GRC

χρεώ

download
JSON

Bailly

'gén. χρεόος-χρεοῦς (ἡ) :
      1
besoin, nécessité : χρειοῖ (ion. p. χρεοῖ) ἀναγκαίῃ, IL. 8, 57, par l’effet d’une dure nécessité ; avec le gén. : ἵν' οὐ χρεὼ πείσματός ἐστιν, OD. 9, 136, là où il n’est pas besoin de câble ; sujet d’un verbe intr. avec un acc. de pers. : χρειώ με ἵκει τινός, OD. 2, 28 ; 5, 189 ; ou χρειώ με ἱκάνεται, IL. 10, 118, 142 ; OD. 6, 136 ; ou γίγνεται, OD. 4, 634 ; ou ἐστί τινος, IL. 21, 322, j’ai besoin de qqe ch. ; dans Hom. construit directement avec un acc. de pers. sans verbe : τίπτε δέ σε χρεώ ; IL. 10, 85 ; OD. 1, 225, quel besoin as-tu de cela ? de même avec un gén. : τί δέ σε χρεὼ ἐμεῖο ; IL. 11, 606, qu’as-tu besoin de moi ? χρεὼ βουλῆς ἐμὲ καὶ σέ, IL. 10, 43, nous avons, toi et moi, besoin de prudence ; avec une prop. inf. : οὐδέ τί μιν χρεὼ νηῶν ἐπιϐαινέμεν, OD. 4, 707, il n’est pas besoin qu’il monte sur des navires ; cf. IL. 18, 406 ; OD. 15, 201, etc. ;
      2 chose, affaire : ἤδη γὰρ χρειὼ κεκράανται, A.RH. 4, 193, car voici que les choses sont accomplies ; οὐδέ τινα χρειὼ θελκτήριον οἶδα πόθοιο, A.RH. 3, 33, je ne connais rien (litt. aucune chose) qui inspire l’amour.

Mot épq. en prose seul. LUC. Syr. 19 ; -εω touj. monosyll. OD. 4, 634 ; 9, 136 ; [ω] bref dev. une voy. IL. 11, 606.

Étym. χρή ; cf. χράω³, χρεία et χρέος.

'
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

Ep. χρειώ, gen. οῦς, ἡ, less freq. neut., Il. 10.142, Od. 2.28, 5.189 (where τόσον agrees with χ.), 4.312, Il. 10.85, 11.606, perh. 9.197, 608, 21.322, 23.308, Od. 4.707; τὸ χ. Inscr.Prien. 9), al. (ii/i BC); (< χρή, χρεία) : — want, need; ἦ τι μάλα χρεώ of a truth there is much need, Il. 9.197; χρειοῖ ἀναγκαίῃ by dire necessity, 8.57; ἀναγκαίης ὕπο χρειοῦς φεύγοντες Sol. [36.9] ap. Arist. Ath. 12.4; c. gen., ἵν’ οὐ χρεὼ πείς ματός ἐστιν where there is no need of a cable, Od. 9.136; χρειὼ ἱκάνεται want, necessity arises, Il. 10.118, cf. 142, Od. 6.136; εἴ ποτε δὴ αὖτε χρειὼ ἐμεῖο γένηται Il. 1.341; χρειὼ βεβίηκεν Ἀχαιούς 10.172; τίπτε δέ σε χρειὼ δεῦρ’ ἤγαγε·… δήμιον ἦ ἴδιον· Od. 4.312; ὅτε με χρειὼ τόσον ἵκοι if so great a need should come upon me, 5.189; τίνα χρειὼ τόσον ἵκει· 2.28; also ἐμὲ δὲ χρεὼ γίγνεται αὐτῆς (sc. τῆς νηός, χρεὼ γίγνεται being = χρή 1.2) 4.634; even οὐδέ τί μιν χρεὼ ἔσται τυμβοχόης Il. 21.322. used by Hom. ellipt., χρεώ c. acc. pers., τίπτε δέ σε χρεώ (sc. ἱκάνει); Od. 1.225, Il. 10.85; folld. by a gen., οὔ τί με ταύτης χρεὼ τιμῆς need of it touches me not, 9.608; χρεὼ βουλῆς ἐμὲ καὶ σέ 10.43, cf. 9.75; τί δέ σε χρεὼ ἐμεῖο· 11.606; also c. inf., τὸν δὲ μάλα χρεὼ ἑστάμεναι κρατερῶς he needs must stand firm, ib. 409; οὐδέ τί μιν χρεὼ νηῶν ἐπιβαινέμεν Od. 4.707, cf. Il. 18.406, Od. 15.201, A.R. 1.649. = χρεών, necessity, destiny, fate, A.R. 1.440; ἡ εἰς τὸ χ. μετάστασις Inscr.Prien. 99, al. (ii/i BC).
oracle, prophecy, χρειὼ θεσπίζων μεταμώνιον A.R. 1.491. = χρέος or χρῆμα, affair, object, Id. 4.191; simply, thing, Id. 3.33. — The word is mostly Ep. — Hom. uses both forms χρεώ and χρειώ ; but in the ellipt. phrase, mentioned 1.2, he always has χρεώ, as monosyll. ; — in Il. 11.606 χρεώ before a vowel is used short; — χρεώ is disyll. in Parm. 1.28.
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

ἡ, ep. χρειώ, gen. χρεόος, zsgzn χρεοῦς, – Bedürfnis, Bedarf, Notdurft, Not, dah. Verlangen, dringender Wunsch ; oft bei Hom.: ἦ τι μάλα χρεώ, fürwahr, Etwas ist sehr Not, Il. 9.197, vgl. 10.172 ; χρειοῖ ἀναγκαίῃ, aus dringender, zwingender Not, 8.57 ; χρειὼ ἐμεῖο, das Bedürfnis meiner, Verlangen, Sehnsucht nach mir, 1.341, vgl. Od. 4.634 ; ἵν' οὐ χρεὼ πείσματός ἐστιν, wo kein Ankertau Not tut, 9.136 ; – χρειὼ ἱκάνεται, das Bedürfnis kommt, entsteht, Il. 10.118, 142, 11.610, Od. 6.136 ; auch χρειὼ γίγνεται, Il. 1.341 ; – c. acc. der Person, ὅτε με χρειὼ τόσον ἵκοι Od. 5.189 ; τίνα χρειὼ τόσον ἵκει 2.28 ; ἐμὲ δέ χρεὼ γίγνεται νηός, mich trifft, überkommt das Bedürfnis des Schiffes, 4.634, wo γίγνεσθαι wie ein Verbum der Bewegung mit dem acc. verbunden ist ; und sogar bei εἶναι steht dieser acc., οὐδέ τί μιν χρεὼ ἔσται τυμβοχοῆς Il. 21.322 ; – mit Auslassung des Verbums steht so nur χρεώ, nicht χρειώ : τίπτε δέ σε χρεώ ; sc. ἱκάνει od. ἔχει, warum doch trifft dich die Not ?, Od. 1.225, Il. 10.85 ; u. wie hier auch χρή stehen könnte, so wird χρεώ τινά τινος wie χρή konstruiert, οὔτι με ταύτης χρεὼ τιμῆς, mich trifft das Bedürfnis dieser Ehre nicht, ich bedarf ihrer nicht, sie tut mir nicht Not, 9.608 ; eben so χρεὼ βουλῆς ἐμὲ καὶ σέ, mir und dir tut guter Rat Not, 10.43 ; μάλα δὲ χρεὼ πάντας Ἀχαιοὺς ἐσθλῆς καὶ πυκινῆς βουλῆς 9.75 ; τί δέ σε χρεὼ ἐμεῖο ; was bedarfst du meiner ? 11.601 ; statt des gen. steht auch der inf., τὸν δὲ μάλα χρεὼ ἑστάμεναι κρατερῶς, den trifft sehr das Bedürfnis, dem tut es sehr Not, fest zu stehen, 11.409, wo ebenfalls χρεώ ganz gleich mit χρή konstruiert ist ; vgl. τῷ με μάλα χρεὼ Θέτιδι ζωάγρια τίνειν 18.406 ; τῷ καί σε διδασκέμεν οὔτι μάλα χρεώ 23.308 ; οὐδέ τί μιν χρεὼ νηῶν ἐπιβαινέμεν Od. 4.707 ; ἐμὲ δὲ χρεὼ θᾶσσον ἱκέσθαι 15.201 ; einmal findet sich solche Ellipse auch bei Eur. Hec. 970, vgl. Porson Eur. Or. 659. – Sp. auch = das Geschäft, ἤδη γὰρ χρειὼ κεκράανται Ap.Rh. 4.193. – Notwendigkeit, Schicksal, θελκτήριος χρειὼ πόθοιο ib. 3.33.
[Χρεώ ist bei Hom. immer einsilbig auszusprechen, u. Il. 11.606 vor einem Vokale sogar kurz gebraucht.]
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)
memory