GRC
ψύχω
JSON
Bailly
[ῡ] (f. ψύξω, ao. ἔψυξα, pf. inus. ; pass. f. ψυχθήσομαι [ῠ], ao.2 ἐψύχθην ou ἐψύχην [ῠ], pf. ἔψυγμαι) :
A tr.
I souffler, respirer : ἦκα μάλα ψύξασα, IL. 20, 440, ayant soufflé très légèrement ; fig. rejeter par le souffle, exhaler, vomir : ἄδικα βιϐλία, PLUT. M. 880 d, des livres iniques ;
II rafraîchir :
1 en gén. p. opp. à θάλπουσα, SOPH. fr. 400 ; d’où refroidir, rendre frais ou froid, HDT. 3, 104 ; HPC. V. med. 15 ; p. opp. à θερμαίνειν, PLAT. Phædr. 268 b, Rsp. 335 d, Tim. 46 d, etc. ; au pass. se refroidir, HDT. 4, 181 ; PLAT. Phil. 46 c, etc. ; p. opp. à καόμενος, PLAT. Tim. 88 d ;
2 p. suite, éteindre, d’où au pass. s’éteindre, en parl. du feu, PLAT. Criti. 120 b ;
3 glacer du froid de la mort, SOTION (ATH. 336 f) ; au pass. mourir, A.RH. 4, 1527 ; en gén. dépérir, tomber, en parl. des poils, des plumes, PLAT. Tim. 76 c ; PLUT. M. 680 e ; fig. en parl. de l’amitié, de l’amour, NT. Matth. 24, 12 ;
4 faire sécher, dessécher, SPT. Jer. 8, 2 ; ARR. Epict. 1, 18, 13 ; au pass. XÉN. Cyn. 5, 3 ; ARSTT. Probl. 22, 10 ;
5 glacer d’effroi, faire frissonner, torturer, ESCHL. Pr. 695 ;
B intr. se refroidir, NIC. Th. 473 ;
Moy. faire rafraîchir pour soi, acc. A.RH. 2, 819 ; ANTH. 6, 255, 5.
A tr.
I souffler, respirer : ἦκα μάλα ψύξασα, IL. 20, 440, ayant soufflé très légèrement ; fig. rejeter par le souffle, exhaler, vomir : ἄδικα βιϐλία, PLUT. M. 880 d, des livres iniques ;
II rafraîchir :
1 en gén. p. opp. à θάλπουσα, SOPH. fr. 400 ; d’où refroidir, rendre frais ou froid, HDT. 3, 104 ; HPC. V. med. 15 ; p. opp. à θερμαίνειν, PLAT. Phædr. 268 b, Rsp. 335 d, Tim. 46 d, etc. ; au pass. se refroidir, HDT. 4, 181 ; PLAT. Phil. 46 c, etc. ; p. opp. à καόμενος, PLAT. Tim. 88 d ;
2 p. suite, éteindre, d’où au pass. s’éteindre, en parl. du feu, PLAT. Criti. 120 b ;
3 glacer du froid de la mort, SOTION (ATH. 336 f) ; au pass. mourir, A.RH. 4, 1527 ; en gén. dépérir, tomber, en parl. des poils, des plumes, PLAT. Tim. 76 c ; PLUT. M. 680 e ; fig. en parl. de l’amitié, de l’amour, NT. Matth. 24, 12 ;
4 faire sécher, dessécher, SPT. Jer. 8, 2 ; ARR. Epict. 1, 18, 13 ; au pass. XÉN. Cyn. 5, 3 ; ARSTT. Probl. 22, 10 ;
5 glacer d’effroi, faire frissonner, torturer, ESCHL. Pr. 695 ;
B intr. se refroidir, NIC. Th. 473 ;
Moy. faire rafraîchir pour soi, acc. A.RH. 2, 819 ; ANTH. 6, 255, 5.
➳ Ao.1 pass. ἐψύχθην, HPC. 296, 51, etc. ; XÉN. Hell. 7, 1, 19 ; PLAT. Tim. 60 d, 76 c ; 3 pl. épq. ἔψυχθεν, IL. 10, 575 ; ao.2 ἐψύχην, PLAT. Phædr. 242 a ; ou ἐψύγην, AR. Nub. 151.
Étym. ψυχρός.
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »
LSJ
Hdt. 3.104, etc. ; fut. ψύξω Alex. 25.10, Arist. PA 653b4; aor. ἔψυξα Il. 20.440, Hp. Flat. 7; pf. ἔψυχα Ps.-Hdn. Gr. in An.Ox. 3.256; but ἔψυχα Choerob. in Theod. 2.73 H. ; — Pass., fut. ψυχθήσομαι Hp. Acut. (Sp.) 15; fut. 2 ψυγήσομαι Ev. Matt. 24.12 (v.l. ψυχήσομαι), Gal. 11.388; aor. ἐψύχθην Hp. Epid. 5.19, Pl. Ti. 60d, 76c, X. HG 7.1.19, cf. ἀναψύχω ; aor.2 ἐψύχην [υ] Ar. Nu. 151, (ἀπ-) A. Fr. 104, Pl. Phdr. 242a; καταψυχῆναι Inscr.Magn. 103.55 (ii BC); later ἐψύγην Dsc. 1.55, Gal. 7.748, (δια-) PSI 6.603.11 (iii BC), cf. Moer. p. 421 P. ; pf. ἔψυγμαι Hp. Vict. 1.33, Pl. Criti. 120b, Alex. 124.15 : — breathe, blow, Ἀθήνη… ἦκα μάλα ψύξασα Il. 20.440.
make cool or cold (not necessarily by blowing), ἀπιὼν ἐπὶ μᾶλλον ψύχει (sc. ὁ ἥλιος) Hdt. 3.104, cf. Hp. VM 16 (v.l. for διέψυξε); opp. θερμαίνω, Pl. Phdr. 268b; θερμὸν ψύχεται Heraclit. 126; ψῦξον τὸν οἶνον Diph. 56, cf. Isoc. 15.287; — Pass., grow cool or cold, Hdt. 4.181, Ar. Nu. 151, Pl. Phd. 71b, Arist. Pr. 931a1; οἶνον… ψυχόμενον ἐν τῷ φρέατι Stratt. 57; of fire, to be put out, Pl. Criti. 120b; metaph, ψυγήσεται ἡ ἀγάπη will grow cold, Ev. Matt. l.c. cool, refresh, θάλπουσα καὶ ψύχουσα, of a nurse tending a child, Trag.Adesp. 7.2; intr. in Act., seek the cool air, Nic. Th. 473, LXX 4 Ki. 19.24.
chill, torment, ἀμφάκει κέντρῳ ψύχειν ψυχὰν ἐμάν (Meineke cj. ψήχειν) A. Pr. 693 (lyr.); of death, ψύξει σε δαίμων τῷ πεπρωμένῳ χρόνῳ Alex. 25.10; ἀπαράμονοι καὶ ψύχοντες τὰς πρώτας πράξεις Vett.Val. 44.28; τοὺς γάμους Id. 116.7; — Pass., ψύχετ’ ἀμηχανίῃ A.R. 4.1527. metaph in Pass., to be frigid, Longin. 27.1.
dry, make dry, δάκρυα δ’ οὐ ψύχει γενέτης ἐμός IG 3.1335.13; ψ. τι πρὸς τὸν ἥλιον LXX Je. 8.2; air, ἱμάτια Arr. Epict. 1.18.13; — Pass., X. Cyn. 5.3; οὗ τὰ σῦκα ψύχεται, gloss on τρασιά, Phot. ; in Hom. generally of drying in the wind, opp. τερσήμεναι of drying in the sun, Sch. Il. 11.621. (Fr. signf. I comes ψυχή perhaps, but v. ψυχή ; signf. II. (and with it ψῦχος, ψυχρός, etc.) comes fr. signf. I; also signf. III. fr. signf. 1.) [υ always, exc. in aor.2 Pass., v. Ar. Nu. 151.]
make cool or cold (not necessarily by blowing), ἀπιὼν ἐπὶ μᾶλλον ψύχει (sc. ὁ ἥλιος) Hdt. 3.104, cf. Hp. VM 16 (v.l. for διέψυξε); opp. θερμαίνω, Pl. Phdr. 268b; θερμὸν ψύχεται Heraclit. 126; ψῦξον τὸν οἶνον Diph. 56, cf. Isoc. 15.287; — Pass., grow cool or cold, Hdt. 4.181, Ar. Nu. 151, Pl. Phd. 71b, Arist. Pr. 931a1; οἶνον… ψυχόμενον ἐν τῷ φρέατι Stratt. 57; of fire, to be put out, Pl. Criti. 120b; metaph, ψυγήσεται ἡ ἀγάπη will grow cold, Ev. Matt. l.c. cool, refresh, θάλπουσα καὶ ψύχουσα, of a nurse tending a child, Trag.Adesp. 7.2; intr. in Act., seek the cool air, Nic. Th. 473, LXX 4 Ki. 19.24.
chill, torment, ἀμφάκει κέντρῳ ψύχειν ψυχὰν ἐμάν (Meineke cj. ψήχειν) A. Pr. 693 (lyr.); of death, ψύξει σε δαίμων τῷ πεπρωμένῳ χρόνῳ Alex. 25.10; ἀπαράμονοι καὶ ψύχοντες τὰς πρώτας πράξεις Vett.Val. 44.28; τοὺς γάμους Id. 116.7; — Pass., ψύχετ’ ἀμηχανίῃ A.R. 4.1527. metaph in Pass., to be frigid, Longin. 27.1.
dry, make dry, δάκρυα δ’ οὐ ψύχει γενέτης ἐμός IG 3.1335.13; ψ. τι πρὸς τὸν ἥλιον LXX Je. 8.2; air, ἱμάτια Arr. Epict. 1.18.13; — Pass., X. Cyn. 5.3; οὗ τὰ σῦκα ψύχεται, gloss on τρασιά, Phot. ; in Hom. generally of drying in the wind, opp. τερσήμεναι of drying in the sun, Sch. Il. 11.621. (Fr. signf. I comes ψυχή perhaps, but v. ψυχή ; signf. II. (and with it ψῦχος, ψυχρός, etc.) comes fr. signf. I; also signf. III. fr. signf. 1.) [υ always, exc. in aor.2 Pass., v. Ar. Nu. 151.]
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)
Pape
[ῡ], aor. pass. ἐφύχθην, Diosc. 11 (VI.220), u. ἐψύγην wie ἐψύχην, s. Lobeck Phryn. 318,
1) hauchen, blasen, atmen, ἦκα μάλα ψύξασα Il. 20.440. – Für βιβλία ψύχειν, poet. bei Plut. plac.phil. 1.7 was vomere erkl. wird, steht S.Emp. adv.phys. 1.51 ψήχων.
2) gew. kalt od. kühl machen, abkühlen ; Her. 3.104 ; Ggstz θερμαίνω Plat. Phaed. 268b, Tim. 46d, Phaed. 71b ; ἄγρια πνεύματα ἐψύχθη Diosc. a.a.O.; dah. auch töten, ψύξει σ' ὁ δαίμων τῷ πεπρωμένῳ χρόνῳ Alexis bei Ath. VIII.336f ; Ap.Rh. 4.1527 ; u. von kalter, herzzerreißender Qual, Aesch. Prom. 696. – Pass. sich abkühlen, kalt werden, Her. 4.181 ; vom Feuer, erlöschen, Plat. Criti. 120b. – Nic. Th. 473 braucht auch dat act. in dieser Bdtg.
3) trocknen, dörren, Xen. Cyn. 5.3.
[Υ, stets lang, ist nur im aor.2 pass. kurz, Ar. Nub. 151.]
1) hauchen, blasen, atmen, ἦκα μάλα ψύξασα Il. 20.440. – Für βιβλία ψύχειν, poet. bei Plut. plac.phil. 1.7 was vomere erkl. wird, steht S.Emp. adv.phys. 1.51 ψήχων.
2) gew. kalt od. kühl machen, abkühlen ; Her. 3.104 ; Ggstz θερμαίνω Plat. Phaed. 268b, Tim. 46d, Phaed. 71b ; ἄγρια πνεύματα ἐψύχθη Diosc. a.a.O.; dah. auch töten, ψύξει σ' ὁ δαίμων τῷ πεπρωμένῳ χρόνῳ Alexis bei Ath. VIII.336f ; Ap.Rh. 4.1527 ; u. von kalter, herzzerreißender Qual, Aesch. Prom. 696. – Pass. sich abkühlen, kalt werden, Her. 4.181 ; vom Feuer, erlöschen, Plat. Criti. 120b. – Nic. Th. 473 braucht auch dat act. in dieser Bdtg.
3) trocknen, dörren, Xen. Cyn. 5.3.
[Υ, stets lang, ist nur im aor.2 pass. kurz, Ar. Nub. 151.]
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)
TBESG
ψύχω
[in LXX for קוּר, שָׁטַח ;]
to breathe, blow; hence, to make cool. Pass., to grow cool: metaph., Mat.24:12.†
(AS)
[in LXX for קוּר, שָׁטַח ;]
to breathe, blow; hence, to make cool. Pass., to grow cool: metaph., Mat.24:12.†
(AS)
Translators Brief lexicon of Extended Strongs for Greek based on Abbot-Smith, A Manual Greek Lexicon of the New Testament (1922) (=AS), with corrections and adapted by Tyndale Scholars
This web service is provided and maintained by TELOTA - IT/DH
