ἐμ·ϐαίνω (f. -ϐήσομαι, ao.2 ἐνέϐην, pf. ἐμϐέϐηκα, pf.2 ἐμϐέϐαα) :
   I intr.
      1 marcher dans, d’où entrer dans : εἰς ποταμόν, PLAT. Crat. 401 a, entrer dans un fleuve ; avec l’acc. seul : ἄξενον στέγην, EUR. Cycl. 92, entrer sous un toit inhospitalier ; avec le gén. seul : γῆς ὅρων, SOPH. O.C. 400, sur les frontières d’un pays ; particul. s’embarquer, avec le dat. νηΐ, OD. 4, 656 ; avec ἐν : ἐν νηΐ, IL. 2, 720 ; avec ἐς et l’acc. ἐς νέας, HDT. 5, 109 ; avec un acc. λέμϐον, POL. 30, 9, 11, monter sur un vaisseau, sur des navires, sur une barque ; d’où abs. ἐμϐαίνειν, EUR. Tr. 455 ; AR. Ran. 188, etc. s’embarquer ; fig. ἐμϐ. εἰς κίνδυνον, XÉN. Cyr. 2, 1, 15, se jeter dans un danger ; εἰς σκέψιν, PLAT. Leg. 686 c, s’engager dans l’examen (de qqe ch.) ;
      2 p. ext. s’avancer, IL. 23, 403 ; ἔμϐα, EUR. El. 113, 127 ; AR. Eccl. 478, avance ! ἔμϐητον, IL. 23, 403, allons, avancez ! en parl. de chevaux ; particul. s’avancer d’un pas régulier, d’une marche cadencée : ὀρθῶς, PLAT. 1 Alc. 108 c, d’un pas régulier ; πρὸς ῥυθμόν, LUC. Salt. 10, en cadence ;
      3 au pf. être monté dans ou sur : ἵπποισι καὶ ἅρμασι, IL. 5, 199, sur des chevaux et des chars ;
      4 au pf. être engagé ou emboîté dans : περὶ κνώδακας σιδηροῦς ἐμϐεϐηκότας εἰς ἐμπυελίδας σιδηρᾶς, HÉRON Aut. 245, autour de pivots de fer emboîtés dans des crapaudines de fer ; ἐμϐ. κατὰ κέρας, IL. 24, 81, fixé sur la corne (d’un bœuf) ; fig. ἐμϐ. ἐν δεινοῖς, DÉM. 309, 24, être engagé dans de graves dangers ;
      5 marcher sur : ἁλουργέσιν, ESCHL. Ag. 946, sur des tapis de pourpre ; ἴχνεσι πατρός, PD. P. 10, 12, sur les traces de son père ; τινί, OD. 10, 164, mettre le pied sur (le corps d’un cerf) ; fig. Περσῶν γενεᾷ, ESCHL. Pers. 911, fouler aux pieds la race des Perses ;
   II tr. (au fut. ἐμϐήσω et à l’ao. ἐνέϐησα) faire entrer dans : μῆλα, OD. 11, 4, embarquer un troupeau ; τινὰ ἐμϐ. δίφρον, EUR. Her. 845, etc. faire monter qqn sur un char ; fig. ἐς φροντίδα, HDT. 1, 46, jeter dans l’inquiétude.

➳ Prés. impér. 2 sg. ἔμϐα (v. ci-dessus). Impf. 3 pl. épq. ἔμϐαινον, IL. 2, 619, etc. Ao.2, 3 sg. épq. ἔμϐη, OD. 4, 656 ; impér. 2 pl. ἔμϐητον, IL. 23, 403 ; sbj. 3 sg. ἐμϐήῃ (ion. p. ἔμϐῃ) IL. 16, 94. Pf. part. épq. acc. sg. ἐμϐεϐαῶτα, IL. 5, 199 ; nom. fém. ἐμϐεϐαυῖα, IL. 24, 81. Pl.q.pf. 3 pl. poét. ἐμϐέϐασαν, IL. 2, 720.

fut. -βήσομαι ; pf. -βέβηκα ; Ep. part. ἐμβεβαώς, υῖα, Il. 5.199, Hes. Th. 12, etc. ; aor.2 ἐνέβην ; Ep. 3 sg. ἔμβη Od. 4.656; dual imper. ἔμβητον Il. 23.403: — step in, μή τις… ἐμβήῃ let none step in (so as to interfere), 16.94; c. dat., ποταμῷ οὐκ ἔστιν δὶς τῷ αὐτῷ ἐμβῆναι Heraclit. 91; εἰς πηλόν Id. 5; ἐμβέβακεν ἴχνεσιν πατρός Pi. P. 10.12.
go on, go quickly, ἔμβητον, says Antilochus to his horses, Il. 23.403; ἔμβα advance! E. El. 113 (lyr.).
embark on a ship, ἐρέται δ’ ἐν ἑκάστη πεντήκοντα ἐμβέβασαν Il. 2.720; τότε δ’ ἔμβη νηΐ Πύλονδε Od. 4.656, cf. Il. 1.311; ἐς ἕτερον πλοῖον ἐ. (v.l. for ἐσβ-) Hdt. 2.29, cf. Th. 1.18 (v.l.), Lys. 2.40, Pl. Mx. 243c; c. acc., λέμβον ἐ. Plb. 30.9.11; abs., embark, E. Tr. 455 (troch.), Ar. Ra. 188, etc. ; generally, step into, mount, εἰς τὸ φορεῖον Plu. Galb. 26; pf., to be mounted on, ἵπποισι καὶ ἅρμασιν ἐμβεβαῶτα Il. 5.199; ἐπ’ ἀπήνης ἐμβεβώς S. OT 803; also c. acc., Τροίαν Ἰλιάδ’ ἐμβεβαῶτα E. Hec. 922 (lyr.); στέγην τήνδ’ ἐμβεβῶτες Id. Cyc. 92.
step upon, τῷ δ’ ἐγὼ ἐμβαίνων Od. 10.164; πεδίλοις ἐμβεβαυῖα Hes. Th. 12; τοῖσδ’ ἁλουργέσιν A. Ag. 946; δαίμων ἐνέβη Περσῶν γενεᾷ trampled upon it, Id. Pers. 911 (anap.); μὴ’ μβαινε τῷ δυστυχοῦντι Men. Mon. 356; abs., tread on one΄s toes, Thphr. Char. 15.6; cf. βοῦς viii.
enter upon, ἐς τόνδε χρησμόν dub. in A. Ag. 1567; εἰς κίνδυνον X. Cyr. 2.1.15; c. acc., ἐ. κέλευθον E. Supp. 989 (lyr.). metaph, enter upon, embark in, μεγαλανορίαις Pi. N. 11.44; τῷ ἐπιτηδεύματι Pl. Phdr. 252e; ἐν αὐτοῖς τοῖς δεινοῖς ἐμβεβηκώς embarked, engaged in…, D. 18.248; light upon, εἰς ἀρχήν τε καὶ τύπον τῆς δικαιοσύνης Pl. R. 443c; abs., enter upon office, IG 5(1).1390.31 (Andania). rarely c. gen., step upon, νᾶος Alc. 19; γῆς ὅρων S. OC 400. Poets, with acc. of the instrument of motion, ὄχοις… ἐμβεβὼς πόδα S. Fr. 672; ἐς ἄντλον ἐμβήσει (2 sg.) πόδα E. Heracl. 168.
to be fixed or fastened, κατά τι Il. 24.81; to be fixed in, εἰς ἐμπυελίδας Hero Aut. 2.3. = ἐμβατεύω II, SIG 364.75 (Ephesus, iii BC). causal in aor.1 ἐνέβησα, make to step in, put in, ἐν δὲ τὰ μῆλα… ἐβήσαμεν Od. 11.4; δίφρον ἐμβῆσαί τινα E. Heracl. 845, cf. Cyc. 467; ἐ. τὰν ἀρχάν Schwyzer 485.9 (Thespiae, iii BC); metaph, ἐμβῆσαί τινα ἐς φροντίδα plunge him into anxiety, Hdt. 1.46. intr., step, march or dance, ὀρθῶς Pl. Alc. 1.108c; πρὸς ῥυθμόν Luc. Salt. 10.

(βαίνω),
1) hineingehen, bes. νηΐ u. ἐν νηΐ, in ein Schiff, es besteigen, Od. 4.656 ; ἐν ἑκάστῃ πεντήκοντα ἐμβέβασαν Il. 2.720 ; εἰς ναῦς Her. 2.29 ; Plat. Menex. 243c ; Lys. 2.40 ; ohne Zusatz, Il. 5.629 ; Ar. Ran. 188 ; Plat. Gorg. 511e ; Dem. 3.4 u. sonst ; auch τὸν λέμβον, Pol. 30.9.11 ; ἵπποισι – καὶ ἅρμασιν ἐμβεβαώς, der auf den Wegen gestiegen ist, Il. 5.199, wie H.h. 31.9 ; δίφροις Eur. Ph. 2 ; ἐπ' ἀπήνης ἐμβεβώς Soph. O.R. 803, auf dem Wagen stehend, vgl. βαίνω ; κατ' ἀγραύλοιο βοὸς κέρας ἐμβεβαυῖα, darauf haftend, Il. 24.81 ; γαστέρα ἑφθὴν ὑὸς ἐν ὄξει δριμεῖ καὶ σιλφίῳ ἐμβεβαῶσαν, darin liegend, Archestr. bei Ath. III.101c ; – εἰς ποταμόν Plat. Crat. 401a ; εἰς θάλασσαν οὐκ ἐμβαίνοντες Lys. 2.59, das Meer betreten, befahren. Auch γῆς δὲ μὴ 'μβαίνῃς ὅρων, Soph. O.C. 401 ; κέλευθον Eur. Suppl. 989 ; ἄξενον στέγην Cycl. 92 ; übertr., εἰς τόνδ' ἐνέβης (l.f. ἐνέβη) ξὺν ἀληθείᾳ χρησμόν Aesch. Ag. 1548, du gingst ein, tatest einen wahren Spruch ; εἰς σκέψιν Plat. Legg. III.686c ; εἰς τὴν εἰωθυῖαν δίαιταν Rep. III.406e ; εἰς ἁρμονίαν, εἰς τύπον τινά, Ion 534a, Crat. 397a ; εἰς τὸν κίνδυνον Xen. Cyr. 2.1.15 ; ἐν αὐτοῖς τοῖς δεινοῖς καὶ φοβεροῖς ἐμβεβηκώς Dem. 18.248 ; ἐὰν μὴ πρότερον ἐμβεβῶσι τῷ ἐπιτηδεύματι Plat. Phaedr. 252e ; – darauf treten, ἁλουργέσιν, auf Purpurdecken, Aesch. Ag. 920 ; τῷ δ' ἐγὼ ἐμβαίνων Od. 10.164 ; χρυσέοισι πεδίλοις ἐμβεβαυῖαν Hes. Th. 12 ; übertr., wie insultare, ὠμοφρόνως δαίμων ἐνέβη Περσῶν γενεᾷ Aesch. Pers. 875.
2) einherschreiten ; ὀρθῶς Plat. Alc.I, 108c ; ἴχνεσι πατρός Pind. P. 10.12, vgl. N. 11.44 ; ἔμβητον, geht vorwärts, Il. 23.403, wie öfter ἔμβα, Eur. El. 113 Ar. Ran. 377 ; ἔμβα χώρει. Eccl. 478.
3) dazwischentreten, mit der Nebenbdtg des Hinderns ; Il. 16.94. – Aor. I. hat die trans. Bdtg, hineinbringen, hineinführen ; ἐν δὲ τὰ μῆλα λαβόντες ἐβήσαμεν Od. 11.4 ; ἱκέτευσε ἐμβῆσαί νιν δίφρον Eur. Heracl. 845 ; Cycl. 467 ; εἰς φροντίδα, in Sorge versetzen, Her. 1.46. – Anders ist ἐς ἄντλον ἐμβήσει πόδα Eur. Heracl. 168, vgl Soph. frg. 599, den Fuß hineinsetzen, mit dem Fuße hineingehen.

ἐμ-βαίνω
[in LXX for עָלָה, etc. ;]
to step into: Jhn.5:4 (WH, RV omit); εἰς πλοῖον, to embark: Mat.8:23 9:1 13:2 14:22 15:39, Mrk.4:1 5:18 6:45 8:10, 13, Luk.5:3 8:22, 37, Jhn.6:17, 24 21:3, Act.21:6.†
(AS)