GRC

ἀξία

download
JSON

Bailly

'ας (ἡ) :
   I. 1
prix ou valeur d’une chose : ἀ. φορτίων, HDT. 4, 196 ; δούλου, PLAT. Leg. 936 d, valeur d’une cargaison, d’un esclave ; τοῦ τιμήματος τῆς ἀξίας ἕκαστον, EUR. Hipp. 622, chacun suivant l’estimation de la valeur (du don offert) ; κατ' ἀξίαν, THC. 7, 77 ; EUR. Hec. 374, etc. ; κατὰ τὴν ἀξίαν, XÉN. Cyr. 2, 3, 15, etc. ; PLAT. Phæd. 113 d, etc. ; πρὸς τὴν ἀξίαν, XÉN. Cyr. 8, 4, 29, selon le mérite ; παρὰ τὴν ἀξίαν, THC. 7, 77 ; ὑπὲρ τὴν ἀξίαν, EUR. H.f. 146 ; DÉM. 18, 22, etc. au delà ou au-dessus du mérite ;
      2 p. suite, salaire, récompense ou châtiment : τὴν ἀξίαν λαϐεῖν, XÉN. Mem. 1, 6, 11, recevoir son salaire, sa récompense ; τὴν ἀξίαν ἀποτίνειν, LUC. D. mort. 30, 1, ou ὑπέχειν, LUC. Pisc. 8, payer une faute, subir le châtiment dû ; τῆς ἀξίας τιμήσομαι, PLAT. Ap. 36 b, je vais estimer la peine qui m’est due ;
   II situation proportionnée au mérite, d’où :
      1 dignité, rang élevé, honneur, THC. 6, 68 ; DÉM. 246, 1, etc. ; οἱ ἐπ' ἀξίας LUC. Nigr. 24, les personnages en dignité ; p. suite, signe extérieur de la dignité, pompe : πορεύεσθαι μετὰ μεγάλης ἀξίας, POL. 39, 2, marcher avec une grande pompe ;
      2 condition, en gén. : δουλικὴ ἀ. DS. 5, 40, condition servile ;
   III appréciation, d’où opinion, DS. 14, 10 (en ce sens, att. ἀξίωσις).

Étym. fém. de ἄξιος.

'
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

Ion. -ίη, ἡ, (< ἄξιος) worth, value, τῶν φορτίων Hdt. 4.196; τοῦ τιμήματος τῆς ἀξίας E. Hipp. 623; ἡ ἀ. τοῦ δούλου Pl. Lg. 936d; then, simply, money-value, price, amount, κατ’ ἀξίην ἑκάστου ἀδικήματος ἐδικαίευ Hdt. 1.100; ὑποτελέειν ἀξίην βασιλέϊ Id. 4.201; τῆς ἀ. τιμᾶσθαι estimate the penalty at the real amount, Pl. Ap. 36b, cf. e; τὴν ἀξίαν τῆς βλάβης ἀπογράφεσθαι Id. Lg. 845e; προσάπτειν ἑκάστῳ τῶν ἁμαρτημάτων τὴν ἀ. τοῦ πάθους ib. 876d; μὴ κατ’ ἀξίαν τῆς οὐσίας X. Cyr. 8.4.32; σκοποῦμαι… εἰ ἄρα ὥσπερ τῶν οἰκετῶν, οὕτω καὶ τῶν φίλων εἰσὶν ἀξίαι Id. Mem. 2.5.2; κατὰ τὴν τῆς ὀλιγωρίας ἀ. according to the amount of his neglect, Decr. ap. D. 18.74; ἡ κατ’ ἀ. ἰσότης proportionate equality, Arist. Pol. 1302a8; τὸ κατ’ ἀ. ἴσον ib. 1301b30; παρὰ τὴν ἀ. Id. EN 1122b29, al. of persons, reputation, dignity, Th. 6.68, D. 13.18, cf. 18.63; ἡ τῆς ἀρχῆς ἀ. Pl. Lg. 945b; ἡ τῆς ἀ. τιμή ib. 744b; οἱ ἐπ’ ἀξίας persons of dignity, official personages, Luc. Nigr. 24; ἐξεπορεύετο μετὰ μεγάλης ἀ. with great dignity, pomp, Plb. 38.8.6; κατὰ δουλικὴν ἀξίαν κοσμεῖσθαι D.S. 5.40. generally, a man΄s due, merit, deserts, τὴν μὲν ἀ. οὐ λάμψεαι, ἐλάσσω δὲ τῆς ἀξίης Hdt. 7.39; εἰ τῆς ἀ. ἐτύγχανες Ar. Av. 1223; κατ’ ἀξίαν according to desert or merit, duly, E. Hec. 374, Pl. R. 496a, cf. Phd. 113e, al. ; ὑπὲρ τὴν ἀ. beyond desert, undeservedly, E. HF 146, D. 2.3; παρὰ τὴν ἀ., οὐ κατ’ ἀ., Th. 7.77, cf. D. 1.23.
penaliy, τὴν ἀ. ἀποτίνειν, ὑπέχειν, Luc. DMort. 30.1, Pisc. 8.
moral value, Stoic. 3.30; pl., Cleanth. ib. 1.129.
estimate of a thing΄s worth, opinion, κατὰ τὴν ἰδίαν ἀ. D.S. 14.10, cf. 107; esp.
estimate of the moral value of actions, αἱ τῶν ἐκτὸς ἀξίαι Arr. Epict. 1.2.7, cf. 1.25.17.
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

(ἄξιος), ἡ, Wert, Preis einer Sache, φορτίων Her. 4.196 ; διπλασίαν τῆς ἀξίας τοῦ δούλου κομιζέσθω Plat. Legg. XI.936d ; ἔλαττον τῆς ἀξίας, unter dem Preise, Xen. Mem. 1.6.11 u. öfter ; dah. Census, Pol. 2.62. Uebh. das Jedem Gebührende, ὑποτελεῖν τὴν ἀξίην βασιλέϊ Her. 4.201 ; von verdientem Lobe, τῆς ἀξίας τιμήσομαι Plat. Apol. 36b ; τὴν ἀξίαν κομίζεσθαι Rep. X.615c ; von verdienter Strafe, τὴν ἀξίην λαβεῖν Her. 7.39 ; προσάπτειν ἑκ ἀστῳ τῶν ἁμαρτημάτων τὴν ἀξίαν Plat. Legg. IX.876d ; so τὴν ἀξίαν ἀποτίνειν, ὑπέχειν, Luc. Am üblichsten sind die Vrbdgn κατ' ἀξίαν, nach Gebühr, nach Würdigkeit, Plat. u. Andere ; μὴ κατ' ἀξίαν τῆς οὐσίας ὠφελεῖν τοὺς φίλους Xen. Cyr. 8.4.32, nicht in einer dem Vermögen angemessenen Weise ; πρὸς τὴν ἀξίαν ib. 8.4.29 ; παρὰ τὴν ἀξίαν, ohne Verdienst, ohne Verschulden, Thuc. 7.77 ; εὖ πράττειν Dem. 1.23 ; δεδουλωμένοι 2.28 ; ὑπὲρ τὴν ἀξίαν τὴν ἑαυτοῦ πεποίηκε 2.3, wie Eur. Herc.Fur. 146. – Würde, auch äußere, wie ἀξίωμα, ἐπορεύετο μετὰ μεγάλης ἀξίας Pol. 39.2 ; οἱ ἐπ' ἀξίας, die Würdenträger, Luc. Nigr. 24.
Bei den Stoikern das Sittlichgute, honestum.
Bei Sp. auch Verlangen, Wille, wie ἀξίωσις, κατὰ τὴν ἰδίαν ἀξίαν DS. 14.10.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)
See also: Ἀξία
memory