ἐξ·αίρω (f. -αρῶ, ao. ἐξῆρα, pf. ἐξῆρκα) :
   I tr.
      1 élever, lever, tenir levé : τὰς χεῖρας, POL. 3, 62, 8 ; 3, 84, 10, lever les mains ; πυρσόν, HÉRON Aut. 265, brandir une torche ; au pass. μηχανή τε καὶ ἄνωθεν τοῦ πίνακος ἐξήρθη, HÉRON Aut. 265, en même temps un mécanisme, logé dans le comble du théâtre, fut levé ;
      2 fig. élever : οἰκίαν, HDT. 6, 126, élever une famille (en dignité), la rendre puissante ; avec idée d’exagération ou en mauv. part : τινά, LUC. Im. 21, exalter, louer démesurément qqn ; particul. en parl. de sentiments extrêmes (orgueil, colère, etc.) ; τὸ πρᾶγμα, ESCHN. 29, 24 ; τὰ γιγνόμενα ἐπὶ μεῖζον, DH. 8, 4, exagérer ou amplifier l’affaire, les événements ; ἐξαρθεὶς ὑπὸ μεγαλαυχίας, PLAT. Leg. 716 a, exalté par l’orgueil ; μηδὲν δεινὸν ἐξάρῃς μένος, SOPH. Aj. 1066, ne laisse pas ton âme s’exalter et s’irriter ; ἐπιστολὴ ἐξηρμένη, D. PHAL. 234, lettre d’un style ampoulé ; avec un inf. ἐξαίρειν τινὰ θανεῖν, EUR. Hipp. 322, pousser qqn, en exaltant son âme, à vouloir mourir ;
   II intr. en apparence (s.-e. ἑαυτόν) s’élever : ἐξᾶραι καὶ πέτεσθαι, DS. 2, 50, s’élever et s’envoler ; fig. παντὶ τῷ στρατεύματι, POL. 2, 23, 4, lever le camp avec toute l’armée ;

Moy. (f. ἐξαροῦμαι, ao. ἐξηράμην) :
      1 enlever pour soi ; τι Τροίης, OD. 5, 39, qqe ch. du butin de Troie ; μισθούς, OD. 10, 84 ; ἆθλα, THCR. Idyl. 24, 10, remporter (double) salaire, des prix ; τινα, PLAT. Prot. 319 c, enlever qqn, l’emmener de force ;
      2 s’élever : κονιορτὸς ἐξαιρόμενος, POL. 3, 65, 4, un nuage de poussière s’élevant.

➳ Épq. et ion. ἐξαείρω : impf. 3 sg. ἐξήειρε, HDT. 6, 126 ; A.RH. 1, 1200. Moy. prés. part. ion. ἐξαειρεύμενα, HPC. 765 e ; ao. inf. ἐξαείρασθαι, HPC. 763 f.

Ep. ἐξαείρω Hom. (v. infr.), also in Ion. Prose, Hp. Fract. 21, cf. ἀείρω, αἴρω ; aor.1 ἐξῆρα S. OC 358, etc. : — lift up, lift off the earth, ἐκ μὲν ἄμαξαν ἄειραν Il. 24.266; ἐκ δὲ κτήματ’ ἄειραν Od. 13.120 (elsewh. Hom. uses only Med., v. infr.); ἐξάρας [αὐτὸν] παίει ἐς τὴν γῆν Hdt. 9.107; ἐ. χεῖρας in prayer, Plb. 3.62.8; κοῦφον ἐξάρας πόδα S. Ant. 224; βάθρων ἐκ τῶνδέ μ’ ἐξάραντες having bidden me rise (from suppliant posture), Id. OC 264, cf. Tr. 1193; τίς σ’ ἐξῆρεν οἴκοθεν στόλος; made thee start, Id. OC 358; ἡδοναῖς ἄμοχθον ἐ. βίον Id. Tr. 147; ἐ. θώρακα take it out (of its case), Ar. Ach. 1133; πυρσόν Hero Aut. 22.5; — Pass., ib. 22.6. seemingly intr., rise from the ground, of a bird, D.S. 2.50; ἐ. τῷ στρατεύματι start, Plb. 2.23.4, cf. LXX Nu. 2.9.
raise in dignity, exalt, magnify, Κλεισθένης [τὴν οἰκίην] ἐξῆρε (v.l. -ήγειρε) Hdt. 6.126; ἐξάρας με ὑψοῦ καὶ τὴν πάτρην Id. 9.79; ἄνω τὸ πρᾶγμα ἐ.
exaggerate it, Aeschin. 2.10; ἐπὶ μεῖζον ἐ. τὰ γενόμενα D.H. 8.4; ὑψηλὸν ἐ. αὑτὸν ἐπί τινι Pl. R. 494d; ἐ. ὑπόθεσιν Procl. in Prm. p. 522S. ; Rhet., treat in elevated style, Hermog. Id. 2.3; τὸν τῆς ἑρμηνείας τύπον ἐ. παρὰ τὸ εἰωθός Procl. in Prm. p. 484S. ; ἐπιστολαὶ μικρὸν ἐξηρμέναι Demetr. Eloc. 234; of music, ἐξηρμένον καὶ τεθαρρηκός Heraclid. Pont. ap. Ath. 14.624d.
arouse, stir up, θυμὸν ἐς ἀμπλακίην Thgn. 630; μηδὲν δεινὸν ἐξάρῃς μένος S. Aj. 1066; ἐ. σε θανεῖν excites thy wish to die, E. Hipp. 322; ἐ. φρένα λακεῖν Id. Alc. 346; ἐ. χάριν χορείας Ar. Th. 981.
pervert, λόγους δικαίων LXX De. 16.19.
remove, ἔπιπλα PLond. 1.177.21 (i AD); make away with, get rid of, ἐξάρατε τὸν πονηρὸν ἐξ ὑμῶν αὐτῶν 1 Ep. Cor. 5.13; — Pass., to be carried away, of a dam, PRyl. 133.19 (i AD). Med. (Hom. only in 3 sg. aor. ἐξήρατο), carry off for oneself, earn, δοιοὺς μισθούς Od. 10.84; ὅσ’ ἂν οὐδέ ποτε ἐκ Τροίης ἐξήρατ’ Ὀδυσσεύς 5.39; ἐξάρατο ἕδνον won it as a dower, Pi. O. 9.10; θοῶν ἐξήρατ’ ἀγώνων… κειμήλια Theoc. 24.122. (In Hom. ἐξήρατο may have displaced ἐξήρετο, aor. of ἐξάρνυμαι, v. ἀείρω.) ἐξαίρεσθαι νόσον take a disease on oneself, catch it, S. Tr. 491.
carry off, Pl. Prt. 319c. Pass., to be raised, [τὸ τεῖχος] ἐξῄρετο διπλήσιον τοῦ ἀρχαίου Hdt. 6.133; rise up, rise, ἐξαιρόμενον νέφος οἰμωγῆς E. Med. 106; φλόξ Plb. 14.5.1; κονιορτός Id. 3.65.4.
swell, dub. in Hp. VC 15; ἐξαειρόμενα (-εύμενα codd.) ὑπὸ τῆς πιέξιος swellings caused by compression, Id. Fract. 21.
to be excited, agitated, ἐλπίδι S. El. 1461; ἐξαρθεὶς ὑπὸ μεγαλαυχίας puffed up, Pl. Lg. 716a; c. part., ἐξήρθης κλύων E. Rh. 109. ἐξηρμένος prob. f.l. in Plb. 4.4.5.

= ἐξαείρω (s. αἴρω,
1) herausheben, in die Höhe bringen, führen, aufheben u. wegtragen ; κοῦφον ἐξάρας πόδα Soph. Ant. 224 ; τίς σ' ἐξῆρεν οἰκόθεν στόλος ; O.C. 359 ; βάθρων ἐκ τῶνδέ μ' ἐξάραντες 265 ; Tr. 1183 ; ἔξαιρε τὸν θώρακα Ar. Ach. 1133 ; ἁρπάζει μέσον καὶ ἐξάρας, nachdem er ihn in die Höhe gehoben, παίει εἰς τὴν γῆν, Her. 9.107 ; τὰς χεῖρας Pol. 3.62.8 ; a.Sp.; μνῆμα, aufführen, Paus. 5.21.9, wie pass. von einer Mauer, Her. 6.133. Uebertr., ἡδοναῖς ἐξαίρει ἄμοχθον βίον, durch Vergnügen das Leben erhöhen, Soph. Tr. 146 ; πρὸς ταῦτα μηδὲν δεινὸν ἐξάρῃς μένος Aj. 1045, Schol. μὴ ὀργισθῇς, mächtig machen, οἰκίαν Her. 6.126 ; mit Lob erheben, rühmen, ἐξάρας με ὑψοῦ 9.79 ; vgl. Luc. imag. 21 ; ἐπὶ τούτοις ὑψηλὸν ἐξαίρειν ἑαυτόν, sich darob hoch erheben, Plat. Rep. VI.494d ; ἐξαρθεὶς ὑπὸ μεγαλαυχίας Legg. IV.716a ; ἄνω τὸ πρᾶγμα ἐξάρας, übertreibend, vergrößernd, Aesch. 2.10 ; τὰ γιγνόμενα ἐπὶ μεῖζον Dion.Hal. 8.4 ; a.Sp.; – θυμὸν εἰς ἀμπλακίην, anreizen, bewegen, Theogn. 640 ; τί γὰρ τὸ δεινὸν τοῦθ', ὅ σ' ἐξαίρει θανεῖν Eur. Hipp. 322 ; φρένα πρὸς Λίβυν λακεῖν αὐλόν Alc. 347 ; διπλῆν χάριν χορείας, den Reigen anheben, Ar. Th. 981 ; θυμόν τινος DS. 13.92.
2) med., für sich davontragen, als Beute, Gewinn erwerben ; πόλλ' ὅσ' ἂν οὐδέποτ' ἐκ Τροίης ἐξήρατ' Ὀδυσσεύς Od. 5.39, 13.137 ; μισθούς 10.84 ; ἀκρωτήριον αὐλίδος – ἐξάρατο ἕδνον Pind. Ol. 9.11, Schol. προσεκτήσατο ; ἆθλα Theocr. 24.10 ; – aufheben, wegführen, ἕως ἂν οἱ τοξόται αὐτὸν ἐξαίρωνται Plat. Prot. 319c. – Bei Soph. Tr. 491 νόσον ἐξαρούμεθα, die Krankheit steigern, erhöhen, l.d ; – sich erheben, κονιορτὸν ἐξαιρόμενον Pol. 3.65.4.
3) Pass., aufgerichtet werden, bes. von Leidenschaften od. Gemütsbewegungen erregt werden, ἐλπίσι κεναῖς ἐξῇρετο Soph. El. 1461, Schol. ἐμεγαλαύχει, u. öfter bei Sp., wie φόβῳ, Philostr., der auch im eigentlichen Sinne ἐξηρμένος τὰς χαίτας sagt, dem die Haare zu Berge stehen ; ἐξαρθείς (absolut), aufgeregt, aufgebläht vor Stolz, vor Freude, Mut u. dgl., Eur. Rhes. 109 ; – vom Styl, Demetr. §.234.
4) intr., sich erheben, τὸ δ' ἀθάνατον ἐξῆρε πρὸς τὸν ἀέρα Alexis DL. 3.28 ; ἐξᾶραι καὶ πετέσθαι DS. 2.50 ; ἐξάραντες παντὶ τῷ στρατεύματι, mit dem ganzen Heere aufbrechen, Pol. 2.23.4 u. a.Sp., wie LXX.

ἐξ-αίρω
[in LXX for נָסַע, יָרַשׁ hi., כָּרַת ni., מוּת, בָּעַר pi., etc. ;]
to lift up, lift off the earth, remove: 1Co.5:13 (LXX)†
(AS)