'ἐξ·ηγέομαι-οῦμαι :
   I. 1 conduire, guider, abs. PLAT. Rsp. 474 c ; ἐξ. τινος, IL. 2, 806, ou τινι, SOPH. O.C. 1589, qqn ; ἐς τόπον, HDT. 6, 135, conduire dans un lieu ; ou avec l’acc. seul : SOPH. O.C. 1520 ; avec double rég. acc. de chose et dat. de pers. ἃ δ' ἐξηγεῖσθε τοῖς ξυμμάχοις, THC. 3, 55, quant aux entreprises où vous engagiez vos alliés ; ou gén. de chose et dat. de pers. ἐξ. τινι τῆς πράξεως, XÉN. Cyr. 2, 1, 29, montrer à qqn par son propre exemple ce qu’il faut faire ; en parl. d’un texte de loi : ἐξ. τῷ κήρυκι τὸν νόμον, DÉM. 363, 18, dicter au héraut le texte de la loi ;
      2 p. suite, diriger, gouverner : ἐξ. τοὺς ξυμμάχους, THC. 6, 85, diriger les alliés ; τὰς πόλεις, THC. 1, 76, gouverner les villes ; avec le gén. APP. Civ. 1, 102 ; abs. THC. 1, 95 ;
      3 avec idée d’hostilité, conduire (une armée) : ἐξ. εἰς τὴν Ἑλλάδα, XÉN. An. 6, 6, 34, conduire une armée en Grèce ;
   II conduire pas à pas ou jusqu’au terme, d’où :
      1 exposer en détail : τι, HDT. 2, 3 ; ESCHL. Pr. 214, 702 ; THC. 5, 26 ; περί τινος, XÉN. Lac. 2, 1 ; PLAT. Ion 531 a ; ὑπέρ τινος, ARR. An. 3, 3, 6, qqe ch., donner des explications détaillées sur qqe ch. ; avec un relat. ἐξ. ὅτῳ τρόπῳ, HDT. 3, 72, expliquer en détail de quelle manière ; avec une prop. inf. expliquer que, etc. SOPH. Aj. 320 ;
      2 expliquer, interpréter : τὰ τοῦ νομοθέτου βουλήματα, PLAT. Leg. 802 c ; τὰ νόμιμα, DÉM. 1160, 10, la volonté du législateur, les prescriptions de la loi ; τὸν ποιητήν, PLAT. Crat. 407 a, commenter ou expliquer la pensée du poète ; ἃ Ὅμηρος λέγει, PLAT. Ion 531 a, expliquer ce que veut dire Homère ; particul. expliquer la volonté des dieux, le sens d’un oracle, en parl. des devins, EUR. Bacch. 185, Ph. 1011, I.A. 529 ; THC. 7, 50, etc. ; en parl. des dieux eux-mêmes, PLAT. Rsp. 427 c, 469 a, etc., Leg. 604 b ;
      3 ordonner, prescrire, en parl. des oracles, des prêtres, des dieux : τί τινι, ESCHL. Ch. 552, qqe ch. à qqn ; avec un inf. ordonner de, ESCHL. Eum. 595 ; en parl. de la loi, PLAT. Rsp. 604 a ; en gén. HDT. 5, 23 ; p. suite, conseiller, abs. SOPH. O.C. 1284.'

to be leader of, c. gen. pers., τῶν δ’ ἐξηγείσθω Il. 2.806 (for And. 1.116, v. 11.3). c. acc. pers., lead, govern, in Th., τὰς πόλεις 1.76; τὴν Πελοπόννησον ib. 71. abs., Hdt. 1.151, 9.11. c. dat. pers. et acc. rei, show one the way to, τοῖσι ἐχθροῖσι τῆς πατρίδος ἅλωσιν Hdt. 6.135; ἃ δ’ ἐξηγεῖσθε τοῖς ξυμμάχοις Th. 3.55; c. dat. pers. only, go before, lead, ἡμῖν S. OC 1589, etc. ; c. acc. loci only, lead the way to, χῶρον ib. 1520. c. gen. rei, ἐ. τῆς πράξεως X. Cyr. 2.1.29; with dat. pers. added, πᾶσι κάλλους τε καὶ τελειότητος Jul. Or. 4.132d. ἐ. εἰς τὴν Ἑλλάδα lead an army into Greece, X. An. 6.6.34.
dictate a form of words, ἐ. τὸν νόμον τῷ κήρυκι D. 19.70; ἐξηγοῦ θεούς dictate, name them, E. Med. 745. generally, prescribe, order, ποιήσουσι τοῦτο τὸ ἂν κεῖνος ἐξηγέηται Hdt. 5.23; ὅ τι χρὴ ποιέειν ἐξηγέο σύ Id. 4.9, cf. 7.234; ᾗ ὁ νόμος ἐξηγεῖται Pl. R. 604b; of a diviner, c. inf., order one to do, A. Eu. 595; τἄλλα δ’ ἐξηγοῦ φίλοις Id. Ch. 552; esp. freq. of religious forms and ceremonies, οἷς τῶν ἄλλων θεῶν οἱ Μάγοι ἐξηγοῦντο, = τοῖς ἄλλοις θεοῖς οὕς… X. Cyr. 8.3.11, cf. 4.5.51, 7.3.1; τί φῶ; δίδασκ’ ἄπειρον ἐξηγουμένη A. Ch. 118, cf. S. OC 1284, etc. ; οὗτος ὁ θεὸς περὶ τὰ τοιαῦτα… ἐ. Pl. R. 427c, cf. 469a.
expound, interpret, ἐ. τὸ οὔνομα καὶ τὴν θυσίην Hdt. 2.49; τὸν ποιητήν Pl. Cra. 407a; ἃ Ὅμηρος λέγει Id. Ion 531a; ὁ τὸν Ἡράκλειτον… ἐξηγούμενος Antiph. 113.3; τὰ νόμιμα D. 47.69; abs., ἄγραφοι νόμοι καθ’ οὓς Εὐμολπίδαι ἐξηγοῦνται according to which they expound things, Lys. 6.10, cf. And. 1.116 (leg. κηρύκων ὤν); cf. ἐξηγητής ΙΙ.
tell at length, relate in full, Hdt. 2.3, A. Pr. 216, 702, Th. 5.26; set forth, explain, τὴν ἔλασιν the line of march, Hdt. 3.4, 7.6; ἃ μετὰ χεῖρας ἔχοι καὶ ἐξηγήσασθαι οἷός τε Th. 1.138; τὰ τοῦ νομοθέτου βουλήματα Pl. Lg. 802c, cf. R. 474c; c. acc. et inf., explain that…, S. Aj. 320; folld. by relat., ἐ. ὁτέῳ τρόπῳ… Hdt. 3.72. etc. ; ἐ. περί τινος X. Lac. 2.1.

1) ausführen, Anführer sein, τινός, Il. 2.805 ; oft absolut, vorangehen, Her. 9.11, 66 ; ποιήσουσι τοῦτο, τὸ ἄν κεῖνος ἐξηγέηται 5.23, was man auch »befehlen« übersetzt ; Anführer sein, die Hegemonie haben, Thuc. oft, auch mit dem acc., 1.71, 6.85 ; τοῖς συμμάχοις 3.55 ; Xen. An. 4.5.28, oft ; οὕτως ἐξηγεῖτο τῆς πράξεως Cyr. 2.1.29, im Handeln mit seinem Beispiel vorangehen ; ὁ μάντις ἐξηγεῖτό σοι μητροκτονεῖν, riet dazu, war der Urheber des Mordes, Aesch. Eum. 565 ; vgl. καλῶς γὰρ ἐξηγεῖ σύ μοι Soph. O.C. 1286 ; χῶρον ἐξηγήσομαι, ich werde vorangehen und dir den Ort zeigen, ibd. 1516, vgl. 1585. – Oft von Gesetzen, ᾗ ὁ νόμος ἐξηγεῖται, wie das Gesetz vorschreibt, Plat. Rep. X.604b ; – εἰς τὴν Ἑλλάδα, nach Griechenland hinführen, Xen. An. 6.4.34.
2) als Redner ausführen, τί, Thuc. 1.138 ; übh. auseinandersetzen, erzählen, τοιαῦτ' ἐμοῦ λόγοισιν ἐξηγουμένου Aesch. Prom. 214 ; τὸν ἆθλον 704, öfter ; γόους τοιούσδ' ἐξηγεῖτ' ἔχειν Soph. Aj. 313 ; Her. oft, wie Folgde ; τὸν ποιητήν, erklären, Plat. Crat. 407a, wie τὰ τοῦ νομοθέτου βουλήματα Legg. VII.802c ; τὰ νόμιμα Dem. 47.69 ; nach B.A. 241.20 der eigentliche Ausdruck von den Gesetzverständigen, διηγοῦνται ἰδιῶται ἄνδρες περὶ τῶν προστυχόντων. – Bes. von Priestern, lehren, andeuten, Εὐμολπίδαι ἐξ. κατ' ἀγράφους νόμους Lys. 6.10, τοῖς θεοῖς ἐξαιρεῖται ὅτι ἂν οἱ μάγοι ἐξηγῶνται Xen. Cyr. 8.3.11 ; von den Göttern selbst, ταύτῃ θήσομεν ᾗ ἂν ἐξηγῆται ὁ θεός Plat. Rep. V.469a ; vgl. IV.427c. Aehnl. ἐξηγησαμένη τοῖς ἐχθροῖς τῆς πατρίδος ἅλωσιν Her. 6.135, die den Feinden gezeigt hatte, wie sie einnehmen könnten ; ἐξηγέο ὅτεῳ τρόπῳ πάριμεν 3.72 ; – ἐξηγούμεθα καὶ διατάττομεν ἕκαστα Luc. Iup. Trag. 17.

ἐξ-ηγέομαι, -οῦμαι
[in LXX chiefly for סָפַר pi. ;]
to lead, show the way; metaph., to unfold, narrate, declare: with accusative of thing(s), Luk.24:35 Act.21:19; with dative of person(s), Act.10:8; θεόν (understood), Jhn.1:18; before ὅσα, Act.15:12; καθώς, Act.15:14.†
(AS)