(f. ύσω, ao. ἤρυσα, pf. ἤρυκα) [ᾰ] (moins att. au prés. que ἀρύτω) puiser : ἀπό τινος, XÉN. Cyr. 1, 3, 9, puiser qqe ch. dans un vase, à une source, etc. ; abs. HÉS. Sc. 301, fig. ἐκ Διός, PLAT. Phædr. 253 a (sous la forme ἀρύτω) tirer son inspiration de Zeus ;

Moy. :
      1 puiser pour soi : ἀπό τινος, HÉS. O. 548 ; XÉN. Cyr. 1, 2, 8 ; ἔκ τινος, PLAT. Ion 534 a ; τινος, HDT. 8, 137, à qqe ch. (à l’eau d’une source, d’un fleuve, etc.) fig. ἀ. πλοῦτον, PLUT. Cæs. 29, puiser au trésor ;
      2 intr. émerger : Ὠκεανοῦ, ARAT. 746, de l’Océan, en parl. des étoiles.

➳ Ao. pass. seul. en compos. -ηρύθην (part. ἀπαρυθείς, COM. fr. 3, 405). Moy. impf. poét. ἀρυόμην, NONN. D. 12, 360, 42, 93.

Étym. cf. ἀρύτω.

[ᾰ, ῠ, in late poets also ῡ, as AP 9.37 (Stat. Flacc.), Nonn. D. 14.46], Simon. 45, Att. ἀρύτω [ῠ] Pl. Phdr. 253a; Aeol. part. ἀρυτήμενοι Alc. 47; impf. ἤρυον Hes. Sc. 301; ἄρυον Hsch. ; aor. ἤρυσα Pherecr. 138, X. Cyr. 1.3.9; — Med., ἀρύτομαι Ar. Nu. 272; ἀρύομαι Aeschin. Socr. 11, AP 9.37 (Tull. Flacc.), etc. ; fut. ἀρύσομαι [υ] AP 9.230 (Honest.), Luc. DMar. 6.1; aor. ἠρυσάμην Plu. 2.516c; opt. ἀρυσαίμην E. Hipp. 209 (lyr.); inf. ἀρύσασθαι X. Cyr. 1.2.8; part. ἀρυσάμενος Hdt. 8.137, Ep. ἀρυσσάμενος Hes. Op. 550; — Pass., aor. ἠρύθην, ἀπαρυθείς Alex. 45.6; also ἀρυσθείς Hp. Nat. Puer. 25, Plu. 2.690b.
draw water, wine, etc., τοὶ δ’ ἤρυον others drew off the must, Hes. Sc. 301; ἀρυόντεσσιν… ὕδωρ Simon. 45; ἐκ πιθῶνος ἤρυσαν ἄκρατον Pherecr. l.c. ; ἀρύσαντες ἀπ’ αὐτῆς [τῆς φιάλης] τῷ κυάθῳ X. Cyr. 1.3.9; μέλισσαι νέκταρ ἀρύουσιν Lyr.Alex.Adesp. 7.18; metaph, κἂν ἐκ Διὸς ἀρύτωσιν if they draw inspiration from Zeus, Pl. Phdr. 253a. Med., draw water for oneself, ἀρυσσάμενος ποταμῶν ἄπο having drawn water from…, Hes. Op. 550; σφῷν ἀρύσασθαι Pherecr. 130.5; ἀρύσασθαι ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ X. Cyr. 1.2.8; ἐκ τοῦ κρατῆρος Pl. Criti. 120a; c. acc., ἀρύσασθαι ὑδάτων πῶμα E. Hipp. 209; ἀ. ἐκ τῶν ποταμῶν μέλι καὶ γάλα Pl. Ion 534a; c. gen. partit., ὑδάτων ἀ. πρόχοισι Ar. Nu. 272; ἐς τὸν κόλπον τρὶς ἀρυσάμενος τοῦ ἡλίου having (as it were) drawn the rays of the sun into his bosom, Hdt. 8.137; generally, draw in, τροφῆς καὶ πνεύματος Diog. Bab. ap. Gal. 5.281; μαντικῆς Plu. 2.411f; πλοῦτον Id. Caes. 29; καιροῦ καὶ τύχης Eun. Hist. p. 256 D. of stars rising from the sea, οἵ τ’ ὠκεανοῦ ἀρύονται ἀστέρες Arat. 746.

only in Lexx., ἀρύει· ἀντὶ τοῦ λέγει, βοᾷ, Hsch. ; ἀρύουσαι· λέγουσαι, κελεύουσαι, Id. (Syrac., acc. to EM 134.12); — Med., ἀρύσασθαι· ἐπικαλέσασθαι, Hsch.

fut. ἀρύσω, schöpfen, Wasser herausschöpfen, Hes. Sc. 301 ; auch im med., Op. 548 ; att. Form, Ar. Nub. 273 ; med., ἐκ τοῦ κρατῆρος Plat. Critia.120a ; ἐκ τῶν ποταμῶν μέλι καὶ γάλα ἀρύτονται Ion 534a ; ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ Xen. Cyr. 1.2, 8 ; übertr., ψυχὴν ἀπὸ στηθέων Ap.Rh. 3.1015. Uebh., sich erwerben, μισθόν, πλοῦτον, Sp., wie Plut. Bei Arat. Dios. 14, ὠκεανοῦ ἀρύονται, sie schöpfen sich heraus, tauchen auf aus dem Ozean.