'ἐμ·ϐάλλω (f. -ϐαλῶ, ao.2 ἐνέϐαλον, pf. ἐμϐέϐληκα) :
   I tr.
      1 jeter dans ou sur : τινὰ πόντῳ, IL. 14, 258, précipiter qqn dans la mer ; νηῒ κεραυνόν, OD. 12, 415, lancer la foudre sur un navire ; πληγάς τινι, XÉN. An. 1, 5, 11, lancer des coups à qqn ; avec εἰς et l’acc. ἐμϐ. εἰς φρέαρ, PLAT. Gorg. 471 b ; εἰς τὸ βάραθρον, AR. Ran. 754, jeter dans un puits, dans le barathre ; λίθον τινὶ εἰς τὴν κεφαλήν, ANT. 132, 27, jeter une pierre à la tête de qqn ; εἰς τὰς ἄρκυς, XÉN. Cyn. 6, 25, jeter dans les filets ; τινὰ εἰς τὸ δεσμωτήριον, DÉM. 1251, 10, jeter qqn en prison ; fig. εἰς συμφοράς, ANT. 125, 7 ; εἰς ἀτυχίαν, ESCHN. 65, 6, dans le malheur ;
      2 sans idée de violence, faire entrer dans, placer dans : τὴν χεῖρα ἐμϐ. τινί, AR. Vesp. 554, mettre sa main dans celle d’un autre ; abs. ἐμϐ. χεῖρα δεξιάν, SOPH. Tr. 811, ou χειρὸς πίστιν, SOPH. Ph. 813, mettre sa main droite dans celle d’un autre, comme gage de foi ; ἐμϐ. ἵππῳ χαλινόν, XÉN. Eq. 6, 7 ; 9, 9, mettre le mors à un cheval ; ἐμϐ. ῥήγεα, OD. 4, 298, étendre des couvertures (sur un lit) ; abs. ἐμϐάλλειν, remettre en place un membre luxé, HPC. ; greffer un arbre, DÉM. 1251, 22 ; insérer un mot, une lettre, un vers, PLAT. Prot. 343 d, Crat. 414 c ; PLUT. M. 334 e ; fig. en parl. de l’esprit : ἐν φρεσὶν ἐμϐ. OD. 19, 10 ; εἰς νοῦν ἐμϐ. PLUT. Tim. 3, jeter dans l’esprit ; φόϐον τινι ἐμϐ. HDT. 7, 10, 5, jeter la crainte dans le cœur de qqn, inspirer de la crainte à qqn ; avec un rég. de pers. ἐμϐ. τινὰ εἰς ὑποψίαν, PLUT. Them. 23, jeter qqn en un soupçon, inspirer un soupçon à qqn ; avec un seul rég. ἐμϐ. μοχλόν, XÉN. An. 7, 1, 12, pousser un verrou ; ψῆφον, XÉN. Cyr. 2, 2, 21 (ou complètem. ψῆφον εἰς τὸν καδίσκον, DÉM. 1302, 27) jeter son suffrage (dans l’urne) ; fig. βουλὴν περί τινος, XÉN. Cyr. 2, 2, 18, faire donner un avis sur qqe ch. ; λόγον περί τινος, XÉN. Cyr. 2, 2, 19 ; PLAT. Rsp. 344 d ; PLUT. Cam. 28, faire tomber l’entretien sur qqe ch. ;
      3 pousser en avant (dans le sol) : τάφρον, PLUT. Pyrrh. 27, Mar. 15, etc. ouvrir une tranchée ;
   II intr. en apparence (s.-e. ἑαυτόν, χεῖρα, στρατόν, etc.) se jeter dans ou sur :
      1 en parl. d’un fleuve ; ἐ. εἰς, XÉN. An. 1, 2, 8 ; PLAT. Phæd. 113 d, se jeter dans, etc. ;
      2 se jeter sur, avec idée de violence : εἰς τὴν ἀγοράν, ESCHN. 23, 32 ; LYCURG. 148, 24, faire irruption sur la place publique ; εἰς χώραν, XÉN. Hipp. 7, 2 et 4 ; Ages. 1, 29, etc. ; LYCURG. 158, 28, se jeter sur un pays, l’envahir ; ταῖς ναυσί, THC. 4, 14, sur les navires ; τῷ ἀεὶ ἀπαντῶντι, PLAT. Rsp. 563 c, sur tous ceux que l’on rencontre l’un après l’autre ;
      3 sans idée de violence : κώπῃσ', OD. 9, 489 ; 10, 129 ; κώπαισι, PD. P. 4, 201 ; d’où abs. XÉN. Hell. 5, 1, 13 ; AR. Eq. 602, Ran. 206, se courber sur les rames, ramer ;

Moy. ἐμϐάλλομαι (f. -ϐαλοῦμαι) :
   I tr.
      1 jeter pour soi : μαρτυρίαν, DÉM. 829, 18, ou ὅρκον (εἰς τὸν ἐχῖνον) DÉM. 1203, 26, déposer son témoignage, son serment ; fig. τι θυμῷ, IL. 10, 447 (cf. IL. 23, 313) ; εἰς νοῦν, DÉM. 247, 20, se mettre qqe ch. dans l’esprit (une pensée, un projet, etc.) ;
      2 jeter en soi : τῶν λαγῴων, AR. Pax 1312, se gorger de viandes de lièvre ;
   II intr. se jeter sur (l’ennemi), attaquer, XÉN. Cyr. 4, 2, 21.

➳ Act. ao.2 poét. sans augm. 3 sg. ἔμϐαλε, IL. 7, 188 ; 10, 366 ; 13, 82, etc. ; 3 pl. ἔμϐαλον, IL. 16, 122 ; inf. épq. ἐμϐαλέειν, IL. 24, 645 ; OD. 4, 298. Moy. prés. impér. 2 sg. épq. ἐμϐάλλεο, IL. 10, 447 ; 23, 313.

'

fut. -βαλῶ ; pf. -βέβληκα ; aor.2 ἐνέβαλον (Pass. is mostly supplied by ἐμπίπτω): — throw in, τινὰ πόντῳ Il. 14.258; μιν… χερσὶν’ Ἀχιλλῆος θεὸς ἔμβαλεν let him fall into Achilles’ hands, 21.47; ἐ. νιν βροτοῦ ἀνέρος εὐνῇ 18.85; ἐ. τινὰ εἰς τὸ βάραθρον Ar. Ra. 574, Nu. 1450; εἰς τὸ δεσμωτήριον D. 53.14; ἐ. τινὰ εἰς συμφοράς Antipho 3.4.10; εἰς ἀτυχίας Aeschin. 3.79; εἰς αἰσχύνην καὶ ἀδικίαν Din. 3.7; εἰς ὑποψίαν Plu. Them. 23; ἐς γραφάς Ar. Ach. 679, cf. Hdt. 4.72, etc. ; εἰς ἀπορίαν Pl. Phlb. 20a; εἰς ἔχθραν D. 18.70. of things, ἵπποις χαλινοὺς ἐ. Thgn. 551, X. Eq. 6.7 (Pass.), 9.9, cf. Il. 19.394; πώλοις ἡνίας E. IT 1424; ἐ. ψήφους εἰς τὸν καδίσκον D. 57.13, cf. X. Cyr. 2.2.21; ἐ. μοχλόν (sc. εἰς τὴν θύραν) Id. An. 7.1.12; ἐ. σῖτον (sc. εἰς τὴν φάτνην) Id. Cyr. 8.1.38; τοῖς ὑποζυγίοις ἐ.
throw food to…, Thphr. Char. 4.8; simply, lay or put in, [ἱμάντα] οἱ ἔμβαλε χερσίν put it into his hands, Il. 14.218; ἐνέβαλον τῶν χρημάτων [εἰς τὸ κανοῦν] Arist. Pol. 1304a3, cf. Ael. VH 11.5; hand in, submit a petition, PPetr. 3P. 39 (iii BC), etc. ; ἐ. τὴν χεῖρά τινι slide one΄s hand into another΄s, Ar. V. 554; ἔμβαλλε χεῖρα δεξιάν as a pledge of good faith, S. Tr. 1181, cf. Ar. Ra. 754; ἔμβαλλε χειρὸς πίστιν, to which Neoptolemus answers — ἐμβάλλω μενεῖν I give my pledge to remain, S. Ph. 813 (troch.). freq. of the mind, ἐνὶ φρεσὶν ἐ. Od. 19.10 (cf. infr. ΙΙΙ. 2); εἰς νοῦν τινί Plu. Tim. 3; ἐ. ἵμερον, μένος τινί, Il. 3.139, 16.529; ἐ. νεῖκός τισι to throw in strife between them, 4.444; τισὶ λύσσαν ἐρισμοῦ Timo 28.3; ἐ. λόγον Pl. R. 344d; βουλὴν ἐ. περί τινος X. Cyr. 2.2.18 (and abs., ἐ. τινὶ περί τινος to give one advice on a thing, ib. 5.55.43 (nisi addendum <βουλήν>)); ἐ. πρᾶγμα εἰς γέλωτα καὶ λοιδορίαν D. 10.75.
throw upon or against, νηῒ κεραυνόν Od. 12.415; δαλὸν νήεσσι Il. 13.320; πέτρον στέρνῳ Pi. N. 10.68; [Ἀχαιοὺς] πέτραις E. Hel. 1129 (lyr.); πῆχυν στέρνοις Id. Or. 1466 (lyr.); λίθον τινὶ εἰς κεφαλήν Antipho 5.26; πληγάς τινι X. An. 1.5.11, cf. Plu. Caes. 66; so ἐμβαλέτω ἰσχυρότατα (sc. πληγάς) let him lay on…, X. Eq. 8.4; ἐ. ἕλκεα to inflict them, Pi. Fr. 111; ἐ. πῦρ set fire to…, Th. 7.53; ἐ. ῥήγεα lay on blankets, Od. 4.298; metaph, ἐ. φόβον τινί strike fear into him, Hdt. 7.10. εʹ; ἄταν A. Th. 316 (lyr.); φροντίδας v.l. in Antipho 2.2.2; impose, ἔργα εἰς τὴν γῆν PTeb. 37.7 (Pass., i BC); of a fine, BCH 8.307 (Delos). ἐ. ὦμον put one΄s shoulder to the work, in archery, Hp. Fract. 2.
put into its place, to set a broken or dislocated limb, ib. 24 (Pass.), Art. 1, al., Arist. PA 685b6. Medic., put in, ἀμυχάς, διαίρεσιν, Philum. Ven. 7.4, Antyll. ap. Orib. 45.24.4.
graft a tree, D. 53.15 (Pass.); but simply, plant, τὰ φυτά IG 12(7).62.29. ἐ. τινί (sc. μάρμαρον) to throw at another, Il. 12.383.
insert a word or a letter, Pl. Prt. 343d, Cra. 414c, al. ; εἰς κωμῳδίαν στίχον Plu. 2.334f. ἐ. οἰκίαν τινί bring it down upon him, Ar. Ach. 511, cf. Nu. 1489. τάφρον ἐ.
make a trench, Plu. Pyrrh. 27, Mar. 15.
pay, contribute, ἀργύριον IG 7.235.13 (Oropus); τροφάν GDI 1884.12 (Delph.).
denounce an offender, ἐς τὰν βωλάν SIG 527.103 (Dreros, iii BC).
intercalate a month, IG1². 76.53. intr. (sc. στρατόν), make an inroad or invasion, v.l. for ἐσβ. in Hdt. 4.125, 5.15, 9.13, cf. X. Ages. 1.29; in full, ἐ. στράτευμα A. Th. 583, 1024; metaph, attack, Pl. Tht. 165d. generally, burst, rush in, ἐμβάλλειν εἰς τὴν ἀγοράν Aeschin. 2.164, Lycurg. 5, etc. ; embark upon, ἐμβάλωμεν εἰς ἄλλον λόγον E. El. 962; c. dat., εἰκασίαις Hierocl. p. 37 A. ; βίβλοις μακραῖς καὶ δυσελίκτοις Jul. Or. 7.227b.
strike a ship with the ram (ἔμβολος 1.3), charge or ram it, νηΐ Hdt. 8.84, al., cf. 7.10. β΄; ἐ. ταῖς λοιπαῖς (sc. ναυσί) Th. 4.14; ξυνετύγχανε… διὰ τὴν στενοχωρίαν τὰ μὲν ἄλλοις ἐμβεβληκέναι τὰ δὲ αὐτοὺς ἐμβεβλῆσθαι on one side had charged others, on the other had been charged themselves, Id. 7.70. of water, ἐ. τοῖς ὄρεσι to dash against them, Hdt. 2.28; abs., τὸ ὕδωρ ἐμβαλὸν τὰ χωρία ἐλυμήνατο D. 55.11. κώπῃς ἐ. (sc. χεῖρας) lay oneself to the oars, Od. 10.129, cf. Pi. P. 4.201; ἐ. alone, pull hard, Ar. Eq. 602, Ra. 206, X. HG 5.1.13. of a river, empty itself, εἰς… Pl. Phd. 113c. Med., throw in what is one΄s own, ὅρκον εἰς τὸν ἐχῖνον D. 49.65, cf. 27.51; abs., draw lots, SIG 1006.3 (Cos, iii BC). metaph, μή μοι φύξιν ἐμβάλλεο θυμῷ Il. 10.447; μῆτιν ἐ. θ. 23.313; εἰς τὸν νοῦν ἐμβάλλεσθαί τι D. 18.68 (later in Act., PTaur. 4.9); τὸ καρτερὸν ἐμβαλόμενοι X. Cyr. 4.2.21 (cf. supr. 1.3). c. gen., ἐμβάλλεσθε τῶν λαγῴων fall upon the hare΄s flesh, Ar. Pax 1312.
put on board ship, PHib. 1.152 (iii BC), POxy. 1292.3 (i AD), Luc. VH 1.5, etc.
set to work upon, τῇ γεωργίᾳ PStrassb. 111.3 (iii BC). Pass., to be dashed against; of ships, charge (v. supr. 11.2), Th. 7.34, 70.

(βάλλω),
1) hineinwersen, auf Etwas werfen, schleudern ; τινὰ πόντῳ, ins Meer, Il. 14.258 ; νηῒ κεραυνόν Od. 12.415 ; δαλὸν νήεσσι Il. 13.320 ; χιτῶνα ἔμβαλε χερσίν Od. 1.438 ; σκῆπτρον δέ οἱ ἔμβαλε χειρί, gab es ihm in die Hand, 2.37 ; σάκει ἔμβαλε ἔγχος Hes. Sc. 414 ; πέτρον στέρνῳ Pind. N. 10.68 ; λίθον τινὶ εἰς κεφαλήν Antiph. 5.261 πῦρ ἐμβαλόντες Thuc. 7.53 ; εἰς φρέαρ, εἰς ἅμαξαν, Plat. Gorg. 471bc ; εἰς τὸ βάραθρον Ar. Ran. 754 ; εἰς τὰς ἄρκυς, in die Netze treiben, Xen. Cyn. 6.25 ; – Hom. μὶν αὖτις χερσὶν Ἀχιλλῆος θεὸς ἔμβαλεν, gab ihn, ließ ihn in die Hände fallen, Il. 21.47 ; εἰς τὸ δεσμωτήριον, ins Gefängnis werfen, Dem. 53.14 ; oft übertr., εἰς ἀπορίαν Plat. Phil. 19e, in Verlegenheit bringen ; εἰς φαῦλον ἐρώτημα ibd. 19a ; εἰς λόγον Rep. VI.487e, darauf bringen ; εἰς ἀτυχίας, ins Unglück stürzen, Aesch. 3.79 ; εἰς αἰσχύνην καὶ ἀδικίαν Din. 3.7 ; εἰς γραφάς, in Prozesse stürzen, Ar. Ach. 686 ; τὸ πρᾶγμα εἰς γέλωτα καὶ λοιδορίαν, zum Gelächter machen, Dem. 10.75 ; εἰς ἔχθραν, verhaßt machen, 18.70 ; τινὶ εἰς ὑποψίαν, in Verdacht bringen, Plut. Them. 23. – Elliptisch zu erkl. sind ἐμβάλλειν κώπαις, sc. χεῖρας, rudern, Pind. P. 4.201, wie Od. 9.489 ; ohne κώπαις, Xen. Hell. 5.1.13 ; Ar. Ran. 206 ; komisch Eq. 602, wo ein Schol. ἰδίως τὸ κροῦσαι ναυσὶν ἐμβάλλειν λέγουσι, wenn man nicht ναῦν ergänzen od. es intr. fassen will, sich mit den Rudern auslegen ; aber εἰς τὰ πλοῖα ist »einschiffen«, Pol. 2.7.10 ; χιλόν, χόρτον, sc. εἰς τὴν φάτνην, Futter vorwerfen, Xen. An. 1.9.27 u. öfter ; ψῆφον, das Stimmsteinchen in die Urne werfen, abstimmen, περί τινος, Cyr. 2.2.21 ; vgl. Poll. 8.127 ; – πληγάς, Prügel aufzählen, schlagen, τινί, Xen. An. 1.5.11, wie Sp., z.B. Plut. Caes. 65, πληγὴν μίαν εἰς τὸν βουβῶνα, versetzte ihm einen Hieb in ; auch ohne Zusatz, schlagen, ἐμβαλέτω ἰσχυρότατα Xen. Hipp. 8.4.
2) hineinfügen, einschieben ; ein Wort, Plat. Prot. 342e ; einen Buchstaben, Crat. 414b u. öfter ; χαλινὸν ἵππῳ, dem Pferde den Zügel anlegen, Xen. Eq. öfter ; ἐν δὲ χαλινοὺς γαμφηλῇς ἔβαλον Il. 19.394 ; βρόχον ἔμβαλε τραχήλῳ Theocr. 23.51 ; χεῖρα δεξιάν, die Hand geben, Soph. Tr. 1171 (wie Dem. 21.119) u. ä. χειρὸς πίστιν, Phil. 802, wo einfach ἐμβάλλω μενεῖν, ich verspreche zu bleiben, geantwortet wird ; vgl. Ar. Vesp. 554 ; – μοχλόν, den Riegel einschieben, vorschieben, Xen. An. 7.1.12 ; τάφρον, einen Graben aufwerfen, Plut. Pyrrh. 27. – In vielen anderen Beziehungen, z.B. φυτὰ ἀκροδρύων γενναῖα ἐμβεβλημένα, gepfropft, Dem. 53.15 ; ἐμβ. δένδρα, einpflanzen ; – ζεύγη εἰς τὸν ἀγρόν, hinschicken, wie εἰς τὰ πλοῖα, s. oben. Besonders auch von der Seele, einflößen, μένος τινί, σθένος – ἑκάστῳ καρδίῃ, Il. 10.366, 11.151 ; σφῷν τὸ δεινὸν μῖσος Soph. O.C. 1394 ; νόσον Aj. 447 ; νόστον πικρὸν στρατῷ Eur. Tr. 66 ; ἄταν τινί Aesch. Spt. 298 ; φροντίδας τινί Antiph. II β 2 ; φόβον ἄπορον Plat. Legg. III.698b ; φιλοπραγμοσύνην Φιλίππῳ Dem. 4.42 ; προθυμίαν καὶ ὁρμὴν τῆς στρατείας Plut. Pyrrh. 13 ; εἰς νοῦν ἐμβάλλειν Timol. 3 ; θάρσος τινί Pol. 10.14.10 ; λόγον περί τινος, ein Gespräch worüber einleiten, anknüpfen, Plat. Rep. I.344d ; Xen. Cyr. 2.2.19 ; Plut. Camill. 23 ; absol., σὺ δὲ ἔμβαλε περὶ τούτου, gehe darüber zu Rate, Xen. Cyr. 5.5.43 ; βουλὴν εἴς τινα ib. 2.2.18.
3) intr. hineinfallen (sich hineinwerfen, od. στρατόν), einen Einfall machen, einbrechen ; εἰς χώραν Xen. u. A.; Aesch. vollständig, στράτευμα, Spt. 1010 ; ταῖς ναυσί, angreifen, Thuc. 4.14 ; Pol. oft ; von Schiffen bes. = mit dem ἔμβολον anfallen, μέσῃ Thuc. 2.91 ; 7.34 ; ἐμβεβληκέναι καὶ ἐμβεβλῆσθαι 70 ; darauf losstürzen, κατὰ τὰς ὁδοὺς τῷ ἀεὶ ἀπαντῶντι Plat. Rep. VIII.563c ; εἰς τοὺς προφύλακας Plut. Camill. 10 ; geradezu für begegnen, id. Timol. 26. – Sich wohin begeben, εἰς ἀγορὰν ἐμβάλλειν Dem. 24.103, 165, s. unter ἀγορά. – Von Flüssen, hineinfallen, sich ergießen ; εἰς τὸν Τάρταρον Plat. Phaed. 112d ; Xen. An. 1.2.8 ; Strab. XVII p. 786 ; eindringen, τὸ ὕδωρ ἐμβαλὸν τὰ χωρία ἐλυμήνατο Dem. 55.11.
4) Im med., für sich hineinlegen, bes. ins Schiff, eine Ladung einnehmen ; Luc. Catapl. 5 ; Plut. u. a.Sp.; – μαρτυρίαν ἐνεβάλετο τοιαύτην, sc. εἰς τὸν ἐχῖνον, Dem. 27.51, ein Zeugnis ablegen, wie vollständig ἐμβαλομένου γὰρ ἐμοῦ ὅρκον εἰς τὸν ἐχῖνον, 40.65 ; – μῆτιν ἐμβάλλεο θυμῷ Il. 23.313, wie φύξιν 10.447, ins Herz legen, daran denken ; τοῦτ' εἰς τὸν νοῦν ἐμβαλέσθαι Dem. 18.68 u. Sp. – Komisch ἐμβάλλεσθε τῶν λαγῴων Ar. Pax 1312, in sich hineinwerfen, sich damit vollfüttern.

ἐμ-βάλλω
[in LXX for שׂוּם, etc. ;]
to cast into: before εἰς, Luk.12:5 (cf. MM, Exp., vii, 93).†
(AS)