GRC
Bailly
'ἐξ·ελαύνω (f. -ελάσω, att. et ion. -ελῶ, ao. ἐξήλασα, pf. ἐξελήλακα) :
I tr.
1 pousser hors de : ἄντρου ἐξ. μῆλα, OD. 9, 312, etc. pousser des troupeaux de moutons hors d’une caverne ; abs. OD. 10, 83 ; p. suite, conduire ou diriger hors de : ἵππους ἐξ. Τρώων, IL. 5, 324, pousser des chevaux hors des rangs des Troyens ; νῆα λιμένος, A.RH. 1, 987, conduire un vaisseau hors du port ; ἁρμάτων ὄχους, EUR. Ph. 1190, diriger au dehors les roues des chars ; στρατόν, HDT. 1, 76 ; στρατιήν, HDT. 7, 38, conduire une armée, une expédition ;
2 avec idée de violence, expulser, chasser : τινὰ γαίης, IL. 16, 381 ; χθονός, γῆς, SOPH. O.C. 376, 823, etc. ; δωμάτων, ESCHL. Pr. 670 ; ou avec une prép. ἐκ γῆς, SOPH. O.C. 1292 ; ἐκ τῆς πατρίδος, HDT. 5, 91 ; ἐκ τῆς πόλεως, PLAT. Gorg. 466 d ; ἀπ' οὐρανοῦ, HÉS. Th. 820, chasser qqn d’un pays, d’une maison, de sa patrie, de la cité, du ciel ; abs. bannir, HDT. 1, 160 ; AR. Ach. 717 ; PLAT. Ap. 30 d, etc. ;
3 tirer en longueur, étirer, en parl. d’un métal sur la forge, HDT. 1, 50 et 68 ; POL. 6, 22, 4 ;
II intr. en appar. (s.-e. ἵππον, δίφρον) :
1 pousser un cheval, un char, d’où s’avancer (à cheval, sur un char) : ἐς πληθύν, IL. 11, 360, au milieu de la foule ; abs. sortir à cheval, THC. 7, 27 ; XÉN. Cyr. 1, 3, 3, etc. ;
2 (s.-e. στρατόν) partir en expédition : ἐς Βοιωτούς, HDT. 8, 113, marcher contre les Béotiens. Moy. m. sign. THCR. Idyl. 24, 119.'
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »
LSJ
fut. -ελῶ Hdt. 4.148, 5.63, IG1². 39.4; pf. -ελήλακα ; — Ep. pres. part. ἐξελάων Od. 10.83; inf. ἐξελάαν Il. 8.527, Od. 11.292, Hes. Th. 491 (v.l. -άειν); Arc. 1 sg. pres. opt. ἐξελαύνοια IG 5(2).343.65 (iv BC):
drive out, ἄντρου ἐξήλασε μῆλα Od. 9.312, cf. 227, 11.292; abs., drive afield, of a shepherd, 10.83. esp.
drive out, expel from a place, μήτι… ἡμέας ἐξελάσωσιν γαίης ἡμετέρης 16.381; ἐξήλασέν με κἀπέκλῃσε δωμάτων A. Pr. 670; πάτρας, χθονός, S. OC 376, 823; γῆς ἐκ πατρῴας ἐξελήλαμαι ib. 1292; ἐκ τῆς πατρίδος Hdt. 5.91; ἐκ τῆς οἰκίας Ar. Nu. 123; ἐκ τῶν πόλεων Pl. Grg. 466d; Τιτῆνας ἀπ’ οὐρανοῦ Hes. Th. 820; τὸ βάρβαρον ἐκ τῆς θαλάττης Pl. Mx. 241d; ἐξεληλαμένος τῆς βουλῆς Plu. Cic. 17; ἐ. τινά banish, Hdt. 1.60, Ar. Ach. 717, Pl. Ap. 30d; — Med., Th. 4.35, 7.5.
drive out horses, etc., ἵππους ἐξέλασε Τρώων out of the ranks of the Trojans, Il. 5.324, cf. 10.499; ἁρμάτων ὄχους E. Ph. 1190; — Med., drive out one΄s horses, ἵππους ἐξελάσασθαι ὑφ’ ἅρματι Theoc. 24.119 (but, drive off captured cattle, Plb. 4.75.7); ἐ. στρατόν, στρατιήν, lead out an army, Hdt. 1.76, 7.38; ἐ. νῆα ὅρμου A.R. 1.987; lead out a procession, ἐ. τὸν Ἴακχον Plu. Alc. 34; θρίαμβον Id. Marc. 22; hence, freq. with the acc. omitted, as if intr., ἐς δίφρον ὀρούσας ἐξέλασ’ ἐς πληθύν he drove out, Il. 11.360, etc. ; ride out, Th. 7.27, X. Cyr. 1.3.3, etc. ; ἐ. ἐκ τῶν ἄλλων ἱππέων Lys. 20.28; march out, Hdt. 4.80, 8.113, etc. ; go out, X. Cyr. 8.3.1.
expel, banish, get rid of a thing, τῶν ὀμμάτων τὸ αἰδούμενον Plu. 2.654d; by washing, κόνιν λαγόνων Call. Lav. Pall. 6. metaph, reject, Jul. Caes. 306c.
knock out, χαμαὶ δέ κε πάντας ὀδόντας γναθμῶν ἐξελάσαιμι Od. 18.29.
beat out metals, ἐ. ἡμιπλίνθια ἐκ χρυσοῦ Hdt. 1.50; ἐθηεῖτο σίδηρον ἐξελαυνόμενον ib. 68, cf. 7.84; κέντρον ἐπὶ λεπτὸν ἐξεληλασμένον Plb. 6.22.4.
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)
Pape
(ἐλαύνω, fut. ἐξελάσω, Nic. Ther. 30, gew. att. ἐξελῶ, inf. ἐξελάαν, Il. 8.527, wie Od. 11.292, aber von der Grundform des praes. ἐξελάω hat Hom. ἐξελάων Od. 10.83),
heraustreiben, -jagen ; ἵππους ἐξέλασε Τρώων μετ' Ἀχαιούς, er trieb die Rosse aus der Reihe der Troer heraus, Il. 5.324, wie ὄχους Eur. Phoen. 1109 ; νῆα λιμένος Ap.Rh. 1.987 ; οὐδ' ἐδύναντο οὔθ' ὁ τὸν ἐξελάσαι οὔθ' ὁ τὸν ἂψ ὤσασθαι Il. 15.417 ; ἐρίφους τε καὶ ἄρνας σήκων ἐξελάσαντες Od. 9.227, wie ἄντρου ἐξήλασε μῆλα ib. 312 ; πάντας ὀδόντας γναθμῶν ἐξελάσαιμι, ich möchte ihm alle Zähne aus den Kinnbacken schlagen, 18.29 ; ἐξήλασέν μεκ ἀπέκλεισε δωμάτων Aesch. Prom. 673 ; Πολυνείκη ἐξελήλακε πάτρας Soph. O.C. 357, verbannen, wie γῆς ἐκ πατρῴας ἐξελήλαμαι φυγάς 1294 ; ἐξελῶ σ' ἐς κόρακας ἐκ τῆς οἰκίας, ich werde dich aus dem Hause jagen, Ar. Nub. 123 ; u. so, bes. vertreiben aus Stadt u. Land, Her. u. Folgde ; gew. mit ἐκ, wie ἐκ τῶν πόλεων Plat. Gorg. 466d ; πᾶν τὸ βάρβαρον ἐκ τῆς θαλάττης Menex. 241d ; Τιτῆνας ἀπ' οὐρανοῦ Hes. Th. 820. – Im Pomp heraustragen, τὸν Ἴακχον Plut. Alc. 34. – Mit ausgelassenem acc., scheinbar intr., herausfahren, reiten, ausrücken, ἂψ ἐς δίφρον ὀρούσας ἐξέλασ' ἐς πληθύν Il. 11.359 ; Her. 4.80 ; bes. vom Heere, 8.113, vgl. ἐξήλαυνε τὴν στρατιήν 7.38 ; Xen. An. 1.2.5 u. oft, wie Thuc. 7.27 u. A.; einen Aufzug halten, Xen. Cyr. 8.3.1 ; vgl. θρίαμβον Plut. Marc. 22. – Von Metallarbeiten, durch Hämmern heraustreiben, treiben, Her. 1.50 ; vgl. Ath. VI.230e ; κέντρον ἐπὶ λεπτὸν ἐξεληλαμένον καὶ συνωξυσμένον Pol. 6.22.4. – Das med. im aor. hat Thuc. 4.35 ; eigtl. aus seinem Lande vertreiben, 7.5 ; für sich wegtreiben, Pol. 4.75.2 ; ἵππους ἐξελάσασθαι, seine Rosse forttreiben, Theocr. 24.117.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)
TBESG
1. occurs in (Homer):—; to drive out from , ἄντρου ἐξήλασε μῆλα (Odyssey by Homer); absolute to drive afield , of a shepherd, (Odyssey by Homer):—;especially to drive out or expel from a place, (Odyssey by Homer), etc.
2. to drive out horses or chariots, (Iliad by Homer): Mid. to drive out one's horses, (Theocritus Poeta Bucolicus); so, ἐξελαύνειν στρατόν to lead out an army, (Herdotus Historicus): hence
3. intransitive to march out , (Herdotus Historicus): to drive or ride out , (Thucydides)
4. to knock out , (Odyssey by Homer)
5. to beat out metals, (Herdotus Historicus) (ML)
Translators Brief lexicon of Extended Strongs for Greek based on Abbot-Smith, A Manual Greek Lexicon of the New Testament (1922) (=AS), with corrections and adapted by Tyndale Scholars