ἀν·αιρέω-ῶ (f. ήσω, ao.2 ἀνεῖλον, pf. ἀνῄρηκα, etc.) :
      1 enlever : ἀπὸ χθονός, OD. 3, 453, enlever de terre ; particul. enlever des morts après un combat, AR. Vesp. 386 (en ce sens, d’ord. le moy. ; v. ci-dessous) ;
      2 enlever, remporter (un prix) : ἀέθλια ἶσα, IL. 23, 736, obtenir des récompenses égales ; Ὀλύμπια, HDT. 6, 36, remporter le prix aux jeux olympiques ;
      3 enlever, faire disparaître, emmener de force ou par ruse : τινα, PD. P. 11, 18 ; EUR. Hel. 1217, qqn ;
      4 p. ext. faire périr, en parl. de pers. ESCHL. Ch. 1004 ; HDT. 4, 66 ; EUR. Andr. 517 ; PLAT. Leg. 870 d ; ἑαυτὸν ἀν. PLUT. Galb. 15, se tuer ; en parl. de choses : πόλεις, DÉM. 117, 22, détruire des villes ; στήλην, AND. 14, 6, détruire le texte (d’un traité, d’une loi) gravé sur une colonne ; διαθήκας, IS. 36, 32 ; 59, 17 ; συνθήκας, ISOCR. 365 a, annuler des conventions : νόμους, ESCHN. 59, 13, abroger des lois ; p. anal. détruire un argument, d’où réfuter un argument ; particul. réfuter directement (p. opp. à διαίρειν, réfuter par une distinction) ARSTT. Soph. el. 18, 3 ; 22, 9 ;
      5 en parl. d’un oracle, ordonner, prescrire : οὓς ἂν ὁ θεὸς ἀνέλῃ, PLAT. Leg. 865 d, ceux que le dieu aura désignés par la voix de l’oracle ; ὁ θεὸς αὐτοῖς ἀνεῖλεν avec un inf. THC. 1, 25, le dieu leur ordonna de, etc. ; avec une prop. inf. HDT. 1, 13 ; d’où en gén. rendre un oracle : μαντείας ἀν. DÉM. 1466 fin, rendre des oracles ; ἀν. τι περί τινος. PLAT. Leg. 914 a, rendre un oracle au sujet de qqe ch. ; abs. ἀνεῖλε ἡ Πυθίη, HDT. 1, 13, la Pythie répondit ;

Moy. :
      1 enlever pour soi, prendre pour soi ou sur soi : ἀσπίδα, IL. 11, 32 ; ἔγχος, IL. 13, 296, s’armer de son bouclier, de sa javeline ;
      2 enlever, prendre dans ses bras, IL. 16, 8 ; particul. prendre dans ses bras un nouveau-né et le reconnaître pour sien (cf. lat. tollere) PLUT. Ant. 36 ; d’où adopter (un enfant) AR. Nub. 531 ; NT. Ap. 7, 71 ; DC. 48, 44 ; 61, 16 ;
      3 enlever un mort pour lui donner la sépulture, XÉN. Cyr. 3, 7, 1 ; EUR. Suppl. 471, 1167 ; ISOCR. 286 d, etc. ; particul. enlever des morts après un combat, HDT. 4, 14, etc. ; XÉN. An. 4, 1, 19, etc. ; p. anal. recueillir des naufragés après un combat naval, THC. 1, 54 ; XÉN. Hell. 1, 7, 4 ; PLAT. Ap. 32 b ;
      4 enlever, emporter, acc. OD. 20, 66 ; νίκην ἀν. HDT. 6, 113, remporter une victoire ; Ὀλύμπια, HDT. 6, 36 ; τὴν Ὀλυμπιάδα, HDT. 6, 70, remporter le prix aux jeux olympiques ; p. anal. obtenir, jouir de : ἐπιφροσύνας, OD. 19, 22 ; en mauv. part. ποινὴν τῆς Αἰσώπου ψυχῆς ἀν. HDT. 2, 134, recevoir l’amende due pour le meurtre d’Ésope ;
      5 emmener avec soi, prendre à son service : τινα, OD. 18, 357, qqn ;
      6 enlever, faire disparaître : συγγραφήν, συνθήκας, DÉM. 916, 10 ; 1180, 6, annuler une convention écrite, un traité (v. l’actif) ;
      7 prendre sur soi, se charger de, fig. : πόλεμον, HDT. 5, 36 (cf. EUR. Suppl. 492) ; ἔργον, PLAT. Leg. 921 d, d’une guerre, d’une entreprise.

➳ Pf. part. ion. ἀναραιρηκώς, HDT. 5, 102, ou ἀναιρηκώς, HDT. 4, 66 ; 6, 36 (var. ἀναραιρ-). Pass. pl.q.pf. 3 pl. ion. ἀναραιρέατο, HDT. 6, 108. Moy. ao.2 dor. ἀνειλόμαν, AR. Ach. 810.

pf. ἀνῄρηκα (ἀνειρ -dub. in Com.Adesp. 18.6D.); (v. αἱρέω): — take up, ἀνελόντες ἀπὸ χθονός having raised the victim from the ground, so as to cut its throat (cf. αὐερύω), Od. 3.453.
take up and carry off, bear away, esp. prizes, ἀέθλια Il. 23.736, cf. 551; στεφανηφόρους ἀγῶνας ἀναραιρηκότα Hdt. 5.102; Ὀλύμπια ἀναραιρηκώς 6.36, cf. B. I. 1. simply, take up, παῖδα Pi. P. 9.61; τὰ ὀστᾶ Th. 1.126.
take up bodies for burial, ἀνελόντες καὶ κατακλαύσαντες Ar. V. 386, cf. X. An. 6.4.9; more common in Med., v. infr. B. I. 3.
make away with, destroy, of men, kill, Hdt. 4.66; πολλοὺς ἀναιρῶν A. Ch. 990; σὲ μὲν ἡμετέρα ψῆφος ἀ. E. Andr. 517; θανάτοις ἀ. Pl. Lg. 870d; ἐκ πολιτείας τοιαῦτα θηρία ἀ. Din. 3.19, etc. of things, abrogate, annul, ὅρους ἀνεῖλον πολλαχῇ πεπηγότας Sol. 36.4; νόμον Aeschin. 3.39; διαθήκας Is. 1.14; στήλας And. 1.103; ἀταξίαν D. 3.35, etc. ; ἐκ μέσου ἀ. βλασφημίας Id. 10.36; τηλικαύτην ἀνελόντας μαρτυρίαν Id. 28.5; abolish, τὰς τῶν παρανόμων γραφάς Arist. Ath. 29.4; — Pass., ἀνῄρηνται ὀλιγαρχίαι X. Cyr. 1.1.1.
destroy an argument, confute it, Arist. ; esp.
confute directly, opp. διαιρέω (v. ἀναίρεσις ΙΙ. 4), Arist. SE 176b36, al. ; ἀ. ἑαυτὸν confute oneself, Olymp. in Mete. 25.14. in argument, do away with, τὰς ὑποθέσεις Pl. R. 533c; deny, opp. τιθέναι, S.E. P. 1.192, al.
appoint, ordain, of oracle΄s answer to inquiry, ὁ θεὸς αὐτοῖς ἀ. παραδοῦναι Th. 1.25; οὓς ἂν ὁ θεὸς ἀνέλῃ Pl. Lg. 865d, cf. 642d; ἀνεῖλεν θεοῖς οἷς ἔδει θύειν X. An. 3.1.6; also c. acc. et inf., ἢν τὸ χρηστήριον ἀνέλῃ μιν βασιλέα εἶναι Hdt. 1.13, etc. ; abs., answer, give a response, ἀνεῖλε τὸ χρηστήριον ibid. ; ἀ. τι περί τινος give an oracle about a thing, Pl. Lg. 914a; μαντείας ἀ. D. Ep. 1.16; — Pass., Id. 21.51. Med., take up for oneself, take up, pick up, οὐλοχύτας ἀνέλοντο Il. 1.449; ἀσπίδα, ἔγχος, 11.32, 13.296; κυνέην Hdt. 1.84; δίκτυα Arist. HA 602b9; achieve, win, ἀ. τὴν Ὀλυμπιάδα, τὴν νίκην, Hdt. 6.70, 103, D.H. 5.47; generally, ἀ. ἐπιφροσύνας take thought, Od. 19.22; εὐδαιμονίαν Pi. N. 7.56, cf. Thgn. 281; in bad sense, ὄνειδος σπαργάνων ἀ. S. OT 1035; εἴ σ’ ἀνελοίμην if I should take thee into my service, Od. 18.357; σῖτα ἀ.
get forage, Hdt. 4.128; ποινὴν τῆς Αἰσώπου ψυχῆς ἀ.
exact vengeance for…, Id. 2.134.
take up and carry off, snatch, κούρας ἀνέλοντο θύελλαι Od. 20.66; ἀναιρούμενος οἴκαδε φέρειν Pl. Lg. 914b; ἀνείλατο (for the form cf. Hsch.) δαίμων Epigr.Gr. 404.1.
take up for burial (cf. A. 1.4), Hdt. 4.14, Th. 4.97, etc. ; πατέρων ἀρίστων σώμαθ’ ὧν ἀνειλόμην E. Supp. 1167; τὰ ὀστέα Hdt. 2.41; of the ashes of the dead, πυρὸς ἀ. ἄθλιον βάρος S. El. 1140; of one still living, E. Hel. 1616, X. HG 6.4.13; τοὺς ναυαγούς ib. 1.7.4, cf. 11; τοὺς δέκα στρατηγοὺς τοὺς οὐκ ἀνελομένους τοὺς ἐκ τῆς ναυμαχίας Pl. Ap. 32b; — Pass., ἀναιρεθέντων τῶν νεκρῶν… ὑγιὴς ἀνῃρέθη Id. R. 614b, al.
take up in one΄s arms, Il. 16.8; hence, take up new-born children, own them, Plu. Ant. 36, cf. Ar. Nu. 531; take up an exposed child, Men. Sam. 159, cf. BGU 1110, etc.
conceive in the womb, c. acc., Hdt. 2.108, 6.69.
take up money at interest, D. 50.17.
take up a lease, Michel 1359 (Chios). cf. BCH 37.204.
withdraw money from a bank, etc., αὐτὸς ἀνελέσθω IG 5(2).159.
take upon oneself, undertake, πόνους Hdt. 6.108; πόλεμόν τινι war against one, Id. 5.36; πολέμους ἀναιρούμεσθα E. Supp. 492, cf. D. 1.7; ἀ. ἔχθραν Pl. Phdr. 233c, D. 6.20; ἀ. δημόσιον ἔργον undertake, contract for the execution of a work, Pl. Lg. 921d, cf. a, b, D. 53.21.
accept as one΄s own, adopt, γνώμην Hdt. 7.16. αʹ; τὰ οὐνόματα τὰ ἀπὸ τῶν βαρβάρων ἥκοντα 2.52; ἀ. φιλοψυχίην entertain a love for life, 6.29.
rescind, cancel, συγγραφήν, συνθήκας, etc., D. 34.31, 48.46, IG 7.3171 (Orchom. Boeot., iii BC).

(αἱρέω).
I. Act. in die Höhe heben, aufnehmen, ἀπὸ χθονός, das Opfertier von der Erde, Od. 3.453 ; und wegnehmen, κριούς, Soph. Aj. 233 ; bes.
   a) von Kampfpreisen, ἀέθλια, Il. 23.736 ; vgl. Her. 6.36, 5.102, ἀγῶνα, Ὀλύμπια, im Wettkampf, in den Olympischen Spielen siegen, u. unten med., welches häufiger in dieser Vbdg ist ; ναῦταίσφ' ἀνεῖλον, retteten sie, Eur. Hel. 1233.
   b) aufheben, beseitigen, vernichten, παρακαταθήκην, Plat. Legg. XI.913b ; ὀλιγαρχίας, Xen. Cyr. 1.1.1 ; διαθήκας, Isae. 1.14 ; νόμους, oft bei den Rednern, im Ggstz von καταλείπειν, Aesch. 3.39 ; ἐκ μέσου βλασφημίας, Dem. 10.36 ; συμμαχίαν, Pol. 32.1 ; πόλεμον, beilegen, 9.11.2 ; νεῖκος, Theocr. 22.180 ; πύργους, zerstören, Xen. Cyr. 7.5.12 ; πόλεις, Dem. 9.26, der auch ἔθνος ἀνῃρημένον, vernichtetes Volk, verbindet ; σκηνήν, Zelt abbrechen, Xen. Cyr. 8.5.4. Dah.
   c) von Menschen, töten, Aesch. Ch. 998 ; Pind. P. 11.18 ; u. in Prosa, Her. 4.66 ; Plat. Legg. IX.870d. Bei Theogn. 1123 so auch ἀνείλετο mit der v.l. ἀνείλατο, ist aber zw. – Von Arist. an : widersprechen, Πλάτων ἀναιρεῖ, ὅτι οὐκ ἔστιν, Eth. Nic. 10.2.3. Dem κατασκευάζειν entgegengesetzt, also = ἀνασκευάζειν, top. 2.3 u. oft eine Behauptung widerlegen.
   d) Vom Orakel, wo man φωνήν ergänzt, die Stimme aus der Tiefe erheben, eine Antwort erteilen ; ὁ θεὸς ἀνεῖλε, vom Apollo ; τὸ χρηστήριον, μαντήϊον, Her. 1.13, 2.52 ; ἡ Πυθία, 9.331 Plat. Apol. 21a ; οἱ μάντιες, Her. 6.69 ; durch ein Opfer erklären, Xen. An. 7.6.44. Es tritt auch ein acc. dazu, οὓς ἂν – ἀνέλῃ, welche das Orakel bezeichnet, Legg. IX.865d ; μαντείας, Dem. ep. 1 am Ende ; aber bei Xen. An. 3.1.6 ist θεοῖς οἷς θύειν ἔδει als Attraktion dem θεούς vorzuziehen. Dazu Pass., ἐν ταῖς μαντείαις ἀνῃρημένον εὑρήσετε τῇ πόλει Dem. 21.51.
II. Med. für sich aufnehmen, ἄλεισον ἀναιρήσεσθαι ἔμελλεν Od. 22.9 ; von Waffen, ἀσπίδα, ἔγχος, Il. 11.32, 13.296 ; auf den Arm, 16.8 ; ἐπιφροσύνας, Vernunft annehmen, Od. 19.22 ; – für sich wegnehmen, davon tragen, ἃ μὴ κατέθου, μὴ ἀνέλῃ Plat. Legg. XI.913c ; σῖτα, Speise zu sich nehmen, Her. 4.128 ; ποινήν τινος ἀνελέσθαι, Buße für etwas, 2.134 ; φιλοψυχίην, Liebe zum Leben fassen, 6.29 ; γνώμην 7.16.1 ; οὐνόματα, Namen annehmen, 2.52. Vom Weibe, empfangen, 6.69 ; auch von Tieren, 3.108. Am häufigsten
   a) vom Kampfpreis, Od. 21.117 ; und öfter bei Her. ἀγῶνας, in den Kamfspielen siegen, 9.88 ; Ὀλυμπιάδα τεθρίππῳ 6.71 ; häufig νίκην, den Sieg davontragen, z.B. 9.64.
   b) von Aufnahme und Bestattung der Toten, Her. 4.14, 9.22 ; Plat. Apol. 32b, u. sonst ; auch selten im act., Xen. An. 6.4.9 ; Dem. 43.57, im Gesetz, ἀναιρεῖν καὶ θάπτειν.
   c) Kinder aufnehmen u. sie dadurch für die seinigen anerkennen, im Ggstz von ἐκτιθέναι, Isocr.; Plut.; vgl. Pind. P. 9.63, wo das act. steht.
   d) Zurücknehmen einer Klageschrift, Aufheben eines Kontrakts, γραφήν, δίκην, Dem. 58.82, 59.53 ; συνθήκας, συγγραφήν, 48.46, 34.31. – Allgem.: auf sich nehmen, übernehmen, πόλεμον Her. 5.36 ; An. 5.7.27, u. sonst oft ; ἔχθραν Plat. Phaedr. 243c ; πρός τινα, Dem. 6.20 ; ἔργον Plat. Legg. XI.921a ; πόνον ὑπέρ τινος Her. 6.108 ; Plat. Phil. 59a.

ἀν-αιρέω, -ῶ
[in LXX for הָרַג hi., מוּת hi., נָכָה hi., etc. ;]
__1. to take up: mid., Act.7:21.
__2. to take away, make an end of, destroy (for late exx. of various senses, see MM, VGT, see word);
__(a) of things (as freq. in cl. of laws, etc.): Heb.10:9;
__(b) of persons, to kill: Mat.2:16, Luk.22:2 23:32, Act.2:23 5:33, 36 7:28 9:23-24, 29 10:39 12:2 13:28 16:27 22:20 23:15, 21 23:27 25:3 26:10, 2Th.2:8, WH, txt., R, txt.†
(AS)