ἀφ·ίστημι :
   I tr. aux temps suiv. (prés., impf. ἀφίστην, f. ἀποστήσω, ao.1 ἀπέστησα) placer hors de, d’où :
      1 éloigner, écarter : τινά, XÉN. Hell. 7, 5, 23, qqn ; ἀπ. ἀλλήλων, PLAT. Pol. 282 b, éloigner les uns des autres ;
      2 séparer, détacher : ἀφ. τῆς ἐλάας τὸν φλοιόν, TH. C.P. 3, 3, 2, enlever l’écorce de l’olivier ; fig. détacher (d’une alliance, d’un parti) : ἀφ. τοὺς ξυμμάχους, THC. ; τὴν Ἰωνίαν, THC. pousser les alliés, l’Ionie à la défection, à la révolte ; τινὰ ἀπό τινος, HDT. 1, 76, etc. ; τινά τινος, AND. 26, 16, chercher à détacher qqn d’un parti ;
      3 écarter, éloigner, d’où faire disparaître : ἄχος, ESCHL. Ch. 416, éloigner une douleur ; νόσον, CALL. DIOSC. guérir une maladie ; ἐπιϐουλάς, THC. déjouer des complots ou des desseins hostiles ; en parl. de pers. ἄρχοντα, XÉN. Hell. 7, 1, 45, déposer un magistrat, litt. l’écarter de sa charge ; abs. supprimer une dette, càd. l’acquitter, XÉN. Conv. 2, 20 ;
   II intr. aux temps suiv. (ao.2 ἀπέστην, pf. ἀφέστηκα au sens d’un prés., pl.q.pf. ἀφεστήκη ou -κειν au sens d’un impf.) être éloigné : δοῦλος ἀφεστώς, LYS. 167, 12, esclave fugitif ; fig. :
      1 être séparé, d’où être privé de : ἀφ. φρενῶν, SOPH. Ph. 865, avoir perdu la raison ;
      2 être différent de : τῶν τοιούτων ἐθῶν, DÉM. être éloigné de pareilles coutumes ; πόρρω ἀφέστηκε βασιλεὺς τυράννου, PLAT. un roi est fort différent d’un tyran ;
   III s’éloigner, se retirer (de crainte, d’horreur, etc.) IL. 4, 340, etc. PLAT. Theæt. 169 b ; DÉM. 355, 20, etc. ; fig. :
      1 s’abstenir de, renoncer à, avec le gén. ἀφ. τοῦ ποιεῖν, POL. ou avec l’inf. EUR. Hel. 536, renoncer à faire, etc. ;
      2 se dérober à, se soustraire à, gén. : πόνων καὶ κινδύνων, ISOCR. 57 c, se soustraire aux fatigues et aux dangers ;
      3 se détacher de, faire défection : ἀπό τινος, HDT. 1, 95, etc. (cf. CIA. 4, 27, a, 21, de 445 av. J.C.) ; τινός, HDT. 2, 113 (cf. CIA. 1, 9, 22, de 464/457 av. J.C.), se détacher du parti de qqn ; ἀφ. πρός ou εἴς τινα, HDT. 2, 30 ; XÉN. An. 1, 6, 7, faire défection pour se rallier à qqn ; abs. faire défection, se révolter, HDT. 1, 102 ; ἀφ. ὑπό τινος, THC. 8, 35, faire défection à l’instigation de qqn ;

Moy. ἀφίσταμαι (f. ἀποστήσομαι, ao. ἀπεστησάμην) :
   I tr. (seul. ao.) :
      1 éloigner, écarter de soi : Ἀργείων δόρυ πυλῶν ἀφ. EUR. Ph. 1087, écarter de ses portes la lance des Argiens ;
      2 se dégager de, s’acquitter de : χρεῖος, IL. 13, 745, s’acquitter d’une dette, càd. rendre le mal pour le mal ; τὸν χαλκόν, DÉM. 1199, 14, payer la solde ou le salaire ;
   II intr.
      1 être éloigné ou distant de, gén. IL. 23, 517 ; OD. 23, 101, etc. ;
      2 s’écarter de, s’éloigner de : ἐκ Σικελίας, THC. 7, 28, s’éloigner de la Sicile ; rar. avec l’acc. : ἀφ. τὸν ἥλιον ὑπὸ τῆς σκιᾶς, XÉN. Cyn. 3, 3, se retirer du soleil pour s’abriter à l’ombre ; part. faire défection : πρός τινα, XÉN. pour passer dans le parti d’un autre ;
      3 t. de méd. s’écarter, se désagréger : ἀφίσταται ὀστέον, HPC. Aph. 1258, l’os est carié ; σάρκες ἀφιστάμεναι, DIOSC. chairs qui se dissolvent ; τὸ ἀφιστάμενον, GAL. abcès en formation ; τὰ ἀφεστεῶτα, GAL. abcès formés.

➳ ao.2 impér. ἀπόστηθι, AR. Th. 627 ; ou ἀπόστα, MÉN. 4, 182 Meineke. Pf. ἀφέστηκα, ας, ε ; plur. ἀφέσταμεν [τᾰ], -στατε [τᾰ], -στᾶσι ; opt. poét. 3 sg. ἀφεσταίη, OD. 23, 101, 169 ; inf. ἀφεστηκέναι, ARSTT. Aud. 20, ou ἀφεστάναι ; part. ἀφεστώς, -ῶσα, -ός ou -ώς ; part. épq. plur. ἀφεσταότες, IL. 17, 375. Pl.q.pf. 1 sg. ἀφεστήκη, PLAT. Theæt. 208 e ; 3 sg. ἀφεστήκει, OD. 11, 544 ; 3 pl. ἀφέστασαν [τᾰ] (cf. le plur. du pf. ἀφέστηκα) IL. 15, 672 ; 21, 391. Fut. ἀφεστήξω formé du pf. ἀφέστηκα (cf. τεθνήξω) XÉN. An. 2, 4, 5 ; PLAT. Rsp. 587 b. — Conjug. ion. et dor. en ἀπ- au lieu de ἀφ- : ao.1 dor. ἀπέστασα [τᾱ] ESCHL. Ch. 416 (chœur) ; ao.2, 3 pl. sbj. ion. ἀποστέωσι, HDT. 3, 15 ; pl.q.pf. 3 sg. ion. ἀπεστήκεε, HDT. 5, 37.

Étym. ἀπό, ἵστημι.

A. causal in pres. and impf., in fut. ἀποστήσω, and aor.1 ἀπέστησα, as also in aor.1 Med. (v. infr.): — put away, remove, keep out of the way, τὸ ἀσθενέστατον τοῦ στρατεύματος X. HG 7.5.23; ἄχος A. Ch. 416 (lyr.); of diseases, Dsc. 2.96, Gal. 13.846; τὰ συγκείμενα ἀ. ἀπ’ ἀλλήλων Pl. Plt. 282b; ἀ. τῆς ἐλάας τὸν φλοιόν Thphr. CP 3.3.2; ἀ. τινὰ λόγου hinder from…, E. IT 912; ἀ. τὰς τῶν πολεμίων ἐπιβουλάς frustrate them, Th. 1.93; ἀ. τὸν ἄρχοντα depose him, X. HG 7.1.45; — aor. Med., Ἀργείων δόρυ πυλῶν ἀπεστήσασθε remoued it from your own gates, E. Ph. 1087 ; — in Hdt. 9.23 ἀποστήσαντες, = ἀποστάντες, having retired. cause to revolt, of allies, Id. 8.19, Ar. Eq. 238, Th. 1.81; τινὰ ἀπό τινος Hdt. 1.76, 154, etc. ; τινά τινος And. 3.22. in geom. constructions, cut off, Procl. Hyp. 6.7.
weigh out, X. Smp. 2.20; ἀποστησάτωσαν τὰ χρυσία IG 7.303.19 (Oropus); pay, δραχμὰς ηʹ ἀργυρίου UPZ 93.2 (ii BC); also in aor.1 Med., μὴ… ἀποστήσωνται Ἀχαιοὶ χρεῖος lest they weigh out (i.e.
pay in full) the debt, Il. 13.745, cf. IG1². 91.20, al. ; — in strict sense of Med., ἀποστήσασθαι τὸν χαλκόν to have the brass weighed out to one, D. 49.52. — Hom. has it trans. only in l.c. Med., give a final decision (or break up, dismiss the assembly), ῥήτρα ap. Plu. Lyc. 6.
B. intr., in Pass., as also in aor.2 ἀπέστην, imper. ἀπόστηθι Ar. Th. 627, ἀπόστα Men. 375; pf. ἀφέστηκα in pres. sense, sync. in pl. ἀφέσταμεν, στατε, -στᾶσι, as in inf. ἀφεστάναι, part. ἀφεστώς, ῶσα, -ός or -ώς ; plpf. ἀφεστήκειν, Att. -κη Pl. Tht. 208e; fut. Med. ἀποστήσομαι E. Hec. 1054, Th. 5.64, etc. (while aor.1 Med. is causal (v. supr.)); for fut. ἀφεστήξω v.h.v. : — stand away or aloof from, keep far from, ὅσσον δὲ τροχοῦ ἵππος ἀφίσταται Il. 23.517; οὐ μέν κ’ ἄλλη γ’ ὧδε γυνὴ… ἀνδρὸς ἀφεσταίη Od. 23.101; ἀποστᾶσ’ ἐκποδών E. Hel. 1023; ἐς ἄλλο σχῆμ’ ἀ. βίου Id. Med. 1039; ἀποσταθῶμεν πράγματος τελουμένου A. Ch. 872; ὡς γραφεὺς (or βραβεὺς) ἀποσταθείς E. Hec. 807; μακρὰν τόποις καὶ χρόνοις ἀ. D.S. 13.22; hence in various relations, ἀφεστάναι φρενῶν lose one΄s wits, S. Ph. 865; φύσεος Ar. V. 1457 (lyr.); οὐδενὸς ἀποστήσονται ὅσα ἂν δίκαια λέγητε depart from, object to right proposals, Th. 4.118; ἀ. φόνου E. Or. 1544; ἀ. ἀρχῆς to be deposed from office, Pl. Lg. 928d; simply, resign, SIG 527.105 (Crete, iii BC); ἀ. τῶν πραγμάτων, τῆς πολιτείας, etc., withdraw from business, politics, have done with it, D. 10.1, 18.308, etc. ; ἔργων ἢ πόνων ἢ κινδύνων shun them, Isoc. 4.83, cf. X. HG 7.5.19, etc. ; ὧν εἷλεν ἀποστάς giving up all claim to what he had won (at law), D. 21.181; τῶν αὑτῆς Id. 19.147, cf. 35.4; ἀφίστασθαι τῶν τοῦ ἀδελφοῦ ib. 44; οὐδενὸς τῶν ἀνηκόντων τῇ πόλει Inscr.Magn. 53.65; τὴν πολιτείαν… τὴν ἀφεστηκυῖαν τοῦ μέσου πλεῖον further removed from…, Arist. Pol. 1296b8; ἀποστὰς τῶν πατρῴων Luc. DMort. 12.3; ἀ. ἐκ Σικελίας withdraw from the island, give up the expedition, Th. 7.28; retire, ἐς Ἰθώμην Id. 1.101; rarely c. acc., avoid, shrink from, τὸν ἥλιον X. Cyn. 3.3; τὸν πόλεμον Id. An. 2.5.7; τινάς E. Fr. 1006; πυγμήν Philostr. Gym. 20 (prob. cj.). in Prose, ἀ. ἀπό τινος revolt from…, Hdt. 1.95, 130, etc. ; τινός Id. 2.113; οὐκ ἀποστήσομαι ἀπὸ τοῦ δήμου Ἀθηναίων IG1². 39.21; but Ἀθηναίων τοῦ πλήθους ib. 10.22; also ἀ. εἴς or πρός τινας, Hdt. 2.30, 162, cf. X. An. 1.6.7; ἐς δημοκρατίαν ἀ. Th. 8.90; abs., revolt, Hdt. 1.102, etc. ; ὑπό τινος at his instigation, Th. 8.35 (ἀπό codd.). ἀ. τινί make way for another, give way to him, E. Hec. 1054, D. 8.37. c. gen., shrink from, τῶν κινδύνων Isoc. 9.29; also c. inf., shrink from doing, ἀπέστην τοῦτ’ ἐρωτῆσαι σαφῶς E. Hel. 536. abs., stand aloof, recoil from fear, horror, etc., τίπτε καταπτώσσοντες ἀφέστατε; Il. 4.340; πολλὸν ἀφεσταότες 17.375; παλίνορσος ἀπέστη 3.33, Pi. O. 1.52, P. 4.145; ἐγὼ οὐδέν τι μᾶλλον ἀ. Pl. Tht. 169b, cf. D. 19.45, etc. ; desist, μὴ νῦν ώμεθα Pl. Lg. 960e; δοῦλος ἀφεστώς a runaway, Lys. 23.7. Medic., ἀφίσταται, = ἀπόστασις γίγνεται, εἰς ἄρθρα Hp. Aph. 4.74; ἀ. ὀστέον exfoliates, ib. 6.45; also ἀ. ἀπὸ τῶν ὀστῶν Pl. Ti. 84a; τὸ δέρμα ἀ. X. Eq. 1.5; also, project, stand out, ὦτα ἀφεστηκότα PLond. 3.1209.12 (i BC).
to be separated by the formation of an abscess, Gal. 11.116, al. (also in Act., τὸ πύον ἀφίστησι 7.715).

(ἵστημι), von ἀφιστάω part. ἀφιστῶν, τινά τινος Ath. I.90 ; opt. ἀφιστῴης Xen. Symp. 2.20:
1) beiseit stellen, entfernen, τινά τινος, von Jemandem, Plat. Epinom. 975a ; ἄρχοντα, ihn abtreten lassen, absetzen, Xen. Hell. 7.1.45 ; τὰ συγκείμενα ἀπ' ἀλλήλων, trennen, Plat. Polit. 282b ; weitweg aufstellen, τὸ ἀσθενέστατον πόρρω ἀπέστησεν Xen. Hell. 7.5.23 ; am gewöhnlichsten von Jemandem abtrünnig machen, entfremden, τινὰ ἀπό τινος Her. 1.76, 4.160, u. so Folgde ; τινός, αὐτοῦ τὸ μειράκιον ἀπέστησα Lys. 3.22 ; Xen. Hell. 3.5.6 ; τῆς ὁρμῆς, von dem Unternehmen abbringen, Pol. 5.5 ; νόσον τινί Callim. Cer. 103 ; τὴν διάνοιαν τῶν ἐχομένων, ablenken, Isocr. 5.8 ; abwenden, τὰς τῶν πολεμίων ἐπιβουλάς Thuc. 1.93. Bei Her. 9.23 ist ἀποστήσαντες intr. gebraucht, sc. ἑαυτούς, sich zurückziehen ; – aor. I. med., von sich abwenden, πῶς Ἀργείων δόρυ πυλῶν ἀπεστήσασθε Eur. Phoen. 1094.
2) Med. nebst perf. u. aor.2 act., fut. auch ἀφεστήξω, Xen. An. 2.4.5 ; Plat. Rep. IX.587b ; von Hom. an viel häufiger als das act.:
   a) abstehen, entfernt sein, πολλὸν ἀφεσταότες Il. 17.375. Bei Plat. oft mit πόρρω und πόρρωθεν, τινός, von etwas ; von innerem Unterschiede, z.B. βασιλεύς – τυράννου Rep. IX.587e.
   b) sich entfernen, wegbegeben ; von Personen, ἀπόστα βραχύ Men. B.A. 81 ; bes. abtrünnig werden, abfallen, Her. gew. ἀπό τινος, seltener τινός, 3.15 ; πρός τινα, zu Jem., Her. 2.162 ; πρὸς τοὺς πολεμίους Xen. Cyr. 3.1.12 ; εἰς τοὺς μυσούς An. 1.6.7 ; οἱ Εἵλωτες εἰς Ἰθώμην ἀπέστησαν Thuc. 1.101 ; ὅποι Xen. Hell. 3.5.10 ; – von Sachen : sie aufgeben, verlassen, μαστῶν καὶ τροφῆς Soph. El. 766 ; στέγης 900 ; κελεύω σιγᾶν μηδ' ἀφεστάναι φρενῶν, nicht von Sinnen zu kommen, aufzumerken, Phil. 853 ; ἡ εὔνοια ἀπέστη ἐκ φρενῶν Eur. Tr. 7 ; τῆς προικός, auf die Mitgift verzichten, Dem. 59.53 ; τῶν ἐν ἠπείρῳ, sich derselben begeben, 7.8 ; τῆς Σαρδόνος Pol. 1.88 ; geradezu verlieren, καὶ τῶν ἀρχαίων Dem. 1.15, 19143 ; τῆς ἐλπίδος, von der Hoffnung abstehen, sie aufgeben, 8.15 ; τῆς ἐπιβολῆς 5.46 ; τῆς ὁρμῆς Plat. Legg. III.698e, ablassen davon, wie ἀποσταίην ἂν ὧν προειλόμην Antiphan. Ath. VIII.340c ; τοῦ ποιεῖν Pol. 1.87 ; πόνων καὶ κινδύνων Isocr. 4.83, sich den Gefahren u. Anstrengungen entziehen ; vgl. Xen. Cyr. 5.5.18 ; ὧν ἡ πόλις προσέταξε Lys. 3.22 ; μὴ ἀποστῇς τῶν λοιπῶν ἀλλ' ἐπιμείνῃς Isocr. 5.24. Auch mit dem acc., πόλεμον εἰς ἐχυρὸν χωρίον Xen. An. 2.5.7, sich vor dem Kriege in eine Festung zurückziehen, wie ἀφίστανται ἥλιον ὑπὸ τὰς σκιάς Cyn. 3.3 ; τῶν ἀναλωμάτων, vor den Ausgaben zurücktreten, Dem. 51.7.
3) abwägen (vgl. ἵστημι), Xen. Symp. 2.20 ; med., sich ab- od. zuwägen lassen, τὸν χαλκὸν ἀποστησάμενος Dem. 49.52 ; δείδω μὴ τὸ χθιζὸν ἀποστήσωνται Ἀχαιοὶ χρεῖος Il. 13.745, Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ, ὅτι μεταφορικῶς χθιζὸν χοεῖος τῷ ἴσῳ σταθμῷ ἀποκαταστήσωσι, τουτέστι μὴ ὃ ἡμεῖς ἐλάβομεν χθὲς νικῶντες, σήμερον εἰσπράξωσιν.

ἀφ-ίστημι
[in LXX for סוּר, מָעַל, etc. (41 words in all) ;]
__1. trans. in pres., impf., fut., 1 aor., to put away, lead away; metaph., to move to revolt: Act.5:37.
__2. Intrans. in pf., plpf., 2 aor., to stand off, depart from, withdraw from: with genitive, Luk.2:37; before ἀπό, Luk.4:13 13:27, Act.5:38 12:10 15:38 19:9 22:29, 2Co.12:8; metaph., ἀπὸ ἀδικίας, 2Ti.2:19; ἀπὸ θεοῦ, (fall away, apostatize), Heb.3:12 Mid. (exc. 1 aor., WH. is trans.), to withdraw oneself from, absent oneself from: Luk.2:37; metaph., fall away, apostatize: absol., Luk.8:13; with genitive, 1Ti.4:1 (MM, see word; Cremer, 308).†
(AS)