'ἐάω-εῶ (impf. εἴων, f. ἐάσω, ao. εἴασα, pf. εἴακα ; pass. ao. εἰάθην, pf. εἴαμαι) [ᾰ au prés. et à l’impf. ; ᾱ aux autres temps act. pass. et moy.]
   I laisser, d’où :
      1 souffrir, permettre, avec une prop. inf. τινα ἐᾶν φθινύθειν, IL. 2, 346, ou ζώειν, OD. 13, 359, laisser périr, laisser vivre qqn ; qqf. avec omission du verbe : αὐτονόμους ἐᾶν πολίτας, XÉN. Hell. 3, 1, 17 (cf. la construct. complète avec εἶναι, Hell. 6, 4, 2) laisser les citoyens vivre autonomes ; οὐκ ἐᾶν, avec une prop. inf. ne pas permettre ; τρεῖν μ' οὐκ ἐᾷ Πάλλας, IL. 6, 256, Pallas ne permet pas que je tremble ; d’où défendre, empêcher que : οὐκ ἐάσουσιν ἐμοὶ δόμεναι βιόν, OD. 21, 233 (les prétendants) refuseront de me donner l’arc ; κἂν μηδεὶς ἐᾷ, SOPH. Aj. 1184, quand bien même personne n’y consentirait, càd. quand bien même tous s’y opposeraient, IL. 4, 55 ; OD. 19, 25 ; HÉS. Th. 772 ; en parl. d’une défense faite par la loi, ESCHN. 3, 21, 176 Baiter-Sauppe (cf. ci-dessous HDT. 7, 104) ; cf. CIA. 2 add. 841, b, 55 (396 av. J.C.) ; ou simpl. ne pas admettre : πόλεμον οὐκ εἴων ποιεῖν, THC. 1, 28, ils ne voulaient pas faire la guerre ; en ce sens souv. opp. à κελεύω : οἱ μὲν κελεύοντες ἐξιέναι, οἱ δέ τινες οὐκ ἐῶντες, THC. 2, 21, les uns conseillant de s’en aller, qqes autres s’y opposant ; ou à ὁρμάω : οὐκ εἴα ὑπείκειν, ἀλλ' ἐς τὸν πόλεμον ὥρμα τοὺς Ἀθηναίους, THC. 1, 127, (Périclès) n’admettait pas qu’ils cédassent, loin de là il excitait les Athéniens à la guerre ; qqf. en opp. avec ἀλλά (s.-e. κελεύω) : οὐκ ἐῶν φεύγειν, ἀλλὰ (κελεύων) μένοντας ἐπικρατέειν, HDT. 7, 104, (la loi) ne leur permettant pas de fuir, loin de là, leur ordonnant d’attendre de pied ferme et de tenir bon ; au pass. οὐκ ἐᾶσθαι, EUR. I.T. 1344 ; THC. 1, 142 ; DÉM. 2, 16 Baiter-Sauppe, n’être pas libre de ;
      2 rar. avec un acc. de chose, laisser, abandonner, concéder : τινί τι, SOPH. O.C. 368 ; PLUT. M. 233 d, laisser qqe ch. à qqn ;
   II laisser aller, d’où congédier : τινα, IL. 24, 557, qqn ;
   III laisser de côté, d’où :
      1 renoncer à : ἔα χόλον, IL. 9, 260, laisse se calmer ta colère ; ἐᾶν φιλοσοφίαν, PLAT. Gorg. 484 c, renoncer à la philosophie ; avec un inf. ἐᾶν ἰέναι, HDT. 3, 134, renoncer à aller ;
      2 ne pas s’occuper de, négliger, omettre, avec l’inf. κλέψαι μὲν ἐάσομεν (sbj. poét.) Ἕκτορα, IL. 24, 71, ne nous occupons pas de voler le corps d’Hector ; θεὸς τὸ μὲν δώσει, τὸ δ' ἐάσει (δοῦναι), OD. 14, 444, la divinité donnera ceci, négligera de donner cela ; abs. ἥδ' οὖν ἐάσθω, SOPH. Tr. 329, qu’on cesse donc de se préoccuper de celle-ci ;
      3 p. suite, délaisser, abandonner : τινα ἐᾶν ἄκλαυτον, ἄταφον, SOPH. Ant. 29, laisser (un mort) sans lamentations, sans sépulture.

➳ Act. prés. (formes se rapportant à deux types de radical : rad. ἐα-, rad. épq. εἰα-) :
      1 rad. ἐά- : ἐῶ, IL. 8, 428 ; ATT. (ESCHL. Sept. 378 ; SOPH. El. 632 ; THC. 3, 48, etc.) ; 2 sg. épq. ἐάᾳς, OD. 12, 282 ; 19, 374 ; 3 sg. épq. ἐάᾳ, IL. 8, 414 (mais aussi la forme att. ἐᾷ, IL. 5, 256, monosyll. par syniz.). Sbj. 2 sg. épq. ἐάᾳς, OD. 11, 110 ; 12, 137 (mais aussi la forme att. ἐᾷς, OD. 11, 147) ; 1 pl. dissyll. par syniz. ἐῶμεν, IL. 10, 344 ; opt. poét. ἐῷμι, OD. 16, 85 ; 3 sg. ἐῷ, OD. 20, 12 ; opt. att. ἐῴην, PLAT. Gorg. 458 ; 3 sg. ἐῴη, SOPH. Ph. 444 ; XÉN. Cyr. 1, 5, 10, etc. Inf. épq. ἐάαν, OD. 8, 509 (mais aussi la forme att. ἐᾶν, IL. 2, 131, etc.) ;
      2 rad. épq. εἰα- : prés. ind. 3 pl. εἰῶσι, IL. 2, 131 ; 11, 550 ; 17, 659 (mais aussi la forme ἐῶσι, IL. 23, 73 ; OD. 4, 805). Sbj. εἰῶ, IL. 4, 55 ; 1 pl. εἰῶμεν, OD. 21, 260 ; 3 pl. εἰῶσι, IL. 20, 139. — Impf. ion. ἔων, HDT. 9, 2 ; 3 sg. épq. et ion. ἔα, IL. 5, 517 ; HDT. 1, 17 (mais aussi la forme εἴα, OD. 7, 41). — Impf. itér. avec double rad. en ἐα- ou en εἰα- (vraisembl. sans augment, cf. le prés. épq. εἰάω) : *ἔασκον, d’où 2 sg. ἔασκες, IL. 19, 295 ; 3 sg. ἔασκε, IL. 2, 832 ; 11, 330 ; 24, 17 ; et εἴασκον, IL. 5, 802 ; 3 sg. εἴασκε, IL. 20, 408 ; OD. 22, 427 ; avec élis. dev. un esprit rude : εἴασχ', IL. 11, 125. — Ao. poét. ἔασα, IL. 11, 437 ; CALL. Cer. 62 ; sbj. 1 pl. poét. ἐάσομεν, IL. 19, 65. — Pass. ao. εἰάθην, ISOCR. 60 e. — Pf. εἴαμαι, DÉM. 1108, 1. — Moy. fut. au sens pass. ἐάσομαι, EUR. I.A. 331 ; THC. 1, 142. — ἐα- ou ἐω- monosyll. par syniz. dans les formes suiv. : prés. ind. ἐῶ, AR. Lys. 734 ; 3 sg. ἐᾷ, IL. 5, 256 ; impér. 2 sg. ἔα, SOPH. O.R. 1451 ; Ant. 95 ; AR. Nub. 932 ; sbj. 1 pl. ἐῶμεν, IL. 10, 344 ; 19, 402 ; fut. 3 pl. ἐάσουσιν, OD. 21, 233. — Par licence [ᾰ] dans εἴασε, ANTH. 3, 14, 4.

Étym. incert.

'

contr. ἐῶ Il. 8.428, etc. ; Ep. εἰῶ 4.55; Ep. 2 and 3 sg. ἐάᾳς, ἐάᾳ, Od. 12.137, Il. 8.414; inf. ἐάαν Od. 8.509; impf. εἴων, as, a, Il. 18.448, Od. 19.25, Th. 1.28, etc. ; Ion. and Ep. ἔων Hdt. 9.2, ἔα Il. 5.517, 16.731; also ἔασκον or εἴασκον, 2.832, 5.802, etc. ; fut. ἐάσω [α] 18.296, etc. ; aor. εἴασα (εἴασεν is v.l. for εἴασ’ in 10.299) 24.684, etc. ; Ep. ἔασα 11.437; pf. εἴακα D. 8.37, 43.78, Cerc. 17.35; — Pass., fut. ἐάσομαι in pass. sense, E. IA 331, Th. 1.142; aor. εἰάθην Isoc. 4.97; pf. Pass. εἴαμαι D. 45.22. — Hdt. never uses the augm. in this Verb. [α in pres. and impf., α in fut. and aor. even in Ion. (so prob. in Anacr. 56, 57; forms with -ασσ- occur as vv. ll. in Hom. and Parm. 8.7). Synizesis occurs in 3 sg. ἐᾷ Il. 5.256, in 1 subj. ἐῶμεν 10.344, and prob. in ἐάσουσιν Od. 21.233; also in Trag., in imper. ἔα S. OT 1451, Ant. 95, Ar. Nu. 932; ind. ἐῶ Id. Lys. 734; Hsch. has the form ἦσεν· εἴασεν, cf. ἦσαι· παῦσαι]
suffer, permit, c. acc. pers. et inf., τούσδε δ’ ἔα φθινύθειν leave them alone to perish, Il. 2.346; αἴ κεν ἐᾷ με… ζώειν Od. 13.359, etc. ; ἐᾶν οἰκεῖν Th. 3.48, cf. IG1². 1; ἐ. τοὺς Ἕλληνας αὐτονόμους ib. 2.17.9; ἐᾶν ἄκλαυτον, ἄταφον S. Ant. 29, cf. Tr. 1083; ἐᾶν τί τινι Plu. 2.233d; — so in Pass., Κρέοντί γε θρόνους ἐᾶσθαι should be given up, S. OC 368.
concede, allow in argument, c. acc. et inf., Pl. Prm. 135b. with neg., οὐκ ἐᾶν not to suffer; hence, forbid, prevent, τρεῖν μ’ οὐκ ἐᾷ Παλλὰς Ἀθήνη Il. 5.256; εἴπερ γὰρ φθονέω τε καὶ οὐκ εἰῶ διαπέρσαι 4.55; esp. of the law, Aeschin. 3.21; δμωὰς δ’ οὐκ εἴας προβλωσκέμεν Od. 19.25, etc. ; used elliptically with ἀλλά following, οὐκ ἐῶν φεύγειν, ἀλλὰ [κελεύων] μένοντας ἐπικρατέειν Hdt. 7.104, cf. Th. 2.21; also, persuade or advise not to do…, Id. 1.133; an inf. may freq. be supplied, οὐκ ἐάσει σε τοῦτο will not allow thee [to do] this, S. Ant. 538; κἂν μηδεὶς ἐᾷ even if all men forbid, Id. Aj. 1184, cf. Ph. 444; — so in Pass., οὐκ ἐᾶσθαι, c. inf., to be hindered, E. IT 1344, Th. 1.142, D. 2.16.
let alone, let be, c. acc., ἔα χόλον Il. 9.260; μνηστήρων μὲν ἔα βουλήν heed not the suitors’ plan, Od. 2.281; ἐπεί με πρῶτον ἐάσας as soon as thou hast dismissed me, Il. 24.557, cf. 569, 684; ἤ κέν μιν ἐρύσσεαι, ἦ κεν ἐάσῃς or wilt leave him alone, 20.311, cf. Hdt. 6.108, etc. ; ἐάσωμεν ἕκηλον αὐτόν S. Ph. 825; [πρᾶγμα] ἀκάθαρτον ἐᾶν Id. OT 256; τὰ παθήματα… παρεῖσ’ ἐάσω Id. OC 363, cf. Th. 2.36; ἐᾶν φιλοσοφίαν Pl. Grg. 484c; c. inf., ἐπὶ Σκύθας ἰέναι… ἔασον let it alone, Hdt. 3.134; κλέψαι μὲν ἐάσομεν Ἕκτορα we will have done with stealing Hector, Il. 24.71; ἐᾶν περί τινος Pl. Prt. 347c, etc. ; ἐῶ γὰρ εἰ φίλον D. 21.122; abs., ἀλλ’ ἄγε δὴ καὶ ἔασον have done, let be, Il. 21.221, cf. A. Pr. 334; οὐ χρὴ μάχεσθαι πρὸς τὸ θεῖον, ἀλλ’ ἐᾶν E. Fr. 491.5; θεὸς τὸ μὲν δώσει, τὸ δ’ ἐάσει he will give one thing, the other he will let alone, Od. 14.444; — Pass., ἡ δ’ οὖν ἐάσθω S. Tr. 329, etc. for ἐᾶν χαίρειν, v. χαίρω sub fin. (ἐϜάω, cf. ἔβασον· ἔασον, and εὔα· ἔα, Hsch. who also has ἔησον· ἔασον.)

impf. εἴων, aor. εἴασα, ion. auch ἔασα, perf. εἴακα, Dem. 43.78, poet. auch εἰάω, Il. 4.55, Od. 21.260 ; Ap.Rh. 1.873, 4.409 ; εἴασκον, Il. 5.802 ; ἐασόμενος ist pass Thuc. 1.142, wie Eur. I.A. 331;
lassen ;
1) zulassen, geschehen lassen ; αἴ κεν ἐᾷ πρόφρων με Διὸς θυγάτηρ – αὐτόν τε ζώειν Od. 13.359. So Her. 6.108 u. oft bei Attikern, teils absolut, teils mit acc. c. inf.; auch so, daß εἶναι zu fehlen scheint, αὐτονόμους ἐᾶν πολίτας Xen. Hell. 3.1.17, öfter, mit εἶναι, 6.4.2. Mit der Negation (οὐκ ἐᾶν) bedeutet es nicht bloß : nicht zulassen, τρεῖν μ' οὐκ ἐᾷ Παλλάς Il. 6.256, vgl. Od. 21.233, sondern : abhalten, verhindern, verbieten, οὐκ εἰῶ διαπέρσαι Il. 4.55 ; κἂν μηδεὶς ἐᾷ, auch wenn es Alle verhindern, Soph. Aj. 1184 ; οὐκ ἐάσει τοῦτό γ' ἡ δίκη σε, das wird dir das Recht nicht gestatten, Ant. 538 ; ἀνώγει δὲ τὠυτὸ αἰεὶ (ὁ νόμος) οὐκ ἐῶν φεύγειν, ἀλλὰ μένοντας ἐπικρατέειν (sc. κελεύων) Her. 7.104 ; u. so im Ggstz von κελεύω Thuc. 2.21, Plat. u. Folgde. Bes. vom Gesetze, Aesch. 3.21, 176. Dah. im pass., οὐκ ἐᾶσθαι, verhindert, abgehalten werden, Eur. I.A. 1344 ; οὐ μὴν εἰάθησαν Isocr. 4.97 ; οὐκ ἐώμενοι Dem. 2.16 ; οὐδὲ μελετῆσαι ἐασόμενοι Thuc. 1.142, fut. med. in pass. Bdtg.
2) gehen-, fahren-, sein lassen ; ἔα χόλον, laß den Zorn fahren, Il. 9.260 ; ἔναρα, gieb die Beute auf, 17.13, öfter ; καὶ νῦν ἔασον, μηδέ σοι μελησάτω vbdt Aesch. Prom. 332 ; so τούτους ἔα, laß sie gehen, kümmere dich nicht um sie, Soph. Tr. 344 ; vgl. Il. 24.557, 569, 684, Od. 8.509 ; φιλοσοφίαν Plat. Gorg. 484c ; u. oft Andeutung des Ueberganges zu etwas Neuem, ταῦτα, er ließ das, brach ab, Xen. An. 7.4.11 ; ὁδόν, unterlassen, 7.3.2 ; τοῖς μὲν ἐπιχειρεῖ, τὰ δὲ ἐᾷ Plat. Rep. II.361a ; auch περὶ ᾀσμάτων ἐάσωμεν Prot. 347a ; περὶ οὗ ὁ λόγος ἐστίν Charmid. 166c, u. öfter ; mit Stillschweigen übergehen, Dem. 21.15, wie Plat. Legg. IX.854c σιγῇ hinzufügt ; ἐαθέντα καὶ παροφθέντα vbdt Dem. 10.8. Vgl. χαίρειν ἐᾶν unter χαίρω. Im Pass., ἡ δ' οὖν ἐάσθω, sie soll in Ruhe gelassen werden, Soph. Tr. 328 ; einzeln steht τὴν πόλιν ἐατέον τῆς κατοικίσεως, man muß die Einrichtung unterlassen, Plat. Legg. XII.969c. – Soph. O.C. 368 πρὶν μὲν γὰρ αὐτοῖς ἦν ἔρως Κρέοντί τις θρόνους ἐᾶσθαι μηδὲ χραίνεσθαι πόλιν : entweder pass., daß der Thron dem Kreon überlassen werde, oder medium statt des activ. – Aehnlich c. inf., unterlassen, aufgeben ; κλέψαι ἐάσομεν Il. 24.71 ; θεὸς τὸ μὲν δώσει, τὸ δὲ ἐάσει, sc. δοῦναι, Od. 14.444 ; absolut, ἀλλ' ἄγε δὴ καὶ ἔασον, laß ab, Il. 21.221. Bei Dem. 37.57 entspricht es dem ἀφιέναι, in Ruhe, ohne Prozeß lassen ; vgl. 58.43 ; τὰ ἀλλότρια ἐᾶν, fremdes Gut unangetastet lassen, Xen. Ages. 11.8.
sp.D. brauchen α in fut. u. aor auch kurz ; ἔα u. ἐᾷ bei Hom. Il. 5.256 u. a. D. einsilbig ; vgl. Soph. Ant. 95, O.R. 1451 ; u. so auch ἐάσουσιν mit Synizesis Od. 21.233.

ἐάω, -ῶ,
[in LXX for רפה hi., etc. ;]
__1. to let, permit: with accusative, with inf., with accusative and inf. (M, Pr., 205): Mat.24:43, Luk.4:41 22:51, Act.14.16; 16.7, 19:30 23.32 27:32 28:4 , 1Co.10:13.
__2. to let alone, leave: ἀγκύρας, Act.27:40 (cf. προσ-εάω).
† (AS)