'(impf. ἠπιστάμην, f. ἐπιστήσομαι, ao. ἠπιστήθην) :
   I savoir, càd. :
      1 être capable de, apte ou habile à, inf. IL. 21, 320 ; OD. 13, 207, etc. ; en parl. de l’habileté manuelle, IL. 5, 60, etc. ; ou de l’intelligence, IL. 14, 92 ; OD. 4, 730 ; 8, 240 ;
      2 avoir l’expérience de, être habitué ou exercé à, être versé dans, acc. IL. 23, 705, etc. ; OD. 2, 117, etc. ; HDT. 3, 130 ; THC. 4, 10 ; PLAT. Rsp. 598 c, dans qqe ch. (dans la pratique d’un art, dans des travaux, etc.) ; avec un inf. IL. 5, 60 ; ESCHL. Pr. 982 ; SOPH. O.R. 589 ; EUR. Hipp. 996, etc. ; en parl. d’animaux : ἵπποι ἐπιστάμενοι διωκέμεν, IL. 5, 222 ; 8, 106, chevaux exercés à poursuivre ; ou avec un adv. Συριστὶ ἐπ. XÉN. Cyr. 7, 5, 31, savoir le syrien ; particul. savoir par cœur : μύθους τοὺς Αἰσώπου, PLAT. Phæd. 61 b, les fables d’Ésope ;
      3 supposer, penser, SOPH. Tr. 43 ; d’où savoir, acc. HDT. 7, 8 ; synon. de εἰδέναι, PLAT. Theæt. 163 c ; ARSTT. An. pr. 2, 21, 9 ; Phys. 1, 1, 1 (mais v. ci-dessous ἐπίστασθαι p. opp. à εἰδέναι) ; ἐπ. περί τινος, HDT. 2, 3 ; THC. 6, 60 ; EUR. fr. 793, avoir connaissance de qqe ch. ; ἐπ. ὅτι, HDT. 1, 3, 156, etc. ; ἐπ. ὡς, HDT. 1, 122 ; ESCHL. Pers. 599 ; SOPH. Aj. 1370, savoir que ; avec un part. ἀνὴρ καθ' ἡμᾶς ἐσθλὸς ὢν ἐπίστασο, SOPH. Aj. 1399, sache que nous sentons le prix de ta générosité ; ὡς ὧδ' ἐχόντων τῶνδ' ἐπ. σε χρή, SOPH. Aj. 281, il faut que tu saches qu’il en est ainsi ; particul. savoir par une connaissance raisonnée ou par suite de recherches scientifiques (p. opp. à εἰδέναι, savoir en gén.) ARSTT. Metaph. 1, 2, 10 ;
      4 rar. connaître qqn, EUR. Ion 51 ; AR. Eq. 1278 ;
   II part. ἐπιστάμενος, η, ον, au sens d’un adj. habile, savant, IL. 19, 80 ; OD. 13, 313 ; 14, 359, etc. ; avec le gén. πολέμοιο, ἀοιδῆς, IL. 2, 611 ; OD. 21, 406, etc. qui a l’expérience de la guerre, habite à chanter ; avec le dat. ἐπ. ἄκοντι, IL. 15, 282, habile à lancer le javelot ; en parl. de choses : ἐπισταμένοισι πόδεσσι, IL. 18, 599, avec des pieds exercés, càd. agiles.

➳ Prés. ind. 2 sg. ἐπίστασαι, ESCHL. Pr. 982 ; SOPH. El. 629 ; AR. Eq. 690 ; PLAT. Phædr. 230 e ; rar. ἐπίστᾳ, PD. P. 3, 80 ; ESCHL. Eum. 86, 581 ; ou ἐπίστῃ, THGN. 1085 ; 3 pl. ion. ἐπιστέαται, HDT. 3, 2. Impér. 2 sg. ἐπίστασο, ESCHL. Pr. 840 ; SOPH. O.R. 848 ; EUR. Ion 650, etc. ; qqf. att. ἐπίστω, SOPH. Tr. 182, Ph. 419, etc. ; XÉN. Cyr. 3, 3, 32, etc. Impf. 2 sg. ἠπίστασο, SOPH. El. 394 ; Aj. 1134 ; par contr. ἠπίστω, EUR. H.f. 344 ; XÉN. Hell. 3, 4, 9 ; PLAT. Euthyd. 296, Ion 531 ; 3 pl. ion. ἠπιστέατο, HDT. 2, 5, 3 ; 3, 66 ; 8, 88 ; impf. épq. ἐπιστάμην, IL. 5, 60 ; 17, 671 ; rar. ἠπιστάμην, HOM. fr. 1 ; CALL. Cer. 112.

Étym. p. *ἐπι-hίσταμαι, de la R. indo-europ. *si-steh₂-, être debout ; p. le développement du sens « être debout devant » à « être confronté à, prendre connaissance de » cf. all. verstehen.

'

ion. p. ἐφίσταμαι.

[ᾰ] 2 pers. -ασαι A. Pr. 376, 982, S. El. 629, Pl. Euthd. 296a, but ἐπίστᾳ Pi. P. 3.80, A. Eu. 86, 581, ἐπίστῃ Thgn. 1085, PCair. Zen. 41.19 (iii BC), Ion. ἐπίστεαι (ἐξ-) Hdt. 7.135; imper. ἐπίστασο ib. 29, 209, A. Pr. 840, 967, PCair. Zen. 57.4 (iii BC), etc., but ἐπίσταο v.l. in Hdt. 7.209, contr. ἐπίστω S. OT 658, etc. ; subj. Ion. ἐπιστέωμαι Hdt. 3.134, Att. ἐπίστωμαι Pl. Euthd. 296a; impf. ἠπιστάμην A. Pr. 267, etc. ; without augm. ἐπίστατο Il. 5.60; Hdt. has ἐπ- 5.42 (v.l. ἠπ-), ἠπ- 3.139; Ion. 3 pl. ἠπιστέατο or ἐπιστέατο 8.132; fut. ἐπιστήσομαι Il. 21.320, etc. ; aor.1 ἠπιστήθην Hdt. 3.15, Pl. Lg. 687a.
know how to do, be able to do, capable of doing, c. inf., οὐδέ οἱ ὀστέ’ ἐπιστήσονται Ἀχαιοὶ ἀλλέξαι Il. 21.320, cf. Od. 13.207, Sappho 70, etc. ; Hom. has it both of intellectual power, ὅς τις ἐπίσταιτο ᾗσι φρεσὶν ἄρτια βάζειν Il. 14.92; ἐπιστάμεναι σάφα θυμῷ Od. 4.730; and of artistic skill, ὃς χερσὶν ἐπίστατο δαίδαλα πάντα τεύχειν Il. 5.60; freq. in Trag. and Att., οὔπω σωφρονεῖν ἐπίστασαι A. Pr. 982, cf. 1032, S. OT 589; πένεσθαι δ’ οὐκ ἐ. δόμος A. Ag. 962; ἐ.… θεοὺς σέβειν E. Hipp. 996, cf. Alc. 566; κιθαρίζειν οὐκ ἐ. Ar. V. 989, cf. Pl. Smp. 223d, R. 420e, al. ; without inf., σῷζ’ ὅπως ἐπίστασαι as best you can, A. Pr. 376, cf. Eu. 581.
to be assured, feel sure that…, τοῦτον ἐπίστανται πλεῖστα εἰδέναι Heraclit. 57, cf. Hdt. 3.134, 139, 6.139, al. ; folld. by ὡς, Id. 1.122.
c. acc., understand a matter, know, be versed in or acquainted with, πολλὰ δ’ ἐπίστατο ἔργα Il. 23.705, cf. Od. 2.117; Μουσέων δῶρον Archil. 1; τὴν τέχνην Hdt. 3.130; τὸ μέλλον A. Pers. 373; ἐμπειρίᾳ ἐ. τὴν ναυτικήν Th. 4.10; τὰς φύσεις ὑμῶν Id. 7.14; πάσας τὰς δημιουργίας Pl. R. 598c; ἔγωγε γράμματ’ οὐδ’ ἐ. Cratin. 122; τὸ μὴ ἐ. γράμματα illiteracy, PRyl. 73.19 (i BC), etc. ; ἐ. ἱερατικὰ καὶ Αἰγύπτια γράμματα PTeb. 291.41 (ii AD); ἐ. μύθους τοὺς Αἰσώπου know them by heart, Pl. Phd. 61b, cf. Grg. 484b; also with an Adv., Συριστὶ ἐ.
know Syrian, X. Cyr. 7.5.31; with acc. and inf. conjoined, A. Eu. 276; with inf. to expl. the acc., ἔργον δὲ μοῦνον ἐσθίειν ἐ. Semon. 7.24, cf. Archil. 65.
after Hom., know as a fact, know for certain, ἐπισταμένοισι εὖ οὐκ ἄν τις λέγοι Hdt. 7.8. αʹ, etc. ; used convertibly with εἰδέναι, Pl. Tht. 163b, Arist. APr. 66b31, Ph. 184a10; even χάριν ἐ., = χάριν εἰδέναι, Jul. Or. 8.246c (but sts. εἰδέναι is general, ἐπίστασθαι being confined to scientific knowledge (< ἐπιστήμη), διὰ τὸ εἰδέναι τὸ ἐπίστασθαι ἐδίωκον Arist. Metaph. 982b21); freq. strengthd., εὖ ἐ. Hdt. l.c. ; σαφῶς ἐ. A. Pr. 840, etc. ; most freq. c. acc., τὰ διαφέροντα ἐ. And. 4.19, etc. ; also ἐ. περί τινος Hdt. 2.3, Th. 6.60; περὶ θεῶν E. Fr. 795.4; folld. by a dependent clause, τί σφιν χρήσηται ἐ. Thgn. 772; ἐ. ὅτι…, or ἐ. τοῦτο, ὅτι…, Hdt. 1.3, 156, etc. ; ὡς… A. Pers. 599; τοῦτ’ ἐπίστασ΄, ὡς S. Aj. 1370; ἐ. αὐτὸν οἷς ψωμίζεται Ar. Eq. 715, etc.
rarely, know a person, Ἀρίγνωτον γὰρ οὐδεὶς ὅστις οὐκ ἐ. Ar. Eq. 1278, cf. Muson. Fr. 3 p. 12H., Luc. Asin. 1; τὸν Ἰησοῦν γινώσκω καὶ τὸν Παῦλον ἐ. Act. Ap. 19.15; but ὁ παῖς τοὺς τεκόντας οὐκ ἐ.
does not know who they are, E. Ion 51.
c. part., in Prose and Trag., know that one is, has, etc., εὖ ἐ. αὐτὸς σχήσων Hdt. 5.42; ἐσθλὸς ὢν ἐπίστασο S. Aj. 1399, cf. Th. 2.44; also ὡς ὧδ’ ἐχόντων τῶνδ’ ἐ. σε χρή S. Aj. 281; ὡς φανέν γε τοὔπος ὧδ’ ἐ. Id. OT 848; c. dupl. acc., ἑαυτοὺς Φαυστύλου ἠπιστάμεθα παῖδας (sc. ὄντας) Plu. Rom. 7; c. acc. et inf., S. Ant. 1092, Lys. Fr. 53.1. pres. part. ἐπιστάμενος, η, ον, freq. as Adj., knowing, understanding, skilful, ἀνδρὸς ἐ. Od. 14.359; χαλεπὸν ἐ. περ ἐόντι Il. 19.80; καὶ μάλ’ ἐ. Od. 13.313; even of a dancer΄s feet, θρέξασκον ἐπισταμένοισι πόδεσσι Il. 18.599; also c. gen., φόρμιγγος ἐ. καὶ ἀοιδῆς skilled, versed in them, Od. 21.406; and c. dat., ἄκοντι Il. 15.282; hence, Adv. ἐπισταμένως skilfully, expertly, 7.317, Hes. Th. 87, etc. ; εὖ καὶ ἐ. Il. 10.265, Od. 20.161, Hes. Op. 107; ἐ. πίνειν Thgn. 212; also in Prose, X. Cyr. 1.1.3, A.D. Adv. 146.7, Vett.Val. 298.2; c. inf., with knowledge how to…, Epicur. Nat. 14.4. (Since ἐφίστημι τὸν νοῦν is used in the sense of ἐπίσταμαι, attend, observe, it is prob. that ἐπίσταμαι is merely an old med. form of ἐφίστημι, cf. Arist. Ph. 247b11 τῷ γὰρ ἠρεμῆσαι καὶ στῆναι τὴν διάνοιαν ἐπίστασθαι… λέγομεν, and v. ἐπίστασις ΙΙ. 2.)

(ἐπὶ – ἵσταμαι, eigtl. ion. Form ; es wurde aber auch im Att. so beibehalten u. nicht als comp. behandelt ; Buttmann nimmt einen eigenen Verbalstamm ΠΙΣΤ an, der aber nicht mit πίστις zusammenhangen soll, Lexil. I p. 278), 2. Perf, ἐπίστασαι Plat. Prot. 339b ; ἐπίστᾳ Pind. P. 3.80 ; Aesch. Eum. 86 ; ἐπίστῃ Theogn. 1085 ; ἐξεπίστεαι Her. 7.135 ; imper. ἐπίστω Xen. Cyr. 3.2.16, Hell. 4.1.38, ἐπίστασο Aesch. Prom. 840 Her. 7.29, ἐπίσταο 7.209 ; impf. ἠπιστάμην, fut. ἐπιστήσομαι, aor. ἠπιστήθην;
sich worauf verstehen, geschickt od. fähig wozu sein, c. inf., ἐπίστηται πολεμίζειν Il. 16.243, καί κ' ἀγαθοῖσιν ἐπισταίμεσθα μάχεσθαι 13.238, ἄρτια βάζειν 14.92, πᾶσιν ἐπίστατο μείλιχος εἶναι 17.671, öfter, sowohl von geistiger Fähigkeit u. Einsicht, auch ᾗσι φρεσίν Il. 14.92, Od. 8.240, u. θυμῷ, Od. 4.730, als von körperlicher Geschicklichkeit u. Gewandtheit, auch mit dem Zusatz χερσίν, Il. 5.60 ; c. acc., verstehen, können, ἔργα, Il. 23.705, Od. 2.117. Aristarch erklärte in Stellen Homers ἐπίστασθαι geradezu für gleichbedeutend mit δύνασθαι, Scholl. Aristonic. Il. 16.142, 13.223, 21.320, Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 148. – Folgende : ἐπίστασαι u. ἐπίστᾳ Pind. P. 8.7, 3.80 ; letztere Form auch Aesch. Eum. 86, 551 ; ἐπίστῃ conj. Plat. Euthyd. 296c ; vgl. Lobeck zu Phryn. 359 ; – Tragg. σαφῶς ἐπίστασο, wisse wohl, Aesch. Prom. 969 ; c. inf., σύ γ' οὔπω σωφρονεῖν ἐπίστασαι 984 ; ψευδηγορεῖν οὐκ ἐπίσταται στόμα τὸ Δῖον 1034, ist nicht fähig, vermag nicht ; πένεσθαι Ag. 936 ; θυμοῦσθαι οὐκ ἐπίσταμαι νοσοῦντι κείνῳ Soph. Tr. 540 ; ἄλοχον κολάζειν προδότιν οὐκ ἠπίστατο, vermochte es nicht über sich, sie zu bestrafen, Eur. El. 1028 ; vgl. Her. 3.15 εἰ ἠπίστατο μὴ πολυπραγμονεῖν, wenn er so klug gewesen wäre, sich nicht in fremde Angelegenheiten zu mischen ; ἐπίστω τοῦτό γε, wisse, erfahre, Soph. Phil. 417 u. öfter, neben ἐπίστασο, O.R. 848 u. sonst ; ἐπεί γε μὲν δὴ πάντ' ἐπίστασαι λόγον, da du weißt, gehört hast, Tr. 484, vgl. ἐπίσταμαι μὲν ἀρτίως, ich habe es eben gelernt, Aj. 663 ; ὅσ' οἶδα κἀγὼ πάντ' ἐπιστήσει κλύων O.C. 53 ; τὰ θεῖα τά τ' ὄντα καὶ μέλλοντα πάντ' ἠπίστατο Eur. Hel. 14 ; ὁ παῖς οὐκ ἐπίσταται τοὺς τεκόντας, kennt nicht, Ion 51 ; vgl. Ar. Eq. 1278 ; κιθαρίζειν οὐκ ἐπίσταται Vesp. 959. – In Prosa, τέχνην Her. 3.130 ; ὅσα ἀκοῇ περὶ αὐτῶν ἠπίστατο Thuc. 6.60 ; ἀρετήν Plat. Men. 93a ; τοῦτο τὸ ᾆσμα Prot. 339b ; περί τινος 312e u. öfter, wie auch Her. 2.3 ; οὐκ ἐπιστέατο ἔνθεν ἐγένετο ibd. 53 ; – c. inf., εἶναι ἀεὶ τοιοῦτος Her. 7.92 ; ἐπιστατεῖν Plat. Crat. 390b ; τραγῳδίαν ποιεῖν Symp. 223b, u. sonst ; – acc. c. inf., Her. 3.134 ; – c. part., ἐσθλὸς ὢν ἐπίστασο, Soph. Aj. 1399 ; Xen. Hipp. 8.10 u. A.; – auswendig wissen, ᾆσμα Plat. Gorg. 484b, μύθους Phaed. 61b ; Xen. Symp. 3.6 ; – συριστὶ ἐπιστάμενος, der syrisch versteht, Cyr. 7.5.31. – Bei Her. auch = glauben, meinen, δόξῃ 8.132 ; ὅτι, 1.3, ὡς εἴη, 1.122 ; acc. c. inf., 3.140 ; εὖ ἐπίστατο αὐτὸς σχήσων τὴν βασιληΐην, er meinte, war überzeugt, 5.42. – Auch = äußerlich kennen, τινά, Plut. Cic. 44 ; Luc. – Das partic. ἐπιστάμενος, sich auf Etwas verstehend, wissend, kundig, wird oft adjektivisch gebraucht, c. gen., ἀνὴρ φόρμιγγος ἐπιστάμενος καὶ ἀοιδῆς Od. 21.406 ; ἄκοντι, mit einem Wurfspieß, sc. zu schleudern, Il. 15.282 ; ohne Casus, einsichtsvoll, Od. 14.359 καί με σταθμῷ ἐπέλασσαν ἄγοντες ἀνδρὸς ἐπισταμένου· ἔτι γάρ νύ μοι αἶσα βιῶναι, wo Aristarch erklärte τοῦ ἐπιστήμονος, Apollon. Lex.Hom. ed. Bekker p. 74.11, Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 152 ; Od. 4.231 ἰητρὸς δὲ ἕκαστος ἐπιστάμενος περὶ πάντων ἀνθρώπων ; vom Pferde, ἐπιστάμενοι διωκέμεν Il. 5.222, 8.106 ; θρέξασκον ἐπισταμένοισι πόδεσσιν, mit kunstgeübten Füßen, 18.599 ; in Prosa, wie das Verbum, mit dem inf. od. περί τινος, z.B. περὶ ὀνομάτων Plat. Crat. 394b ; τὰ κατὰ ναῦν Rep. VI.488d.

ἐπίσταμαι
(prob. an old mid, of ἐφίστημι, which see), [in LXX chiefly for יָדַע ;]
to know, know of, understand: with accusative of person(s), Act.19:15; with ptcp., Act.24:10; with accusative of thing(s), Mrk.14:68, Act.18:25, 1Ti.6:4, Jas.4:14, Ju 10; before περί, Act.26:26; ὅτι, Act.15:7 19:25 22:19; ὡς, Act.10:28; πῶς, Act.20:18; ποῦ, Heb.11:8.†
SYN: γινώσκω (which see), οἶδα
(AS)