'ας (ἡ) :
   I pouvoir de faire une chose, d’où :
      1 liberté, faculté : ἐξουσίαν ἔχειν τοῦ ποιεῖν, PLAT. Gorg. 461 e, 526 a ; ἐξ. ἔχ. ποιεῖν, SOPH. fr. 109, avoir la liberté de faire ; ἐξουσίαν ἔχειν περί τινος, PLAT. Leg. 936 a, avoir sa liberté au sujet de qqe ch. ; ἐξ. διδόναι τινί, PLAT. Conv. 182 e ; ἐξ. ποιεῖν τινι, PLAT. Crit. 51 d, avec le gén. ou l’inf. donner à qqn la liberté ou le moyen de faire qqe ch. ;
      2 en mauv. part : ἡ ἄγαν ἐξ. DÉM. 428, 22 ; abs. ἡ ἐξ. DÉM. 559, 24, licence, excès, arrogance ; ἐξ. ποιητική, STR. 1, 2, 17 Kram. licence poétique ;
      3 pouvoir, puissance : à Rome : ἡ ὕπατος ἐξ. DH. 3, 1307 Reiske ; ou ἡ ὑπατικὴ ἐξ. DS. 14, 113 ; DH. 4, 2142, le pouvoir consulaire ; ἡ ταμιευτικὴ ἐξ. DH. 3, 1695 Reiske, la questure ; ἡ τῶν δημάρχων ἐξ. DH. 3, 1866, le tribunat de la plèbe ; ἡ ἐξ. τοῦ θαλάμου, HDN 1, 12, préfecture des mœurs (lat. præfectura cubiculi) ; οἱ ἐν ἐξ. ὄντες, ARSTT. Rhet. 2, 6, 9 ; οἱ ἐν ταῖς ἐξουσίαις, ARSTT. Nic. 1, 5, 3 ; οἱ ἐπ' ἐξουσιῶν, SPT. Dan. 3, 2, les autorités, les magistrats ; p. suite, ἡ ἐξουσία, au sens collect. les magistrats eux-mêmes, DH. 11, 32 ; NT. Luc. 12, 11 ; Rom. 13, 1 ;
   II p. ext. ce qui procure le pouvoir de faire qqe ch. ou ce qui résulte du pouvoir, d’où :
      1 abondance, ressources, THC. 4, 39 ; 6, 31 ; PLAT. Leg. 828 d ;
      2 éclat, splendeur, PLUT. Æmil. 34.

Étym. ἔξειμι¹.

'

ἡ, (< ἔξεστι) power, authority to do a thing, c. inf., χαίρειν καὶ νοσεῖν ἐ. πάρεστι S. Fr. 88.11 codd. ; αὐτῷ ἐ. ἦν σαφῶς εἰδέναι Antipho 1.6, cf. Th. 7.12; ἐξουσίαν ὁ νόμος δέδωκε permission to do…, Pl. Smp. 182e; ἐ. ποιεῖν Id. Cri. 51d, etc. ; ἐ. λαβεῖν And. 2.28, X. Mem. 2.6.24, etc. ; λαβὼν ἐ. ὥστε… Isoc. 3.45; ἐπὶ τῇ τῆς εἰρήνης ἐ. with the freedom permitted by peace, D. 18.44; c. gen. objecti, ἐ. ἔχειν θανάτου power of life and death, Poll. 8.86; πρᾶγμα οὗ τὴν ἐ. ἔχουσιν ἄλλοι control over…, Diog.Oen. 57; ἐ. τινός power over, licence in a thing, τοῦ λέγειν Pl. Grg. 461e; ἐν μεγάλῃ ἐ. τοῦ ἀδικεῖν ib. 526a, cf. R. 554c; κατὰ τὴν οὐκ ἐ. τῆς ἀγωνίσεως from want of qualification for…, Th. 5.50; abs., power, authority, E. Fr. 784.
abuse of authority, licence, arrogance, ὕβρις καὶ ἐ. Th. 1.38, cf. 3.45, D. 19.200; ἡ ἄγαν ἐ. ib. 272; ἄμετρος ἐ. OGI 669.51 (i AD). Lit. Crit., ἐ. ποιητική poetic licence, Str. 1.2.17, Jul. Or. 1.10b.
office, magistracy, ἀρχαὶ καὶ ἐ. Pl. Alc. 1.135b; οἱ ἐν ταῖς ἐ. Arist. EN 1095b21; οἱ ἐν ἐ. ὄντες Id. Rh. 1384a1; οἱ ἐπ’ ἐξουσιῶν LXX Da. 3.2; ἡ ὑπατικὴ ἐ. the consulate, D.S. 14.113, etc. ; also ἡ ὕπατος ἐ. D.H. 7.1; ἡ ταμιευτικὴ ἐ. the quaestorship, Id. 8.77; δημαρχικὴ ἐ., v. δημαρχικός· ἡ τοῦ θαλάμου ἐ., in the Roman empire, lordship of the bedchamber, Hdn. 1.12.3. concrete, body of magistrates, D.H. 11.32; αἱ ἐ. (as we say) the authorities, Ev. Luc. 12.11, al., Plu. Phil. 17. ἡ ἐ. as an honorary title, POxy. 1103 (iv AD), etc.
abundance of means, resources, ἐξουσίας ἐπίδειξις Th. 6.31; πλοῦτος καὶ ἐ. Id. 1.123, cf. D. 21.138; ἐνδεεστέρως ἢ πρὸς τὴν ἐ. Th. 4.39; τῶν ἀναγκαίων ἐ. Pl. Lg. 828d; excessive wealth, opp. οὐσία, Com.Adesp. 25a. 5D.
pomp, Plu. Aem. 34.

ἡ (ἔξεστι), die Erlaubnis, Freiheit, Etwas zu tun, das Recht ; ἐπιτροπὴ νόμου Plat. defin. 415b ; τοῦ λέγειν Gorg. 461e ; ἐν μεγάλῃ ἐξουσίᾳ τοῦ ἀδικεῖν γενόμενος, da er die Macht hatte, Unrecht zu tun, 526a ; ἐξουσίαν ὁ νόμος δέδωκε τῷ ἐραστῇ θαυμαστὰ ἔργα ἐργαζομένῳ ἐπαινεῖσθαι, sich durch bewundernswürdige Taten Lob zu erwerben, Symp. 182e ; ποιεῖν τινι, ἐξεῖναι ἀπιέναι, daß es ihm freisteht, wegzugehen, Crit. 51d. Oft ἐξουσία ἦν αὐτῷ, mit folgdm inf., Antiph. 1.6 u. A.; auch περὶ τοῦ ποιεῖν, Plat. Legg. XI.936a ; ἐπ' ἐξουσίας ἐστί, es steht frei, nach Lust u. Belieben, Dem. u. A.; ἐξουσίαν ἔχω κλέπτειν Xen. Mem. 2.6.24, u. öfter bei Sp. ἔχειν, λαμβάνειν u. ä. – Auch im schlimmen Sinne, Frechheit, Dem. u. bes. Sp. – Gewalt, Macht im Staate, οἱ ἐν ταῖς ἐξουσίαις, die Machthaber, Arist. Eth. 1.5.3 u. Sp.; ἡ ὑπατικὴ ἐξ., das Amt, die Macht des Konsuls, DS. 14.113. Auch die Machthaber selbst, Dion.Hal. 11.32 ; ὑπ' ἐξουσίαν τεταγμένος Matth. 8.9. – Τῶν ἀναγκαίων, der Ueberfluß, wie περιουσία, Plat. Legg. VIII.828d ; vgl. Thuc. 1.123 ; äußere Pracht, Plut. Aemil. 34.

ἐξουσία, -ας, ἡ
(< ἔξεστι), [in LXX: 4Ki.20:13, Psa.113 (114):2 135 (136)8, 9, Isa.39:2, Jer.28 (51):28 (מֶמְשָׁלָה), freq. in Da for Aram. שָׁלְטָן, etc., Wis.10:14, Sir.9:13, al. ;]
__1. prop., liberty or power to act, freedom to exercise the inward force or faculty expressed by δύναμις (which see): 1Co.9:12; ἐ. ἔχειν, 2Th.3:9; id. before inf., Jhn.10:18, 1Co.9:4, 5; with genitive obj., Rom.9:21; before ἐπί, with accusative, Rev.22:14; περί, 1Co.7:37.
__2. Later (cf. Milligan, Th., 114; MM, Exp., xiv), of the power of right, authority: Mat.21:33, Mrk.11:28, Luk.20:2; of Messianic authority, Mat.9:6, Mrk.2:10, al.; of apostolic authority, 2Co.10:8 13:10; of the authority of government: Mat.8:9 28:18, Ju 25, Rev.12:10, al.; esp. of judicial authority, Luk.20:20, Jhn.19:10, 11.
__3. Meton.,
__(a) jurisdiction: Luk.23:7 (cf. 1Ma.6:11, Isa.39:2);
__(b) a ruler or magistrate: Rom.13:1-3; pl., Luk.12:11, Rom.13:1, Tit.3:1;
__(with) of supramundane powers (syn. with ἀρχή, δύναμις, θρόνος, κυριότης): 1Co.15:24, Eph.1:21 3:10, Col.2:10, 1Pe.3:22, al. (Cremer. 236).
SYN.: see: δύναμις. (AS)