ή, όν :
   I dont on peut se servir, p. suite :
      1 de bonne qualité, en parl. de nourriture, d’aliments, BATR. 39 ; PLAT. Rsp. 438 a, etc. ;
      2 au mor. honnête, honorable, brave, vertueux, p. opp. à μοχθηρός, PLAT. Gorg. 504 a ; à πονηρός, PLAT. Prot. 313 d ; à αἰσχρός, SOPH. Ph. 476 ; τὰ χρηστά, ATT. les choses bonnes, honorables ;
      3 noble : οἱ χρηστοί, XÉN. Ath. 1, 4, etc. les principaux citoyens, les grands ;
      4 heureux : χρηστὴ τελευτή, HDT. 7, 215, fin heureuse ; p.-ê. en ce sens (cf. μάκαρ) en parl. des morts, chez les Lacédémoniens : χρηστόν τινα ποιεῖν, ARSTT. fr. 550, tuer qqn ; τὰ χρηστά, ESCHL. Pers. 228, etc. événements heureux ;
      5 bénin : τραῦμα, LUC. Laps. 44, une blessure légère, bénigne ; δῆγμα, LUC. Alex. 55, morsure légère ;
      6 qui est formé, adulte, HPC. 232 ;
   II qui rend service :
      1 bon, dévoué, serviable, obligeant, empressé, en parl. des grands, XÉN. Œc. 12, 19 ; SOPH. O.C. 1429 ; des souverains, PLUT. M. 185 d ; des esclaves, XÉN. Œc. 9, 5 ; EUR. Med. 54 ; PLUT. M. 174 e, etc. ; περί τι, PLAT. Prot. 313 d, pour qqe ch. ; τινι, HDT. 3, 78 ; 7, 215 ; περί τινα, DÉM. 1345 ; ἐπί τινα, NT. Luc. 6, 33 ; ou εἴς τινα, NT. Eph. 4, 32, à l’égard de qqn ; περὶ πόλιν, LYS. 142, 34, qui rend service à l’État ; particul. bon citoyen, citoyen utile, THC. 3, 64 ; SOPH. Ph. 437 ; DÉM. 459, 10 ; ironiq. débonnaire, simple, crédule, niais, AR. Nub. 8 ; PLAT. Phædr. 264 b, Theæt. 161 a ; particul. en apostrophe : ὦ χρηστέ, DÉM. 330, 27, etc. mon bon ! ;
      2 bienfaisant, secourable, en parl. de pers. et de choses (pensées, paroles, etc.) SOPH. Ant. 299, 636, etc. ; PLAT. Crit. 47 a, etc. ; joint à ἐπιτήδειος PLAT. Pol. 308 c ; à ὑγιεινός, PLAT. Theæt. 167 b ; à προσηνὴς καὶ ὠφέλιμος, PLUT. M. 432 d, etc. ; τὰ χρηστὰ ἔς τινα, HDT. 1, 41, les bienfaits à l’égard de qqn ; χρηστὰ τῶν νεύρων, EL. N.A. 14, 21, remèdes bons pour les nerfs ; χρηστοὶ θεοί, HDT. 8, 111, dieux secourables ; ἱρὰ χρηστά, HDT. 5, 44, sacrifices favorables, qui portent bonheur ; cf. HDT. 9, 19, 61, 62 ;
   III t. de gr. dont on se sert, usuel, EUST. 215, 8.

• Cp. -ότερος, NT. ; sup. χρηστότατος, PLUT. M. 146 f, etc.

➳ Fém. χρηστός, PLUT. M. 855 c dout.

Étym. vb. de χράομαι.

ή, όν, (< χράομαι) of things, like χρήσιμος, useful, good of its kind, serviceable, [τόξα] χρηστὰ οὐδέν Hdt. 3.78; [ἀτραπὸς] οὐδὲν χ. τισι Id. 7.215; χ. ἐπίπλοα Id. 1.94; [γῆ] E. Hec. 594; οἰκία, opp. μοχθηρά, Pl. Grg. 504a; ἡ χ. μέλιττα, opp. οἱ κηφῆνες, Arist. HA 624b23; freq. of wholesome food, μελίτωμα Batr. 39; ποτόν, σῖτος, Pl. R. 438a; περὶ τὸ σῶμα Pl. Prt. 313d; c. gen., for a thing, νεύρων for the sinews, Ael. NA 14.21; ῥάφανος Alex. 15.8; ὄψον Antiph. 242, etc. (but pleasant to taste, nice, Thphr. Char. 2.10); generally, πολιτεία Isoc. 12.135; βίος Aeschin. 1.179; of victims and omens, auspicious, ἱρά, σφάγια, Hdt. 5.44, 9.61, 62; τελευτὴ χ. a happy end or issue, Id. 7.157; εἰ… τοῦτό γε δοκέει ὑμῖν εἶναι χρηστόν Id. 5.92. αʹ ; pl., τὰ χ., as Subst., benefits, kindnesses, Id. 1.41, 42; χρηστὰ φέρειν Id. 4.139; χρηστόν τι συμβουλεύειν, χρηστὰ ἐπιτηδεύειν, Ar. Nu. 793, Antipho 3.3.9; χρηστὰ λέγειν, πράττειν, etc., Men. 725, 787, etc. ; but τὰ χ. also, happy event, ἐκτελοῖτο δὴ τὰ χ. A. Pers. 228 (troch.); prosperity, success, τὰ χ. δ’ αὔθ’ ἕκαστ’ ἔχει φίλους E. Hec. 1227. in moral sense, opp. κακός, Eup. in PSI 11.1213.2; opp. πονηρός, Pl. Prt. 313d; τὸ χ., opp. τὸ αἰσχρόν, S. Ph. 476; χρηστός, opp. λυπρός, E. Med. 601; but λῦπαι χρησταί if working for good, Pl. Grg. 499e.
good for its purpose, effective (even for evil), τραῦμα, δῆγμα, Luc. Symp. 44, Alex. 55. Gramm., in use, current, ποιηταῖς χρηστά Eust. 215.8. of persons, good, esp. in war, valiant, true, Hdt. 5.109, 6.13, S. Ph. 437, etc. ; generally, good, honest, worthy, Id. OT 610; οἰκέται X. Oec. 9.5; of women, ἐρεῖ τις ὡς Κλυταιμνήστρα κακή· Ἄλκηστιν ἀντέθηκα χρηστήν Eub. 117.11, cf. Men. Mon. 634; of good citizens, useful, deserving, D. 20.7; c. acc. cogn., ἃ χρηστοὶ ἐγένεσθε Th. 3.64; χ. περὶ τὴν πόλιν γεγενημένος Lys. 14.31; χ. καὶ φιλόπολις Ar. Pl. 900; collectively, ὀλίγον τὸ χ. Id. Ra. 783; but also ironically, ὁ χ. οὑτοσί Id. Nu. 8; οἱ χ. πρέσβεις οὗτοι D. 18.30, cf. 89; ἐκλελάκτικεν ὁ χ. ἡμῖν μοιχός Men. 16. freq. on Epitaphs, IG 3.3149, 3155, al. c. inf., ὅσοι προβατεύειν χ. Him. Or. 14.32. οἱ χρηστοί, like οἱ ἀγαθοί, those of good family, X. Ath. 1.4, 6. of the gods, propitious, merciful, bestowing health or wealth, θεῶν χρηστῶν ἥκειν εὖ Hdt. 8.111, cf. M.Ant 9.11. of men, good, kindly, δούλῳ… χ. γενόμενός ἐστι δεσπότης πατρίς Antiph. 265; ὡς ἡδὺ δούλῳ δεσπότου χρηστοῦ τυχεῖν Men. Mon. 556, cf. Philem. 227; ὁ χ., ὡς ἔοικε, καὶ χρηστοὺς ποιεῖ Men. 203b, cf. Plu. Phoc. 10; χ. περί τινα D. 59.2; ἐπί τινας Ev. Luc. 6.35; εἰς ἀλλήλους Ep. Eph. 4.32. sts.
simple, silly, like εὐήθης, χρηστὸς εἶ ὅτι ἡγῇ…, you΄re a nice fellow, to think that…, Pl. Phdr. 264b, cf. Tht. 161a; ὦ χρηστέ D. 18.318. of a man, strong, able in body for sexual intercourse, = γυναικὶ χρῆσθαι δυνάμενος, Hp. Genit. 2. of the dead, whence χρηστὸν ποιεῖν = ἀποκτιννύναι, in a treaty between the Spartans and Tegea, Arist. Fr. 592. Adv. -τῶς well, properly, Hdt. 4.117, Hp. Art. 32; χ. ἔχειν Ar. Ec. 219; σκευάσαι χ. τοὖψον Alex. 149.6. ; ironically, χ. τὴν πατρίδα ἐπετρόπευσας Hdt. 3.36.

adj. verb. von χράομαι,
1) brauchbar, nützlich, tauglich, Her., übh. gut in seiner Art, seiner Bestimmung entsprechend, τινί, bequem wozu zu gebrauchen, 7.215 ; τὰ χρηστά, nützliche Dienste, Wohltaten, ἔς τινα, 1.41, 42 ; übh. gut, ἐκτελοῖτο δὴ τὰ χρηστά Aesch. Pers. 224 ; Soph. öfter, z.B. φρένες χρησταί, γνώμας ἔχων χρηστάς, Ant. 299, 632 ; oft bei Eur.; χρηστόν τι πράττων Ar. Plut. 341 ; Ggstz von μοχθηρός, z.B. οἰκία Plat. Gorg. 504b ; ὅ τι χρηστὸν ἢ πονηρὸν περὶ τὸ σῶμα Prot. 313d, u. sonst ; – heil- oder glückbringend, θεοί Her. 8.111 ; dah. auch τελευτὴ χρηστή, ein glückliches Ende, 8.157 ; von Opfern u. Vorbedeutungen, Glück verheißend, ἱρά, σφάγια χρηστά, 5.44, 9.61, 62 ; – heilsam für Etwas, τινός, z.B. χρηστὰ τῶν νεύρων, heilsam für die Sehnen, Ael. – Bei den Gramm. = gebräuchlich, üblich, Schaefer zu Dion.Hal. C.V. p. 360.
2) vom Menschen gut, brav, bieder ; Ggstz von πονηρός Soph. Phil. 435, wo der Nebenbegriff »tapfer« ist ; von κακός O.R. 610, Ant. 516 ; ὁ ἐσθλὸς χρηστός ἐστ' ἀεί Eur. Hec. 598 ; treu-, gutherzig, einfach, Plat. öfter ; einfältig, im guten u. im schlimmen Sinne, dumm, gemein, wie εὐήθης, Plat. Theaet. 161a, öfter, u. Folgde. – Wie χρήσιμος von Staatsbürgern = um den Staat verdient, verdienstvoll, Dem. Lept. 7 ; – οἱ χρηστοί, die ersten, vornehmsten Familien im Staate, optimates. – Vom Manne = tüchtig zum Beischlaf, od. der eine Frau gebrauchen kann, Hippocr.
• Adv., χρηστῶς ἔχειν Ar. Eccl. 219.

χρηστός, -ή, -όν
(< χράομαι), [in LXX chiefly for טוֹב (freq. of God: Psa.25:8, al.), also for יָקָר (Eze.27:22 28:13), יָשָׁר (Pro.2:21 א A) ;]
serviceable, good;
__(a) of things, good, pleasant: of food (as often in cl.), οἶνος, Luk.5:39; ζυγός, Mat.11:30 (EV, easy); in ethical sense, ἤθη, 1Co.15:33;
__(b) of persons, good, kind, gracious: Eph.4:32; of God, Luk.6:35, 1Pe.2:3; τ. χρηστὸν (= ἡ χρηστότης) τοῦ θεοῦ, Rom.2:4.
† (AS)