'ἀ·ληθής, ής, ές [ᾰ]
   I intr. non caché, d’où vrai :
      1 vrai, sincère, franc, p. opp. à faux, en parl. de pers. ESCHL. Sept. 439 ; THC. 3, 56 ;
      2 loyal, juste, équitable, IL. 12, 433, etc. ;
      3 en parl. de choses (oracles, songes, etc.) véridique, ESCHL. Sept. 692 ; SOPH. Ph. 993 ; EUR. Ion 1537 ; p. opp. à ψευδῆ, EUR. I.A. 957 ; ἀληθέα εἰπεῖν, μυθήσασθαι, etc. IL. 6, 382, etc. ; ἀληθέϊ λόγῳ χρῆσθαι, HDT. 1, 14, dire la vérité, parler franchement ; καὶ τοῦτ' ἄρ' ἦν ἀληθές, EUR. I.T. 351, il est donc vrai ; τὸ ἀληθές, HDT. 7, 139, τἀληθές, SOPH. El. 679 ; Tr. 453, 474 ; O.R. 944, etc. ; τὠληθές, HDT. 6, 68, 69 ; τὰ ἀληθῆ, d’où τἀληθῆ, PLAT. Prot. 323 b, etc. la vérité ;
      4 adv. dans les réponses : ἀληθῆ, PLAT. Theæt. 143 a, etc. exactement, justement ;
      5 véritable, réel (p. opp. à apparent ou à vain) : φίλος ἀ. EUR. Or. 424, véritable ami ; adv., τὸ ἀληθές, PLAT. Phæd. 102 b, véritablement, en réalité ; mais (avec changem. d’accent) dans les interr. ἄληθες ; vraiment ? en vérité ? réellement ? SOPH. O.R. 350, Ant. 758 ; AR. Ran. 840, etc. ; p. suite, qui se réalise : ἀρὰ ἀ. ESCHL. Sept. 946, malédiction qui s’accomplit ;
   II tr. qui rend franc : οἶνος ἀ. ἔστι, PLAT. Conv. 217 e, le vin provoque la franchise ; cf. ARSTT. Nic. 4, 7.

• Cp. -έστερος, XÉN. Œc. 16, 4 ; PLAT. Rsp. 585 b, etc. • Sup. -έστατος, THC. 1, 23, etc. ; PLAT. Phæd. 65 e, etc.

➳ Dor. ἀλαθής [ᾰᾱ] PD. O. 2, 92, etc.

Étym. ἀ, λαθεῖν.

'

Dor. ἀλαθής, ές, (λήθω, = λανθάνω ; ἀληθὲς τὸ μὴ λήθῃ ὑποπῖπτον EM 62.51): — unconcealed, so true, real, opp.
false, apparent; Hom., opp. ψευδής, in phrases ἀληθέα μυθήσασθαι, εἰπεῖν, ἀγορεύειν, ἀληθὲς ἐνισπεῖν, Il. 6.382, Od. 13.254, 3.254, 247, al. ; in Hdt. and Att. τὸ ἀληθές, by Trag. crasis τἀληθές, Ion. τὠληθές (Hdt. 6.68, 69), or τὰ ἀληθῆ, by crasis τἀληθῆ, etc. ; ἀληθέϊ λόγῳ χρᾶσθαι Hdt. 1.14, etc. ; οἱ ἀληθέϊ λόγῳ βασιλέες 1.120; ἀληθεστάτη πρόφασις Th. 1.23. of persons, etc., truthful, honest (not in Hom., v. infr.), ἀ. νόος Pi. O. 2.92; κατήγορος A. Th. 439; κριτής Th. 3.56; οἶνος ἀ. `in vino veritas΄, Pl. Smp. 217e; ὁ μέσος ἀ. τις Arist. EN 1108a20. of oracles, true, unerring, ἀλαθέα μαντίων θῶκον Pi. P. 11.6, cf. S. Ph. 993, E. Ion 1537; of dreams, A. Th. 710. of qualities or events, true, real, φίλος E. Or. 424; ἀ. τὸ πραχθέν Antipho 1.6; genuine, ἀ. εἶναι δεῖ τὸ σεμνόν, οὐ κενόν Men. 596.
realizing itself, coming to fulfilment, ἀρά A. Th. 944. Adv. ἀληθῶς, Ion. -θέως, truly, Simon. 5.1, Hdt. 1.11, al., A. Supp. 315, etc.
actually, in reality, γένος τόδε Ζηνός ἐστιν ἀ. ib. 585; ἀ. οὐδὲν ἐξῃκασμένα Id. Ag. 1244, cf. Th. 1.22, etc. ; τὴν ἀ. μουσικήν (sc. οὖσαν) Antiph. 209.6; — ὡς ἀ.
in the true way, really, E. Or. 739, Pl. Phd. 63a, etc. ; ἡ μὲν γὰρ ὡς ἀ. μήτηρ D. 21.149; Comp. -εστέρως Pl. R. 347e, -έστερον Antipho 3.3.4; Sup. -έστατα X. Mem. 4.8.1. neut. as Adv., proparox. ἄληθες; indeed? really? ironically, S. OT 350, Ant. 758, E. Cyc. 241, Ar. Ra. 840, Av. 174. τὸ ἀληθές truly, Ion. τὠληθές Herod. 7.70.
not forgetting, careful, γυνὴ χερνῆτις ἀ. Il. 12.433, cf. Nonn. D. 24.233; — the sense honest is post-Hom.

ές (λήθω), unverhohlen, aufrichtig, wahr ; Hom. öfters ἀληθέα neutr., ἀληθέα μυθήσασθαι Il. 6.882, ἀληθέα πάντ' ἀγορεύσω Od. 3.254, ἀληθέα εἶπε 13.254 ; einmal die Form ἀληθές, Od. 3.247 σὺ δ' ἀληθὲς ἐνίσπες ; einmal ἀληθής, Il. 12.433 γυνὴ ἀληθής, ein redliches Weib ; – ἀλαθεῖ νόῳ, mit aufrichtigem Sinne, Pind. O. 2.92 ; ἀλ. κατήγορος Aesch. Spt. 421 ; θεὸς ἀλ. Eur. Ion. 1524. – Von Sachen : der Wahrheit gemäß, wirklich so beschaffen, zuverlässig und echt, λόγος Her. 5.41 ; Plat. Phaedr. 270c, ἀρετή Phaed. 69b ; πίστις, ἐπιστήμη, dem ψευδής entgegengesetzt, Gorg. 454d. Sehr geläufig ist die Vrbdg τἀληθές u. τἀληθῆ εἰπεῖν ; πᾶν τἀλ. Soph. Trach. 453. Uebh. τὸ ἀληθές, das Wahre, die Wahrheit, auch adverb. gebraucht, in Wahrheit, wirklich, von Her. an oft. – Wahrhaftig, die Wahrheit sagend, z.B. ἐν ἔργῳ καὶ λόγῳ Rep. II.382e ; – ἄληθες ; mit so verändertem Ton, in ironischen Fragen : wirklich ? in der Tat ? Soph. O.R. 350, Ant. 754 ; Ar. Ach. 857, Ran. 840.
• Adv. ἀληθῶς, ion. ἀληθέως, wirklich, in der Tat ; auch mit subst., ὁ ἀληθῶς οὐρανὸς καὶ τὸ ἀληθῶς φῶς καὶ ἡ ὡς ἀληθῶς γῆ Plat. Phaed. 109e ; ἡ ἀλ. μουσική Antiphan. Ath. XIV.648e ; Am häufigsten bei den Attikern ὡς ἀληθῶς, τὸν ὡς ἀληθῶς ἰατρόν Rep. I.345c ; ἦ γάρ ἐστιν ὡς ἀληθῶς ἀφιγμένος Eur. Or. 727.

ἀληθής, -ές
(< λήθω = λανθάνω, hence primarily, unconcealed, manifest; hence, actual, real), [in LXX for אֶמֶת, etc. ;]
__(a) of things, true, conforming to reality: Jhn.4:18 5:31-32 6:55 (= ἀληθινός, which see) Jhn.8:13-14, 17 10:41 19:35 21:24, Act.12:9, Php.4:8, Tit.1:13, 1Pe.5:12, 2Pe.2:22, 1Jn.2:6, 3Jn.12;
__(b) of persons, truthful: Mat.22:16, Mrk.12:14, Jhn.3:33 7:18 8:26, Rom.3:4, 2Co.6:8.†
SYN.: ἀληθινός, real, genuine, ideal, as opp. to spurious or imperfect ἀληθής, true to fact, as opp. to false, lying, denotes the actuality of a thing: ἀληθινός, its relation to the corresponding con­ception. (Cf. Tr., Syn., § viii; Cremer, 84 f., 631 Abbott, JV, 234 f.; DB, iv, 818 f.; MM, VGT, s.vv.) (AS)