α ou ος, ον [ᾰ]
   I act. :
      1 qui contraint : μῦθος ἀ. OD. 17, 399, parole de contrainte ; χρειὼ ἀ. IL. 8, 57, nécessité urgente ; ἀ. -ἦμαρ, IL. 16, 836, le jour de la servitude ; ἀναγκαία τύχη, une mort violente, SOPH. El. 48 (p.-ê. la captivité, la servitude, SOPH. Aj. 485, 803) ; τὸ ἀναγκαῖον, XÉN. Hell. 5, 4, 8, maison de force, prison ;
      2 p. suite, pénible, THGN. 297, 472 ;
      3 nécessaire, ATT. (THC. 1, 2 ; PLAT. Leg. 848 a, etc.) ; ἀναγκαῖόν ἐστι avec l’inf. SOPH. Ph. 1317, etc. il est nécessaire de ; ou avec l’accord de ἀναγκαῖος et du sujet : ἀποκρίσεις ἀναγκαῖαι ποιεῖσθαι, PLAT. Gorg. 449 b, réponses inévitables ; τὰ ἀναγκαῖα τοῦ βίου, ISOCR. 48 c, ou abs. τὰ ἀναγκαῖα, XÉN. Mem. 3, 12, 2 ; Œc. 3, 6, etc. les besoins de la vie (nourriture, sommeil, etc.) ou la nécessité des choses, XÉN. Mem. 1, 1, 6 ; τὰ ἐκ θεοῦ ἀ. XÉN. Hell. 1, 7, 36, l’ordre des choses établi par la divinité, les lois de la nature ; d’où indispensable : τὸ ἀναγκαιότατον ὕψος, THC. 1, 90, la hauteur strictement nécessaire ; ἡ ἀναγκαιοτάτη πόλις, PLAT. Rsp. 369 d, le moins qu’on puisse appeler une ville ;
      4 parent par le sang (litt. celui qui ne peut pas refuser les charges d’un héritage, le fils ou la fille, etc.) PLAT. Rsp. 574 b ; ANT. 112, 3 ; οἱ ἀναγκαῖοι, les parents par le sang (lat. necessarii) XÉN. An. 2, 4, 1, etc. ; joint à συγγενεῖς, DÉM. 434, 20 ;
   II pass. contraint, forcé, OD. 24, 209, 498.

• Cp. -ότερος, THC. 4, 60 ; 6, 46, etc. • Sup. -ότατος, HDT. 3, 65 ; THC. 1, 84, 90 ; XÉN. Mem. 4, 5, 9 ; PLAT. Rsp. 369 d, etc.

➳ Fém. -αῖος, THC. 1, 2 ; PLAT. Rsp. 554 a, etc.

Étym. ἀναγκή.

α, ον, in Att. also ος, ον Th. 1.2, Pl. R. 554a, etc. ; of, with, or by force; Act., constraining, applying force, μῦθος ἀ. a word of force, Od. 17.399; χρειὼ ἀ.
urgent necessity, Il. 8.57; ἦμαρ ἀ. day of constraint, i.e. life of slavery, 16.836; ἀ. τύχη a doom imposed by fate, or fateful chance, S. Aj. 485, cf. 803 (but, fatal chance, Id. El. 48); πᾶν γὰρ ἀ. χρῆμ’ ἀνιηρὸν ἔφυ Thgn. 472, cf. 297, E. Or. 230; τῆς ἀρχῆς τῷ ἀ. παροξυνομένους by the compulsory nature of our rule, Th. 5.99; δεσμὸς ἀ. Theoc. 24.33; ἐξ ἀναγκαίου under stress of circumstances, Th. 7.60.
forcible, cogent, πειθώ Pl. Sph. 265d; ἀποδείξεις Ti. 40e; διαλλακτὰς πολὺ τῶν ἐμῶν λόγων ἀναγκαιοτέρους Th. 4.60; τὰ ἀναγκαιότερα τῶν ἀντιγράφων the more authoritative copies, Sch. S. OC 390. Pass., constrained, forced, twice in Od., πολεμισταὶ ἀ. soldiers perforce, Od. 24.499; so δμῶες ἀ. ib. 210 (where however Eust. expl. it χρειώδεις trusty, serviceable, v. infr. 6).
necessary (physically or morally), οὐκ ἀ.
unnecessary (on its diff. senses in philosophy v. Arist. Metaph. 1015a20ff.), ἀ. [ἐστί] it is necessary to…, S. Ph. 1317, etc. ; γίνεταί μοι ἀναγκαιότ ατον, c. inf., Hdt. 3.65; ἀ. κακόν a necessary evil, Men. 651, cf. Hybreas ap. Str. 14.2.24; also c. inf., ἔνιαι τῶν ἀποκρίσεων ἀναγκαῖαι διὰ μακρῶν τοὺς λόγους ποιεῖσθαι Pl. Grg. 449b; ὁδὸν ἀναγκαιοτάτην εἶναι τρέπεσθαι Sph. 242b; [μαθήματα] ἀναγκαῖα προμεμαθηκέναι necessary for us to have learnt them before, Lg. 643c. τὰ ἀ.
necessaries of life, Antipho 4.1.2, Pl. Lg. 848a; τὰ ἀ. τοῦ βίου Isoc. 4.40; ἀ. τροφή Th. 1.2. τὰ ἀ.
things necessary to be done, X. Mem. 1.1.6; τὰ ἐκ θεοῦ ἀ. the appointed order of things, HG 1.7.33; θεῶν ἀναγκαῖον τόδε E. Hec. 584 codd. ; τὸ ἀ., = ἀνάγκη, Arist. Ph. 200a31.
indispensable, i.e.
a bare minimum, freq. in Sup., τὸ ἀναγκαιότατον ὕψος the least height that was absolutely necessary, Th. 1.90; ἡ ἀναγκαιοτάτη πόλις the least that could be called a city, Pl. R. 369d; ἐκ τεττάρων ἀναγκαιοτάτων συγκεῖσθαι πόλιν Arist. Pol. 1291a12; αὐτὰ τἀναγκαιότατ’ εἰπεῖν give a bare outline of the facts, D. 18.126, cf. 168; ἡ ἀ. συγγένεια the most distant degree of kinship recognized by law, 44.26; less freq. in Posit., οὐδὲ τἀναγκαῖα ἐξικέσθαι Th. 1.70; hence, scanty, makeshift, παρασκευή 6.37. of persons, connected by necessary or natural ties, i.e.
related by blood, Antipho 1.4, Pl. R. 574b; ἀ. δόμοις E. Alc. 533; οἱ ἀ.
kinsfolk, X. An. 2.4.1; ἀ. φίλοι E. Andr. 671; συγγενεῖς καὶ ἀ. ἄνθρωποι D. 19.290; τοὺς συγγενεῖς αὐτοῦ καὶ ἀ. φίλους Act. Ap. 10.24, cf. PFlor. 2.142.2 (iii AD). Astrol., efficacious, Vett.Val. 63.1 (Comp.); ἀ. γραμμή line of fate, Cat.Cod.Astr. 7.238.
costly, ὄξος POxy. 1870 (v AD); ἐσθής Suid. s.v. βεστιάριον. Adv. -ως of necessity, perforce, ἀ. ἔχει it must be so, Hdt. 1.89, A. Ch. 239, S. Tr. 723, Pl. Phd. 91e, etc. ; ἀ. ἔχει μοι ποιέειν ταῦτα Hdt. 8.140. αʹ, al. ; ἀ. φέρειν, opp. ἀνδρείως, Th. 2.64; as best might be, Pl. Ti. 69d. γελοίως καὶ ἀ. λέγειν in a narrow sense (cf. II. 4, but prob. with play on III. 1), Id. R. 527a; πτωχῶς μέν, ἀλλ’ ἀ. Babr. 55.2; — Sup. ἀναγκαιότατα, λέγεις Pl. Phlb. 40c.
strictly, κελεύειν OGI 669.41 (i AD). οἱ ἀ. τόποι privy parts, Vett.Val. 113.9. ἀναγκαῖον, τό, v. sub V.

bei den Attikern oft auch 2 End., Thuc. 1.2 ; Plat. Rep. VIII.559a u. sonst;
1) zwingend, nötigend, χρειοῖ ἀναγκαίῃ, aus dringender Not, Il. 8.57 ; μῦθος ἀν., ein Machtspruch, dem man gehorchen muß, Od. 17.399 ; ἦμαρ ἀν., = δούλιον, der Zwingtag, der Freie zu Knechten macht, Il. 16.836, wie bei Soph. Aj. 480 τύχη ἀναγκαία, das Sklavenlos ; vgl. Eur. I.A. 511 ; λόγοι El. 293 ; πειθώ, d.i. unwiderstehliche Ueberredung, Plat. Soph. 265d ; δεσμὸς ἀν., hemmende Fessel, Theocr. 24.33 ; χαλινός Tryph. 97 ; τὸ ἀναγκαῖον, das Gefängnis, Xen. Hell. 5.4.18, welches die alten Gramm. als Eigentümlich Keit. bemerken.
2) gezwungen, Hom. Od. 24.210 δμῶες ἀναγκαῖοι, wo jedoch Einige χρειώδεις : nützliche, unentbehrliche erklärten, s. Scholl.; 24.499 ἀναγκαῖοι πολεμισταί, wo beide Erklärungen in den Scholl. wiederkehren ; unangenehm, peinlich, Theogn. 291, 464.
3) physische Verbindlichkeit in sich schließend, notwendig, τὰ ἀναγκαῖα, Naturbedürfnisse, wie Schlaf, Nahrung, Ausleerungen, Xen. Cyr. 8.8.11 ; ἰέναι ἐπὶ τὰ ἀν. 1.6.36 ; τροφὴ ἀν. Plat. Legg. VIII.848a ; τὰ ἀν., das nach einer Schicksalsnotwendigkeit gewiß Geschehende, Xen. Mem. 1.1.6, im Ggstz von ἄδηλα, ὅπως ἂν ἀποβήσοιτο ; τὰ ἐκ θεοῦ ἀναγκαῖα, die von Gott bestimmte Ordnung der Dinge, Naturnotwendigkeit, Hell. 1.7.10 ; θάνατος πᾶσι κοινὸς καὶ ἀναγκαῖος An. 3.1.43. Dah. unentbehrlich, μαθήματα Plat. Legg. I.643c ; πόσεις Xen. Lac. 5.4 ; auch = αἰδοῖον, Artemid. 1.45 ; τὸ ἀν., die Not, Thuc. 5.99 ; ὅπλισις, notdürftige Bewaffnung, 5.8, wie ἀπομάχεσθαι ἐκ τοῦ ἀναγκαιοτάτου ὕψους 1.90 ; ἡ πόλις ἀναγκαιοτάτη εἴη ἂν ἐκ τεττάρων ἢ πέντε ἀνδρῶν, die notdürftigste Stadt, Plat. Rep. II.369d. Häufig ἀναγκαῖόν ἐστι, es ist durchaus notwendig, mit darauf folgendem inf., wofür auch Plat. Soph. 242b τὴν ὁδὸν ἀναγκαιοτάτην ἡμῖν εἶναι τρέπεσθαι, es sei notwendig, daß wir diesen Weg einschlagen ; vgl. Legg. I.643c.
4) blutsverwandt, wie necessarius, μήτηρ, πατήρ, Plat. Rep. IX.574b u. sonst ; vgl. Philem. Stob. fl. 108.33.
• Adv. ἀναγκαίως, notwendiger Weise, ἀναγκαίως μοι ἔχει οὕτω ποιεῖν, ich muß so handeln, Her. 8.140, vgl. 1.89 ; ἀναγκαίως ἔχει, es ist notwendig, Aesch. Ch. 237 ; Soph. Tr. 270 ; Eur. Herc.Fur. 859 ; Her. 1.89, 8.140 ; ἀν. ἔχω Lys. 6.35. Einen Kompar. ἀναγκαιέστερον hat Epicharm. bei Eust. Od. 1441.15.

ἀναγκαῖος, -αῖα, -αῖον
(< ἀνάγκη), [in LXX: Est.8:13, Wis.16:3, Sir prol.22, 2Ma.4:23 2Mac 9:21, 4Ma.1:2 * ;]
__1. necessary: Act.13:46, 1Co.12:22, 2Co.9:5, Php.2:25, Tit.3:14, Heb.8:3; comp. -αιότερον, Php.1:24.
__2. Of persons connected by bonds of nature or friendship, near, intimate (Field, Notes, 118; ΜΜ, VGT, see word): ἀ. φίλοι, Act.10:24.†
(AS)