ἀμφισ·ϐητέω-ῶ (f. ήσω ; pour les temps à augment, v. ci-dessous) litt. aller chacun de son côté, d’où :
   I être en désaccord avec : τῷ πρότερον λεχθέντι (λόγῳ) HDT. 9, 74, avec le premier récit ;
   II p. suite, disputer, discuter, contester :
      1 abs. HDT. 4, 14 ; ATT. ; οἱ ἀμφισϐητοῦντες, les adversaires, les défendeurs (en justice) DÉM. 1175, 11 ; ARSTT. Rhet. 1, 1, 6, etc. ;
      2 avec un seul rég. : le rég. de la personne contre qui l’on conteste, au dat. : ἀ. τινι, PLAT. Phædr. 263 a, discuter contre qqn ; ou avec πρός et l’acc. ANT. 120 fin ; le rég. de la chose contestée, au gén. : ἀ. τινος (τῆς ἀρχῆς, DÉM. 1000, 3 ; τῆς πολιτείας, ARSTT. Pol. 3, 8, 7, etc.) être en contestation au sujet de qqe ch. (du pouvoir, du gouvernement) ; ou à l’acc. ἓν τουτὶ ἀμφισϐητοῦμεν, PLAT. Gorg. 472 d, voilà le seul point sur lequel nous sommes en désaccord ; avec une prép. : ἀ. περί τινος, PLAT. Prot. 337 a ; AND. 4, 38 ; ou περί τι, PLAT. Euthyphr. 7 e, Menex. 237 c ; ou ὑπέρ τινος, ANT. 124, 15, discuter sur qqe ch. ; ἀ. πρός τι, ARSTT. Pol. 3, 13, 1, contester qqe ch. ; avec une prop. inf. PLAT. Gorg. 452 c, ou avec une conj. ἀ. ὅτι, PLAT. Conv. 215 b, etc. soutenir ou contester que, etc. ; dans ces deux constr. souv. avec une nég. : ἠμφεσϐήτει μὴ ἀληθῆ λέγειν ἐμέ, DÉM. 347, 7, il prétendait que je ne disais pas la vérité : cf. PLAT. Hipp. mi. 369 d ; PAUS. 5, 6, 3 ; ἀμφ. ὡς οὐκ ἐστί τι, PLAT. Rsp. 476 d, etc. soutenir que qqe ch. n’est pas, contester que qqe ch. soit ;
      3 avec deux rég. (dat. de pers. et gén. de chose seul ou précédé d’une prép.) : τινὸς ἀ. τινι, DÉM. 884, 26, ou ἀ. τινι περί τινος, PLAT. Pol. 268 a ; IS. 44, 8, etc. discuter avec qqn au sujet de qqe ch. ; au pass. être l’objet d’une contestation, d’une discussion : ἀμφισϐητεῖται τι, PLAT. Rsp. 581 e, qqe ch. est en question ; impers. ἀμφισϐητεῖται περί τι, PLAT. Soph. 225 b, ou περί τινος, PLAT. Rsp. 457 e, on discute sur qqe ch. ; τὰ ἀμφισϐητούμενα, THC. 6, 10 ; 7, 18 ; PLAT. Leg. 641 d ; ISOCR. 44 c, etc. les points controversés.

➳ L’augment peut être simple ou double : ἠμφισϐ-, PLAT. Pol. 276 b ; ou ἠμφεσϐ-, PLAT. Gorg. 476 a, 479 d, MENEX. 242 d (var. ἠμφισϐ-) ; DÉM. 818, 9 ; 820, 26 ; 889, 11 ; 987, 1 ; 1000, 3. — Formes ion. : prés. inf. ἀμφισϐατέειν, HDT. 4, 14 ; part. ἀμφισϐατέων, HDT. 9, 74.

Étym. ἀμφίς, βη- de βαίνω.

impf. ἠμφεσβήτουν ; fut. -ήσω ; aor. ἠμφεσβήτησα ; — Pass., fut. of med. form -ήσομαι Pl. Tht. 171b; aor. ἠμφεσβητήθην Id. Plt. 276b, al., Is. 8.44; — Ion. ἀμφισβατέω twice in Hdt. (v. infr.), SIG 279.18 (Zelea); impf. ἀμφεσβάτει Inscr.Prien. 37.99; also Aeol. pf. part. Pass. ἀμφισβατημένος IG 12(2).6.25 (Mytilene); (v. βαίνω):
lit.
go asunder, stand apart; hence, disagree with, ὁ ἕτερος τῶν λόγων τῷ πρότερον λεχθέντι βατέων Hdt. 9.74. abs., disagree, dispute, wrangle, Id. 4.14, etc. ; περί τινος And. 1.27, Isoc. 4.19, Pl. Prt. 337a; ὑπέρ τινος Antipho 3.4.3; πρός τινα 3.1.1; οἱ ἀμφισβητοῦντες the parties, in a law-suit, Arist. Rh. 1354a31. c. dat. pers., dispute or argue with a person, Pl. Phdr. 263a, al. ; τινὶ περί τινος Id. Plt. 268a. c. gen. rei, dispute for or about a thing, τοῦ σίτου τοῦ ἡμετέρου D. 32.9; lay claim to, τῆς ἡγεμονίας Isoc. 4.20; τῶν οὐδὲν ὑμῖν προσηκόντων Epist. Phil. ap. D. 12.23; τῆς ἀρχῆς D. 39.19; τῆς πολιτείας Arist. Pol. 1280a6, cf. 1283a11; τρία τὰ ἀμφισβητοῦντα τῆς ἰσότητος three things which claim equal shares in…, 1294a19; τῆς μεσότητος ἀ. τὰ ἄκρα EN 1125b18; — also ἀ. πρός τι make a claim with reference to a standard, Pol. 1283a24. Att. law-term, lay claim to property of deceased or guardianship of heiress, χρημάτων Isoc. 19.3; κλήρου D. 3.5, 44.38; κληρονομίας Is. 3.1; abs., 3.61, 6.3; τινὶ περὶ τῶν πατρῴων 3.61; πρὸς διαθήκην in defiance of a will, Isoc. 19.1. c. acc. rei, dispute point, be at issue upon it, ἓν τουτὶ ἀμφισβητοῦμεν Pl. Grg. 472d; οὐκ ἀληθῆ ἀ. Mx. 242d; cf. ἀμφισβητητέον. c. acc. et inf., argue, maintain that…, ἀ. εἶναί τι Id. Grg. 452c, cf. D. 27.62, etc. ; but ἀ. ὅτι ἐστί τι dispute the fact that…, Pl. Smp. 215b; with neg., argue or maintain that it is not, τὸ μὴ οὐχὶ ἡδέα εἶναι τὰ ἡδέα λόγος οὐδεὶς ἀ. Phlb. 13a; ἠμφεσβήτει μὴ ἀληθῆ λέγειν ἐμέ D. 19.19; ἀ. ὡς οὐκ ἀληθῆ λέγει τις Pl. R. 476d, al. ; οὐδεὶς ἀ. περὶ τούτων, ὡς οὐ… Arist. Pol. 1287b17; σὺ δὲ ἀμφισβητῶν ἀνὴρ εἶναι Aeschin. 2.148. Pass., to be the subject of dispute, to be in question, ἀμφισβητεῖταί τι Pl. R. 581e, etc. ; impers., ἀμφισβητεῖται περί τι Sph. 225b; περί τινος R. 457e; ἠμφεσβητήθη μηδεμίαν εἶναι τέχνην Plt. 276b; ὁ πολίτης ἀ.
is a debatable term, Arist. Pol. 1275a2; τὰ ἀμφισβητούμενα, = ἀμφισβητήματα, Th. 6.10, 7.18, Isoc. 4.19, Pl. Lg. 641e, etc.

(-βαίνω), impf. ἠμφισβήτουν, Andoc. 1.27, Lys. 1.29 ; ἠμφεσβήτει, Bekker Plat. Menex. 242d, Dem. 39.19 ; aor. ἠμφεσβήτησα, Plat. Gorg. 479d ; Dem. 27.15 ; perf. ἠμφεσβήτηκα, ibid. 23 ; aor. pass. ἠμφισβητήθην, Isaeus 8.44 ; Plat. Polit. 276b ; ἀμφισβητήσεται ist pass. Theaet. 171b ; – in den Meinungen auseinander gehen, vgl. ἀμφὶς φράζεσθαι, widersprechen, Her. 4.14 ; von ἐρίζειν unterschieden, Plat. Prot. 337a. – Von Plato an sehr häufig, bes. bei den Rednern.
1) im Widerspruch mit Jemandem, dagegen behaupten, Ggstz von ὁμολογέω, mit darauf folgendem acc. c. inf., z.B. Plat. Gorg. 452c ; Dem. 19.19, u. so οὐκ ἠμφεσβήτησε μὴ ἔχειν, er leugnete den Besitz nicht, 27.15 ; vgl. Lys. 23.13 u. Plat. Hipp. min. 269d οὐκ ἀμφ. μὴ οὐχὶ σὲ εἶναι σοφώτερον ; häufiger noch ὡς, z.B. ὡς οὐ γνώσεται Charm. 169e ; Parm. 135a ; ὅτι, Symp. 215b ; auch der bloße acc., wie ἓν τουτί Gorg. 472d ; τἀληθῆ Men. 242d ; dah. geradezu bezweifeln, τὴν πραγμάτων ἰσότητα, Arist.
2) streiten, rechten, πρός τινα Plat. Soph. 246b ; πρὸς ἓν ῥῆμα, gegen, um ein Wort rechten, Dem. 34.33 ; häufiger τινί, z.B. Phaedr. 263a ; Isae. 8.27 ; οἱ ἀμφισβητοῦντες, die Prozessierenden, Arist. rhet. 1.1. – Der Gegenstand des Streites wird mit dem gen. ausgedrückt, ἡμῖν τοῦ σίτου, Dem. 32.9, streitet mit uns über das Getreide ; vgl. Plat. Polit. 279a ; Polyb. 2.71.7 ; τινὶ περί τινος Plat. Polit. 268a ; τινὶ ὑπέρ τινος Polyb. 1.71.5 ; περί τι Plat. Menex. 237c.
3) Anspruch auf etwas machen, τινός, τοῦ εὐφρονεῖν Isocr. 5.82 ; τῆς ἡγεμονίας 4.20 ; τῆς ἀρχῆς Dem. 39.19. – Auch im pass. nicht selten ; πρᾶγμα ἀμφισβητούμενον u. τὰ ἀμφισβητούμενα, streitige Sachen, Punkte, Isocr. 5.3 ; Thuc. 6.10 u. öfter Polyb., z.B. 1.68, 80 ; ἀμφισβητεῖται ἔκ τινος Plat. Theaet. 171d, von Einem bezweifelt werden ; ἀμφισβητεῖται περί τινος, es wird worüber gestritten, Rep. V.457e ; περί τι Soph. 225b.