφθαλμούς, Mat.17:8, Luk.6:20 16:23 18:13, Jhn.4:35 6:5 17:1; φωνήν, Luk.11:27, Act.2:14 14:11 22:22; τ. πτέρναν (figuratively), Jhn.13:18. Pass., Act.1:9; metaph., to be lifted up with pride: 2Co.10:5 11:20.†
(AS)