[ᾰ] (f. ἀγερῶ, ao. ἤγειρα, pf. inus. ; pass. ao. ἠγέρθην. pf. ἀγήγερμαι) :
      1 assembler, rassembler (une armée, etc.) IL. 2, 438, etc. ; THC. 1, 9 ; XÉN. An. 3, 2, 13 ; SOPH. El. 695, etc. ; d’où au pass. se rassembler, IL. 2, 52, etc. ; en parl. de choses, recueillir, faire provision de, OD. 3, 301 ; 14, 285 ; 19, 197 ;
      2 recueillir en quêtant, quêter, mendier : πύρνα, OD. 17, 362, mendier son pain ; abs. quêter pour le service du culte, ESCHL. fr. 170 ; HDT. 4, 35 ; PLAT. Rsp. 381 d ; particul. quêter pour Cybèle (cf. μητραγύρτης) LUC. Pseud. 13 ; p. ext. errer en mendiant, PHILISTR. 225 ; M. TYR. 19, 3 ; Moy. (part. prés. ἀγειρόμενος, ao. ἠγειράμην) faire une quête OD. 13, 14.

➳ Act. prés. impér. 3 pl. ἀγειρόντων, IL. 2, 438 ; inf. prés. dor. ἀγείρεν, THCR. Idyl. 14, 40 conj. Impf. poét. ἄγειρον, A.RH. 2, 186. Ao. épq. ἄγειρα, OD. 14, 285, d’où part. masc. dor. ἀγείραις, PD. P. 9, 64. Pass. ao. 3 sg. poét. ἀγέρθη, IL. 22, 475 ; 3 pl. épq. ἤγερθεν, IL. 1, 57 ; OD. 8, 24 ; ou ἄγερθεν, A.RH. 3, 356. Pl.q.pf. pass. 3 sg. ἀγήγερτο, APP. Mithr. 108 ; 3 pl. épq. ἀγηγέρατο, IL. 4, 211. Moy. fut. ἀγεροῦμαι au sens pass. SIB. 1, 346. Ao.2 au sens pass. 3 pl. ἀγέροντο, IL. 18, 245, d’où inf. ἀγερέσθαι (sel. d’autres ἀγέρεσθαι) OD. 2, 385 ; part. sync. ἀγρόμενος, IL. 2, 481, etc.

Étym. R. indo-europ. *h₂ger-, rassembler, cf. ἀγορά.

Aeol. ἀγέρρω EM 8.13; fut. ἀγερῶ IG 5(1).1447.16 (Messene, ii BC); aor.1 ἤγειρα, Ep. ἄγειρα Od. 14.285; — Med., aor.1 ἠγειράμην A.R. 4.1335, (συν-) Od. 14.323, Ael. VH 4.14; — Pass., aor.1 ἠγέρθην Hom. ; pf. ἀγήγερμαι App. BC 2.134; plpf. ἀγήγερτο Id. Mith. 108, Ep. 3 pl. ἀγηγέρατο Il. 4.211, App. Hisp. 40. — Hom. has shortened pres. ἀγέρεσθαι (al. ἀγερέσθαι) Od. 2.385 (also in later Ep., A.R. 3.895, etc., cf. IG 14.1389 i 35), aor.2 ἀγέροντο Il. 18.245, part. ἀγρόμενος 2.481, etc. : — gather together, λαὸν ἀγείρων Il. 4.377, etc. ; ἐνθάδ’ ἀπὸ… πολίων ἤγειρα ἕκαστον 17.222; so in Att., τὸν ἐς Θήβας στόλον S. OC 1306, Th. 1.9; τὸ Ἑλλάδος στράτευμα S. El. 695; στρατιάν X. An. 3.2.13, cf. App. Mith. 84; εἰς μίαν οἴκησιν ἀ. κοινωνούς Pl. R. 369c; — Pass., gather, assemble, Il. 2.52, Od. 2.8, etc. ; ἀγρόμενοι σύες herded swine, Od. 16.3; θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν ἀγέρθη, ἐς φρένα θυμὸς ἀγέρθη Il. 4.152, 22.475 (cf. ἐγείρω). of things, collect, gather, δημόθεν ἄλφιτα… καὶ αἴθοπα οἶνον ἀγείρας Od. 19.197; πολὺν βίοτον καὶ χρυσὸν ἀγείρων 3.301; πολλὰ δ’ ἄγειρα χρήματα 14.285; — so in Med., ἀγειρόμενοι κατὰ δῆμον 13.14.
collect by begging, ὡς ἂν πύρνα κατὰ μνηστῆρας ἀγείροι 17.362, cf. Hdt. 1.61; ἀφ’ ὧν ἀγείρει καὶ προσαιτεῖ D. 8.26; — abs., collect money for the gods, Νύμφαις ἀ. A. Fr. 168, cf. Hdt. 4.35, Pl. R. 381d, SIG 1015.26 (Halicarnassus); esp. for Cybele, Luc. Alex. 13, cf. μητραγύρτης ; — abs., go about begging, Philostr. VA 5.7, Man. 6.299, Max.Tyr. 19.3, etc.
put things together, accumulate arguments, as in a speech, A. Ch. 638. ὀφρύας εἰς ἓν ἀ.
frown, AP 5.299 (Paul. Sil.). — Rare in good Prose.

(entst. aus *ἀγέρjω ; von ἄγω leiten es VLL her u. erkl. die einzelnen Formen gew. durch συναθροίζω, auch συλλεγῆναι), aor. I. ἤγειρα, Xen. An. 3.2.13 ; pass. ἀγήγερμαι ; ἀγηγέρατο Od. 24.21 ; ἠγέρθην, bei Hom. neben med. aor.2 ἀγερέσθαι oder ἀγέρεσθαι, Od. 2.385, ἀγέροντο Il. 2.94 u. part. sync. ἀγρόμενος z.B. 7.134. Vgl. ἠγερέθομαι unten. – Zusammen führen, herumgehend sammeln, u. zwar
   1) gew. λαόν, das Volk zum Kampfe, Il. 11.770, 9.338, 11.716, 16.129 u. ähnlich 17.222 ἐνθάδ' ἀφ' ὑμετέρων πολίων ἤγειρα ἕκαστον, u. so noch Loll. Bass. 4 (IX.236), πόλις ἐν ὅπλοις ἠγέρθη ; – zur beratenden Versammlung, Od. 3.140 μύθου ἕνεκα, 2.28, 41, u. im med. τοὶ δ' ἠγείροντο μάλ' ὦκα, sie sammelten sich, = ἠγέρθησαν, Il. 2.52, Od. 2.8 ; ἤγερθεν ὁμηγερέες τ' ἐγένοντο Il. 1.57 u. a.; – ἀγείρεσθαι ἐπὶ νῆα Od. 2.385, ἀγέροντο ἐς ἀγορήν Il. 18.245, ἀγηγέρατο Διὸς ἔνδον, beim Zeus, Il. 20.13 (So auch Pind. P. 9.54 ἐπὶ λαὸν ἀγείρας); – auch zur Flucht, Il. 2.664 ; ἑτάρους, zur Seefahrt, 3.47 ; θηρήτορας, 9.544, zur Jagd. Vom Vieh, βόεσσιν ἀγρομένῃσι 2.481, σύεσσιν Od. 14.25, 16.3. Auch in Prosa : συμμάχους Thuc. 2.17 ; στόλον 1.4 ; ἐρέτας 1.31, wie Soph. O.C. 1308 ; στρατιάν Xen. An. 3.2.8 (ἐμπόρους πλείους ἀγείρω Hier. 9.9, heranziehen); Phalar. Ep. 51 ; Dion.Hal. A.R. 11.42 ; ἀπὸ συμμάχων στρατόν 5.14 (wie Plut. Timol. 20); πολλὰς δυνάμεις 10.9 ; στράτευμα Soph. El. 684 ; App. Mithr. 84 στρατιὰν ἀγείρων περιῄει, ein Heer werbend.
   2) übertr., ἄψορρόν οἱ θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν ἀγέρθη Il. 4.152, ἐς φρένα θυμὸς ἀγέρθη Il. 22.475, Od. 5.458, 24.349, wie νέον δ' ἐσαγείρετο θυμόν Il. 15.240 ; vgl. πνεῦμ' ἄθροισον Eur. Phoen. 858.
   3) herumgehend Gaben sammeln, Hom. πολλὰ χρήματα ἀν' Αἰγυπτίους Od. 14.285, αἴθοπα οἶνον δημόθεν 19.197, πύρνα κατὰ μνηστῆρας 17.362, βίοτον καὶ χρυσόν 3.301, u. absol. ἡμεῖς δ' αὖτε ἀγειρόμενοι κατὰ δῆμον τισόμεθα 13.14 ; Theocr. 14.40 βίον ἄλλον, von der Futter sammelnden Schwalbe. So auch Theophr. bei Ael. V.H. 4.20 vom Demokrit, περιῄει κρείττονα ἀγερμὸν ἀγείρων Μενελάου, mit Anspielung auf Hom. Hierauf beziehen sich die Erkl. EM. v. πολιοὶ λύκοι ; ὁ ἀποκτείνας λύκον ἀγείρει αὐτῷ τὰ πρὸς ταφήν, u. v. ἀγύρτης, wie Zon. u. Eust. ad Il. β., ἀγείρειν τὸ περιϊέναι καὶ περινοστεῖν ἐπὶ νίκῃ ἢ ἑτέρῳ τινὶ τοιούτῳ (σεμνύνειν setzt Suid. u. Bekker Anecd. I. p. 331 hinzu, wo wohl σεμνυνόμενον mit Bernhardy zu lesen). Es wird nach Her. Vorgang (δωτίνας ἐκ τῶν πολίων ἀγ. 1.61, χρήματα 1.12), der es sogar absolut braucht, σφὶ ἀγ. 4.35 u. ἐν τῇ ἑορτῇ V. Hom. 33, u. Plat. Rep. II.381d ἱέρεια ἀγείρουσα Ἰνάχου παισίν, bes. vom Einsammeln freier Gaben für die Cybele gebraucht ; Suid. ex Philostr. v.Apoll. IV.39 πόλιν ἐκ πόλεως ἀμείβων καὶ τῇ θεῷ ἀγείρων ; Plut. Cleomen. 33 τύμπανον ἔχων ἐν τοῖς βασιλείοις ἀγείρειν ; ἀγ. τοῖς θεοῖς Apophth. Lac. p. 244 ; Rom. 29 αἱ θεραπαινίδες ἀγείρουσι περιϊοῦσαι ; Luc. Pseudomant. 13 ; Cronos. 12 τῇ μητρὶ ἀγείρειν ; cf. μητραγυρτής ; τῇ κορώνῃ Athen. VIII.319d, wo ein Lied, das dabei gesungen wurde, aufbewahrt ist. Sp. brauchen es allgemein für betteln (vgl. Ruhnk. ad Tim. Lex.). Ael. H.A. 6.10 ; Maneth. 6.299, der 2.262 πλοῦτον hinzusetzt ; Lucill. 97 (XI.389).
   4) Allgemein : zusammenbringen, τί τῶνδ' οὐκ ἐνδίκως ἀγείρω ; Aesch. Ch. 629 ; Paul.Sil. 35 (V.300) ὀφρύας εἰς ἓν ἀγείρων, von dem finster Aussehenden, wie Them. or. 2, p. 27a τὸν ἀγείροντα τὴν ὀφρύν sagt ; Ep.adesp. 300 (Plan. 138) ἀμικτότατ' εἰς ἓν ἀγ. Die Glossen des Hes. ἀγείρας : ὁ χωλός (wofür Portus πτωχός, Küster ὀχλαγωγός conj.) u. ἀγείρεσθαι : ἐκπορεύεσθαι, λοιδορεῖσθαι, beziehen sich vielleicht auf das Einsammeln von Gaben. Poll. 4.45 stellt auch διδάσκεσθαι mit ἀγείρεσθαι zusammen.