ου (ἡ) [ᾰᾰ]
      1 sable, particul. du bord de la mer, IL. 15, 362, etc. ; OD. 14, 136, etc. ; au plur. IL. 1, 486 ; 15, 362, etc. ; OD. 3, 38 ; 4, 438, etc. ; particul. grains de sable du bord de la mer, pour marquer l’idée de choses innombrables, IL. 9, 385 ; au plur. IL. 2, 800 ; p. suite, terre sablonneuse du bord de la mer, dune, OD. 13, 119 ; SOPH. Aj. 1064 ; EUR. I.A. 165 ; AR. Vesp. 1520 ;
      2 sable de rivière, IL. 21, 202, 319.

➳ Mot poét., en prose seul. PLUT. M. 393 e.

Étym. p.-ê. emprunt à un substrat pré-indo-europ. ; cf. ψάμμος, ἄμαθος et ἄμμος.

ἡ (poet., also in a Homeric paraphrase, Plu. 2.393e), sand of the sea-shore, ἔρειπε δὲ τεῖχος Ἀχαιῶν…, ὡς ὅτε τις ψάμαθον πάϊς ἄγχι θαλάσσης… συνέχευε Il. 15.362; ψαμάθῳ εἰλυμένα πολλῇ Od. 14.136; ἀμφὶ χλωρὰν ψ. S. Aj. 1064; παρακτία ψ. E. IA 165 (lyr.), cf. 1054 (lyr.); παρὰ ψ. καὶ θῖν’ ἁλός Ar. V. 1520 (lyr.); freq. in pl., νῆα… ἐπ’ ἠπείροιο ἔρυσσαν ὑψοῦ ἐπὶ ψαμάθοις Il. 1.486; ἐπὶ ψαμάθοις ἁλίῃσι Od. 3.38, cf. 4.438; of river-sand, Il. 21.202, 319.
prov. of a countless multitude, ὅσα ψ. τε κόνις τε ib. 9.385; pl., grains of sand, φύλλοισιν ἐοικότες ἢ ψαμάθοισιν 2.800; ὁπόσαι ἐν θαλάσσᾳ καὶ ποταμοῖς ψάμαθοι κλονέονται Pi. P. 9.47. (Perh. formed by combining ψάμμος and ἄμαθος· similarly ἄμμος (< ἅμμος) by combining ἄμαθος and ψάμμος ; ἄμαθος is cogn. with Engl. sand.)

ἡ, der Sand, bei Homer niemals vom Sande des Landes, sondern immer von dem durch Gewässer benetzten ; meistens vom Sande am Meeresufer, z.B. Il. 1.486, ἐπὶ ψαμάθοις ἁλίῃσιν Od. 3.38, ἐν ψαμάθοισι ἁλίῃσιν Od. 4.438 ; vom Flußsande Il. 21.202 und 319. Der Sand des Landes heißt bei Homer ἄμαθος und κόνις und κονία. Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 123. – Ψάμαθοι κλονέονται ἐν θαλάσσᾳ καὶ ποταμοῖς Pind. P. 9.48 ; χλωρά Soph. Aj. 1043 ; παρακτία Eur. I.A. 165 ; παρὰ ψάμαθον καὶ θῖν' ἁλός Ar. Vesp. 1520. – Uebh. Staub, ὀλίγῃ θῆκαν ὑπὸ ψαμάθῳ Hegesipp. 4 (VII.276); νεκύων Gaetul. 9 (IX.409). – Als Bezeichnung der unendlichen Menge, des Unzählbaren, ὅσα ψάμαθός τε κόνις τε Il. 9.385, φύλλοισιν ἐοικότες ἢ ψαμάθοισιν 2.800 ; vgl. Pind. a.a.O.