'ίδος (ἡ) [ῐδ]
   I bouclier en génér., aussi bien le petit bouclier rond, IL. 3, 347 ; 5, 797, etc. ; HDT. 1, 194 ; ESCHL. Sept. 489, que le grand bouclier ovale (ὅπλον) IL. 2, 389 ; 15, 646, etc. ; XÉN. An. 2, 1, 6 ; Mem. 3, 9, 2 ; — p. suite :
      1 troupe armée de boucliers, HDT. 5, 30 ; EUR. Ph. 78, μυρία ἀσπίς, XÉN. An. 1, 7, 10, 10 000 boucliers, càd. 10 000 hommes armés de boucliers ;
      2 t. de tact. pour désigner soit les rangs de soldats : ἐπ' ἀσπίδας πέντε καὶ εἴκοσι τάττεσθαι, THC. 4, 93, ou ἐπ' ἀσπίδων, THC. 7, 79, être rangé sur vingt-cinq rangs ; ἐπὶ μιᾶς ἀσπίδος, ISOCR. 136, sur un seul rang ; soit certains mouvements militaires : παρ' ἀσπίδα καθίστασθαι, XÉN. An. 4, 3, 26, se placer du côté du bouclier, càd. à gauche ; ἐπ' ἀσπίδα, XÉN. Cyr. 7, 5, 6, par le flanc gauche ; ἐξ ἀσπίδος, POL. 11, 23, de gauche à droite ;
      3 p. ext. combat : εἰς ἀσπίδα ἥκειν, CRITI. (ATH. 432 f) être au poste de combat ;
      4 abri, protection, ESCHL. Ag. 1437 ;
   II p. anal. :
      1 vase rond pour boire, ARISTOPHON (ATH. 472 c) ;
      2 aspic, serpent venimeux (Coluber haie L.) HDT. 4, 191 ; ARSTT. H.A. 4, 7, 14 ; PLUT. EL. etc.

Étym. R. indo-europ. *h₂esp-, p.-ê. couper ; cf. lat. asper ; litt. « coupé » particul. « peau, cuir » d’où « bouclier ».

'

ίδος, ἡ, shield, εὔκυκλος Il. 14.428, al. ; κυκλοτερής Hdt. 1.194; ἀσπίδος κύκλος A. Th. 489; ὀμφαλόεσσα Il. 4.448, al. ; opp. Thracian πέλτη and Persian γέρρον, X. An. 2.1.6, Mem. 3.9.2; ἀσπίδα ῥῖψαι, ἀποβαλεῖν, Anacr. 28, Ar. V. 19, cf. Hdt. 5.95; to estimate a victory, ἀσπίδας ἔλαβον ὡς διακοσίας X. HG 1.2.3; metaph, οὗτος γὰρ ἡμῖν ἀ. οὐ μικρὰ θράσους A. Ag. 1437; τὴν ἀ. ἀποβέβληκεν τοῦ βίον Nicostr.Com. 29, cf. Lib. Or. 62.47. collective, body of men-at-arms, ὀκτακισχιλίη ἀ. Hdt. 5.30, cf. E. Ph. 78, X. An. 1.7.10. military phrases, ἐπ’ ἀσπίδας πέντε καὶ εἴκοσι τάξασθαι to be drawn up twenty-five deep or in file, Th. 4.93; στρατιὰν τεταγμένην οὐκ ἐπ’ ὀλίγων ἀσπίδων Id. 7.79; ἵστασθαι ἐπὶ τρεῖς ἀσπίδας Ar. Fr. 66; ἐπὶ μιᾶς ἀσπίδος in single line, Isoc. 6.99; ἐπ’ ἀσπίδα, παρ’ ἀσπίδα (opp. ἐπὶ δόρυ), on the left, towards or to the left, because the shield was on the left arm, X. Cyr. 7.5.6, An. 4.3.26; παρ’ ἀσπίδος A. Th. 624; ἐξ ἀσπίδος Plb. 11.23.5; but παρ’ ἀσπίδα, literally, beside the shield, Il. 16.400; παρ’ ἀ. στῆναι stand in battle, E. Med. 250, Ph. 1001; παρ’ ἀ. βεβηκέναι ib. 1073; ἐκπονεῖν Id. Or. 653, cf. Hel. 734; ἐς ἀσπίδ’ ἥξειν Id. Ph. 1326; ἀσπίδας συγκλείειν (cf. συγκλείω)· ἀσπίδα τίθεσθαι serve in the ranks, Pl. Lg. 756a; but θέσθαι τὰς ἀ. pile shields, X. HG 2.4.12; ἐπειδὰν ἀ. ψοφῇ when the shields ring, i.e. when two bodies of men meet in a charge, Id. An. 4.3.29; ἀσπίδα ἀναδέξαι, ἆραι, as a signal, Hdt. 6.115, X. HG 2.1.27. of a round, flat bowl, Aristopho 14.
boss on a door, IG 4.1484.79 (Epid.).
asp, Egyptian cobra, Coluber haié, Hdt. 4.191, Men. 702, Nic. Th. 158, Ph. 2.570, Ael. NA 10.31; a play on signff. I and II, Ar. V. 23.
ornament in this form, OGI 90.43 (Rosetta).

ίδος, ἡ,
1) der Schild ; oft bei Hom.; aus Lagen von Rindsleder, ταυρείην Il. 13.160, βοείας 5.453, βῶν ἀζαλέην 7.238 ; bedeckt mit Metall, χαλκείην 12.294, φαεινὴν 5.437 ; rund, εὐκύκλους 5.453, πάντοσ' ἐΐσην 17.7 ; mannslang, ἀμφιβρότην 11.32, ποδηνεκέα 15.646, τερμιόεσσα 16.803 ; mit Buckeln, oder einem Buckel in der Mitte, ὀμφαλόεσσαι 4.448 ; überhaupt mannigfach verziert, πολυδαίδαλον 11.32 ; an einem Riemen getragen ; s. Il. 3.347, 5.796, 6.117, 11.32, 12.294, 13.192, 405, 803, 14.371, 377, 18.478 sqq. 19.373, 20.268, 274. Vgl. Lehrs Aristarch. p. 194. Die ἀσπίς ist ein Hauptstück in der Rüstung Schwerbewaffneter ; daher bezeichnet das Wort auch ein Heer von Schwerbewaffneten, πολλὴ ἀσπίς Eur. Phoen. 78 ; ὀκτακισχιλίη ἀσπίς, 8000 Schildträger, Her. 5.30 ; μυρία ἀσπίς Xen. An. 1.7.10, wo ihnen die Peltasten entgegengesetzt sind ; vgl. Hell. 6.5.19 ; ἐπ' ἀσπίδας πέντε καὶ εἴκοσι τάττεσθαι, die Schwerbewaffneten 25 Mann hoch aufstellen, Thuc. 4.93 ; vgl. ἐπ' ἀσπίδων τετάχθαι. Da der Schild mit der Linken gehalten wird, heißt, bes. beim Kommando, ἐξ ἀσπίδος von der Linken, Pol. 10.23.5 u. öfter ; ἐπ' ἀσπίδα u. παρ' ἀσπίδα, zur Linken, z.B. παράγειν, links aufmarschieren, Xen. An. 4.3.26 ; Pol. 6.40.12, 11.23.2 ; παρ' ἀσπίδος, von der Linken, Aesch. Spt. 606. Uebertr.
   a) Schutz, Aesch. Ag. 1412.
   b) Treffen, Gefecht, Eur. εἰς ἀσπίδ' ἥξειν Phoen. 1336 u. sonst bei Tragg.
2) die Aspis, eine giftige Schlange, Opp. C. 3.433 ; Men. monost. 261.
3) ein rundes Trinkgefäß, Aristophon. Ath. XI.472c.

ἀσπίς, -ίδος, ἡ
[in LXX for פֶּתֶן, etc. ;]
an asp: Rom.3:13.†
(AS)