'ατος (τὸ) [ᾰγ] objet dont on se pare ou dont on s’enorgueillit, ornement, parure, IL. 4, 144 ; OD. 3, 274 ; d’où :
   I fig. en parl. de pers. particul. d’enfants : Νηρέως ἄγαλμα, EUR. I.T. 274, enfants qui font la joie et l’orgueil de Nérée ; cf. ESCHL. Ag. 207 ; SOPH. Ant. 185 ; EUR. Suppl. 371 ;
   II particul. ouvrage travaillé avec art, offert à un dieu et placé dans son temple, d’où :
      1 offrande aux dieux, en gén., OD. 3, 438 ; 8, 509 ; EUR. fr. 959 Nauck ;
      2 image des dieux (statue ou peinture) HDT. 1, 131 ; ESCHL. Eum. 55 ; SOPH. O.R. 1379 ; PLAT. Phædr. 251 a, Leg. 319 a, etc. ;
      3 trépied, HDT. 5, 60 ; PAUS. 6, 19, 3 ; 10, 7, 3 ;
   III p. ext. :
      1 statue ou image qqconque : ἀγάλματ' ἀγορᾶς, EUR. El. 388, de belles images qu’admire la foule sur la place publique ; cf. EUR. Hel. 262 ; PLAT. Conv. 216 e, etc. ; ὥσπερ ἄγαλμα, PLAT. Charm. 154 d ; ἄγαλμα ὡς, THCR. Idyl. 30, 28 ; ὡς ἀγάλματος, EUR. Hec. 560, comme une statue ;
      2 groupe ou monument qqconque : ὠδῖνος ἄγαλμα Δίας, EUR. Hec. 461, le monument de l’enfantement du fils de Zeus, en parl. du palmier de Dèlos que Latone entoura de ses bras dans les douleurs de l’enfantement ;
      3 image (même image informe, d’ord. ξόανον) PAUS. 2, 26, 3, etc.

Étym. ἀγάλλω.

'

ατος, τό, acc. to Hsch. πᾶν ἐφ’ ᾧ τις ἀγάλλεται, glory, delight, honour, Il. 4.144, etc. ; κεφάλαισιν ἄνδρων ἀγάλματα (sc. λόφοι) Alc. 15; χώρας ἄ., of an ode, Pi. N. 3.13, cf. 8.16; of children, τέκνον δόμων ἄ. A. Ag. 208; εὐκλείας τέκνοις ἄ. conversely, of a father, S. Ant. 704; Καδμεΐας νύμφας ἄ., addressed to Bacchus, ib. 1115; ματέρος ἄ. φόνιον, of slain sons, E. Supp. 371; ἀγάλματ’ ἀγορᾶς mere ornaments of the agora, Id. El. 388, cf. Metagen. 10.3; rare in Prose, Pl. Ti. 37c.
pleasing gift, esp. for the gods, ἄ. θεῶν Od. 8.509, of a bull adorned for sacrifice, ib. 3.438; of a tripod, Hdt. 5.60, al. ; generally, = ἀνάθημα, IG 1.37312a, etc. ; Χάρης εἰμὶ… ἄ. τοῦ Ἀπόλλωνος GDI 5507 (Miletus); ἄνθηκεν ἄ. Simon. 155; so, Ἑκάτης ἄ.… κύων, because sacred to her, E. Fr. 968, = Ar. Fr. 594a; ἄ. Ἀΐδα, of a tombstone, Pi. N. 10.67.
statue in honour of a god, Hdt. 1.131, 2.42, 46, Lys. 6.15 (pl.); — τὸ τοῦ Διὸς ἄ., opp. εἰκόνες of men, Isoc. 9.57, cf. Michel 545 (Phrygia, ii BC), etc. ; as an object of worship, A. Th. 258, Eu. 55, S. OT 1379, Pl. Phdr. 251a: — sculpture, μήτε ἄ. μήτε γραφή Arist. Pol. 1336b15.
statue (more general than ἀνδριάς), Pl. Men. 97d, etc. ; — also, portrait, picture, ἐξαλειφθεῖσ’ ὡς ἄ. E. Hel. 262. generally, image, τῶν ἀιδίων θεῶν Pl. Ti. 37c; νεφέλης E. Hel. 705; μητρός Trag.Adesp. 126; Ἄρεως Polem. Call. 52; — expressed by painting or words, Pl. Smp. 216e, cf. R. 517d; hieroglyphic sign, Plot. 5.8.6.

τό, bei Hom. πᾶν, ἐφ' ᾧ τις ἀγάλλεται, καὶ οὐχὶ τὸ ξόανον (Apoll. Lex.Hom. 6.30, Scholl. Il. 4.144, Od. 3.274 u. 438, 4.602), in der Ilias nur 4.144 von einem Pferdeschmuck βασιλῆϊ δὲ κεῖται ἄγαλμα, in der Od. siebenmal, z.B. πολλὰ δ' ἀγάλματ' ἀνῆψεν, ὑφάσματά τε χρυσόν τε Od. 3.274 ; ἄγαλμα θεῶν θελκτήριον Od. 8.599, vom hölzernen Pferd ; ein zum Opfer geschmückter Stier heißt so Od. 3.438, ein Halsschmuck 18.366 ; – χώρας, ein Mann, Pind. N. 3.13 ; πατρός, ein Gesang. 8.16. Statue ist es 5.10, 67 ; Alcaeus nennt den Helm ἄγ. ἀνδρῶν, Athen. XIV.627b ; Aesch. ἴπποι ἀγ. τῆς ὑπερπλούτου χλιδῆς Prom. 464 ; τέκνα. – δόμων Ag. 212, 721. Zierde und Freude, Eum. 881 ; Suppl. 89 ; θεῶν, Standblider, Eum. 35, wie Spt. 240, 247 ; Hopk. δαιμόνων ἱερὰ ἀγ. O.R. 1379 ; Bacchus, Καδμείας νύμφας ἀγ., 1102, ch.; εὐκλείας, Ruhmes Zierde, ibd. 699 ; Eur. διδυμογενὲς ἄγ. πατρίδος, Castor und Pollux, Hel. 207 ; θεῶν, Alc. 613 ; so bes. seit Her. 8.169 u. a. in Prosa, Standbilder der Götter als Gegenstand der Verehrung, z.B. Plat. Phaedr. 251a ; neben βωμοί u. ναοί, Legg. IV.738c ; u. sonst, wie Xen. oft u. Pausan. Auch im Allgemeinen, Bildsäule, z.B. Δαιδάλου ἄγ. Plat. Men. 97d ; πάντες ὥσπερ ἄγ. ἐθεῶντο αὐτόν Charm. 154d ; von Gemälden, Legg. XII 956b ; obgleich von Statuen und Bildern der Menschen εἰκόνες und ἀνδριάντες die eigentlichen Ausdrücke bleiben ; Ἑκάτης ἀγάλματα heißen Hunde, Ar. bei B.A. 336 ; vgl. Eur. bei Plut. Is. et Os. 71. Uebertr. nennt Plat. die Welt τῶν ἀϊδίων θεῶν ἄγ. Man vgl. Ruhnk. ad Tim. p. 4 u. Böckh. Inscr. I.p. 7.

1. a glory, delight, honour , (Iliad by Homer), attic; ἀγάλματ᾽ ἀγορᾶς mere ornaments of the agora, (Euripides)
2. a pleasing gift , especially for the gods, (Odyssey by Homer)
3. a statue in honour of a god , (Herdotus Historicus), attic; an image , as an object of worship, etc., (Aeschulus Tragicus); then generally,= ἀνδριάς, any statue , (Plato Philosophus): also a portrait, picture , ἐξαλειφθεῖς᾽ ὡς ἄγαλμα (Euripides) (ML)