ἐξ·αλλάσσω, att. -άττω (f. -άξω, ao. ἐξήλλαξα, pf. ἐξήλλαχα) :
   I tr.
      1 échanger, changer : τί τινος, DS. Exc. 558, une chose pour une autre ; ἐσθῆτα, EUR. Hel. 1297, changer de vêtement ; fig. γένος εἰς ἕτερον, TH. H.P. 8, 8, 3, dégénérer ; κακοῖσιν ὅστις μηδὲν ἐξαλλάσσεται, SOPH. Aj. 474, celui qui ne voit aucun changement se produire dans ses infortunes ;
      2 particul. changer (de pays) : ἐξ. Εὐρώπαν, EUR. I.T. 135, quitter l’Europe ; abs. changer de direction : ἐξ. δρόμον, XÉN. Cyn. 10, 7, diriger d’un autre côté la course (d’un cheval) ; ποίαν (s.-e. ὁδόν) ἐξαλλάξω ; EUR. Hec. 1061, de quel autre côté me tourner ? ;
      3 changer un usage : ἐξ. τὸ εἰωθός, ARSTT. Rhet. 3, 3, 3, changer l’usage habituel d’un mot, d’une locution, càd. se servir d’un mot, d’une locution en un sens non habituel ; part. pf. pass. ἐξηλλαγμένος, différent : τινός, ISOCR. 172 a ; πρός τι, TH. H.P. 4, 4, 14, de qqe ch. ; ἐξηλλαγμένον ὄνομα, ARSTT. Poet. 21, 20, mot non habituel ; p. ext. extraordinaire, étrange, POL. 2, 37, 6 ; DS. 17, 90 ;
      4 procurer du changement à, distraire, amuser : τινά, MÉN. (Bkk. 96) qqn ;
   II intr.
      1 être changé, différent : τῆς ἀρχαίας μορφῆς, ARSTT. G.A. 4, 1, 36, être dégénéré de son ancienne forme ; p. suite, se distinguer : ἐξαλλάσσουσα χάρις, EUR. I.A. 565, faveur rare, éclatante ;
      2 s’éloigner : ἀπὸ νεώς, PHILSTR. 666, d’un navire.

➳ Ao. poét. 3 sg. ἐξάλλαξεν, PD. I. 3, 19.

Att. ἐξαλλάττω, change utterly or quite, strengthd. for ἀλλάσσω, ἐσθῆτα E. Hel. 1297; τινὰς κοσμήσεσι Plu. Thes. 23; αἰὼν… ἄλλ’ ἄλλοτ’ ἐξάλλαξεν Pi. I. 3.18. intr., of evolution, τὰ δὲ… ἐξαλλάσσει ἐς τὴν μέζω τάξιν Hp. Vict. 1.6; ἐ. γένος εἰς ἕτερον degenerate, Thphr. HP 8.8.3; — Pass., ἐξηλλαγμένος πρός τι ib. 4.44.14. Med., κακοῖσιν ὅστις μηδὲν ἐξαλλάσσεται who sees no change take place in his miseries, S. Aj. 474; — Pass., ἰδιωτικῆς ἑστίας ἐξηλλαγμένη ἡγεμονία D.S. 10 Fr. 20. Rhet., vary common words and phrases, ἐ. τὸ εἰωθός Arist. Rh. 1406a15, cf. 1404b8; ἐ. τὸ ἰδιωτικόν vary the common idiom, Id. Po. 1458a21; ἐξηλλαγμένον [ὄνομα] altered form, ib. 1458a5; c. gen., ἐξηλλαγμένος τινός different from, Isoc. 8.63. pf. part. Pass. ἐξηλλαγμένος extraordinary, strange, Plb. 2.37.6, D.S. 1.94, Ant.Lib. 41.8, etc. ; varied, ὄφεις ταῖς ποικιλίαις ἐ. D.S. 17.90. c. acc. loci, withdraw from, leave, Εὐρώπαν E. IT 135 (lyr.). ἐ. τί τινος withdraw or remove from, τὴν ἑαυτοῦ γύμνωσιν ἐ. τῶν ἐναντίων Th. 5.71. intr., change from, τῆς ἀρχαίας μορφῆς Arist. GA 766a26; μικρὸν ἐ.
exceed the limit by a little, Id. Po. 1449b13; ἐ. ἀπὸ τῆς νεώς Philostr. Her. Prooem. 3; ἐς ἄνδρας Id. VA 3.28; abs., ἐξαλλάσσουσα χάρις unusual, rare grace, E. IA 564 (lyr.); to be different from, πάντων τῶν παρ’ ἡμῖν Phld. Sign. 9. ἐξαλλάσσουσαι στολαί changes of raiment, v.l. in LXX Ge. 45.22.
turn another way, move back and forward, κερκίδα E. Tr. 200 (lyr.); ἐ. δρόμον change one΄s course, X. Cyn. 10.7; ποίαν (sc. ὁδόν) ἐξαλλάξω; which other way shall I take? E. Hec. 1060 (lyr.).
divert, amuse, Men. 747, Philippid. 35; coax, win over, ὀψαρίοις POxy. 531.18 (ii AD).

1) vertauschen, umtauschen, verändern ; αἰὼν ἄλλ' ἄλλοτ' ἐξάλλαξεν Pind. I. 3.18 ; λουτρῶν τύχε ἐσθῆτά τ' ἐξάλλαξον Eur. Hel. 1297, κακοῖσιν ὅστις μηδὲν ἐξαλλάσσεται, der keine Aenderung in seinem Unglück erleidet, dessen Unglück sich nicht ändert, Soph. Ant. 474 ; τὸ εἰωθὸς καὶ ξενικὴν ποιεῖ τὴν λέξιν Arist. rhet. 3.3, vgl. poet. 22 ; τινὰ κοσμήσεσιν Plut. Thes. 23. – Εὐρώπαν, E. verlassen, Eur. I.T. 135 ; σπάργανα, zurücklassen, Ion 918 ; – ἐξηλλαγμένος, verschieden, abweichend, παρὰ πολὺ τῆς τῶν ἄλλων ἐξ. διανοίας Isocr. 8.63 ; ungewöhnlich, Arist. poet. 21 ; Pol. 2.37.6 u. Sp.
2) δρόμον, dem Laufe eine andere Richtung geben, Xen. Cyn. 10.7 ; übh. abkehren, abwenden, τὴν γύμνωσιν ἐξ. τῶν ἐναντίων, die Blöße von den Feinden abwenden. Thuc. 5.71.
Auch intr., von Etwas weggehen, δεῦρο ἀπὸ τῆς νεώς, hierher kommen vom Schiffe, Philostr.; übh. abweichen, verschieden sein, ἐξαλλάττειν τῆς ἀρχαίας μορφῆς Arist. gen.anim. 4.1 ; τοῦ πρέποντος rhet. 3.2 ; vgl. Pol. 10.45.1 ; ἐξαλλάσσουσα χάρις, ausgezeichnet, Eur. I.A. 565. – Bei Menand. fr. inc. 205 nach B.A. 96 = τέρπω, eine Veränderung machen, ergötzen, s. Bast epist. crit. p. 241, 284.

1. to change utterly or completely, (Euripides):—;Mid., μηδὲν ἐξαλλάσσεται he sees no change take place , (Sophocles Tragicus)
2. to withdraw from a place, with accusative, (Euripides)
3. ἐξαλλάσσειν τί τινος to remove from , with genitive, (Thucydides)
4. intransitive to change, turn another way, move back and forward , (Euripides); ποίαν ἐξαλλάξ; which other way shall I take? (Euripides); ἐξαλλάσσουσα χάρις unusual grace, (Euripides) (ML)