ἀέρος (ὁ, poét. ἡ) [ᾱ]
   I.1 dans Hom. et Hés. air ou atmosphère autour de la terre (p. opp. à αἰθήρ, région supérieure de l’air) IL. 14, 288 ;
      2 p. suite, vapeur, brume, brouillard, IL. 5, 776, etc. ; rapproché de ὀμίχλη, IL. 17, 649 ;
      3 p. ext. le ciel, en gén., p. opp. à θάλασσα, en parl. d’un décor de théâtre où l’on ne voit que le ciel et l’eau, HÉRON Aut. 265 ;
      4 p. suite, couleur du ciel, bleu de ciel, azur, p. opp. à μέλαν, en parl. d’un décor de théâtre badigeonné de noir ou d’azur, HÉRON Aut. 272 ;
   II postér. :
      1 air qu’on respire, en gén. SOPH. El. 87 ; AR. Av. 694, etc. ; πρὸς τὸν ἀέρα διατρίϐειν, AR. Nub. 198, demeurer (trop longtemps) en plein air ; au pl. PLAT. Phæd. 98 c ;
      2 vapeurs ou exhalaisons méphitiques, STR. 284.

➳ ἡ ἀ. HOM. et HÉS. (excepté O. 547) ; cf. lat. aer égal. fém. dans ENN. (A. GELL. 13, 21, 14). Par exc. [ᾰ] Ps.-PHOCYL. 108 ; ARSTT. fr. 642 (EUST. Il. 17, 37). Épq. et ion. ἀήρ, gén. ἠέρος, HOM. ll. cc. ; mais ἠήρ, HPC. Aër. 282, 290.

Étym. sign. primaire « brume matinale » ; R. indo-europ. *h₂eus-ēr-, aube ; cf. αὔρα, ἦρι.

ἀέρος, Hom. ἀήρ, ἠέρος ; Ion. nom. ἠήρ Hp. Aër. 6, al., Aret. CA 2.3; Aeol. αὔηρ Sch. Pi. P. 2.52; Dor. ἀβήρ (i.e. ἀϜήρ) Hsch. ; — fem. in Hom. and Hes. (exc. Op. 549), Anaxag. ap. Thphr. Sens. 30; from Hdt downwds. masc. (Il. 5.776, 8.50, h.Cer. 383 cannot be quoted for the masc. usage, since there πουλύς and βαθύς need not be masc.):
in Hom. and Hes. always mist, haze, not (as Aristarch.) lower air (opp. αἰθήρ); [ἐλάτη] μακροτάτη πεφυυῖα δι’ ἠέρος αἰθέρ’ ἵκανεν Il. 14.288, cf. Anaxag. 1, Ar. Nu. 264sq. ; περὶ δ’ ἠέρα πουλὺν ἔχευεν Il. 5.776, cf. 3.381, 8.50; ἠέρα μὲν σκέδας εν καὶ ἀπῶσεν ὀμίχλην 17.649; τρὶς δ’ ἠέρα τύψε βαθεῖαν 20.446; rare in Prose, Hp. l.c. later, generally, air, Anaxim. 1, Emp. 17.18, S. El. 87, Ar. Av. 187, 694, etc. ; πρὸς τὸν ἀέρα διατρίβειν in the open air, Ar. Nu. 198, cf. Teles p. 11.3 H., Luc. Anach. 24; τὸν ἀέρ’ ἕλκειν καθαρόν Philyll. 20, cf. Philem. 119; ἔσπασας τὸν ἀ. τὸν κοινόν Men. 531.7; ἀέρα δέρειν 1 Ep. Cor. 9.26; εἰς ἀέρᾳ λαλεῖν ib. 14.9; — in pl., Pl. Phd. 98c, 98d; climates, Hp. Aër. tit., cf. Men. Rh. p. 383 S. ; of mephitic exhalations, Str. 5.44.5. personified, ὦ δέσποτ’ ἄναξ ἀμέτρητ’ Ἀ. Ar. Nu. 264; Ἀ. ὃν ἄν τις ὀνομάσειε καὶ Δία Philem. 91.4, cf. Diph. 126.6.
hot-air room in baths, Gal. 11.14.
volume, Hero Stereom. 57, al. a pigment, sky-blue or grey, Id. Aut. 28.3. [α, except in Arist. Fr. 642, Ps.-Phoc. [108].]

έρος, Hom. u. Ion. ἠέρος, s. ἠήρ, von Her. an ὁ, bei Hom. u. Hes., ἡ  : Il. 5.776, 8.50 ἠέρα πουλύν, H.h. Cer. 383 βαθύν wird das masc. adj. homerisch für das fem. gebraucht, s. die Beispiele Friedlaender Ariston. p. 31, vgl. Buttmann Lexil. 1.115 si ; vielleicht verw. ἄημι, vgl. Plat. Crat. 410b ; die untere, dickere Luft, im Ggstz der oberen, reineren, αἰθήρ, weichen Unterschied namentlich Homer strenge festhält, s. Lehrs Aristarch. 167 ff, lehrreich z.B. Il. 14.288 εἰς ἐλάτην ἀναβὰς περιμήκετον, ἣ τότ' ἐν Ἴδῃ μακροτάτη πεφυυῖα δι' ἠέρος αἰθέρ' ἵκανεν, dah. Nebel, Dunkelheit, der αἴθρη entgegengesetzt, 17.644, u. so oft in Vbdgn wie ἐκάλυψε δ' ἄρ' ἠέρι πολλῇ 3.381 ; ἠέρι καὶ νεφέλῃ κεκαλυμμένοι, von den Cimmeriern, Od. 11.15 ; οἵη ἐκ νεφέων ἐρεβεννὴ φαίνεται ἀήρ Il. 5.864, schwarzes Gewölk steigt auf ; ἠέρα ἑσσαμένω, in Dunkelheit gehüllt, 14.282 ; αὑτὰρ Ἀθήνη πολλὴν ἠέρα χεῦε Od. 7.15, verbreitete Nebel ; ἀὴρ παρὰ νηυσὶ βαθεῖ' ἦν οὐδὲ σελήνη προύφαινε 9.144. Bei den Folgenden : Luft überhaupt, als Element neben πῦρ, ὕδωρ u. γῆ betrachtet, z.B. Plat. Legg. X.891c ; – εἰς ἀέρα λαλεῖν, in den Wind sprechen ; ἀέρα δέρειν NT, Lufthiebe fühhren. – Bei Soph. El. 87 u. sp.D. ᾰ.

ἀήρ, ἀέρος, ὁ,
[in LXX: 2Ki.22:12 (= Psa.17(18):11 שׁחק), Wi .8 ;]
in Hom., Hes., the lower air which surrounds the earth, as opp. to the purer αἰθήρ of the higher regions; generally, air (MM, VGT, see word): Act.22:23, 1Th.4:17, Rev.9:2 16:17; of the air as the realm of demons, Eph.2:2; ἀ. δέρειν, of striving to no purpose, 1Co.9:26; εἰς ἀ. λαλεῖν, of speaking without effect, not being understood, 1Co.14:9.†
(AS)