χθονός (ἡ) terre, càd. :
      1 la terre, p. opp. à hauteur : ἀπὸ χθονὸς ὑψόσ᾽ ἔεργεν, IL. 14, 349, (elle) les souleva du sol, càd. leur fit une couche plus douce ; cf. OD. 8, 375 ; 10, 49, 149 ; ἐπὶ χθόνα ἀποϐάντες ἐξ ἵππων, IL. 8, 492, ils descendirent du char et mirent pied à terre ; cf. IL. 10, 451 ; 11, 618, etc. ; ἐπὶ χθονὶ κατατιθέναι, IL. 6, 473 ; ou ἀποθέσθαι, IL. 3, 89, déposer à terre, sur le sol ; ἐπὶ χθονὶ κάππεσον, IL. 23, 731, ils tombèrent à terre ; ἐπὶ χθονὶ κεῖτο τανυσθείς, IL. 20, 483, il était étendu sur le sol ; cf. IL. 19, 222 ; 23, 368 ; OD. 24, 534, etc. ; sans prép. χθονί, SOPH. Tr. 789 ; p. opp. au ciel, IL. 4, 443 ; OD. 6, 153 ; ESCHL. Pr. 349 ; au soleil, ESCHL. Pers. 364 ; Ag. 494, 619 ; à la mer, ESCHL. Ag. 562 ; PD. P. 10, 80 ; ANTH. 6, 15, 4 ; particul. sol propre à la culture, IL. 16, 384 ; PD. O. 9, 76 ; χθόνα ταράσσειν, PD. O. 2, 113, cultiver le sol ;
      2 terre, pays, contrée : εἴσατο δὲ χθών, OD. 13, 352, le pays (Ithaque) lui devint visible et fut reconnu par lui ; en parl. de la Libye, PD. 9, 13 ; de la Sicile, PD. N. 1, 20 ; χθ. Ἀσία, ESCHL. Pers. 893 ; χθ. Ἀσιῆτις, ESCHL. Pers. 61, la terre d’Asie ; χθ. Ἑλλάς, ESCHL. Suppl. 240, la terre de Grèce ; χθ. Εὐρώπη, SOPH. Aj. 425, la terre d’Europe ; χθ. Θρηϊκία, EUR. Hec. 36, la terre de Thrace ; χθ. Κορινθία, SOPH. O.R. 795, la terre de Corinthe ; χθ. Λημνία, SOPH. Ph. 1 ; ou avec le gén. du pays, χθ. Λήμνου, SOPH. Ph. 986, la terre de Lemnos ; avec le gén. du peuple ; χθ. Πελασγῶν, ESCHL. Suppl. 912, la terre des Pélasges ; βάρϐαρος, EUR. Hel. 863 ; ξένη, SOPH. O.C. 1256, terre étrangère, hospitalière ; χθ. πατρῴα, ESCHL. Sept. 650, etc. terre des ancêtres, patrie ; au sens de cité, État, SOPH. O.C. 1348 ; νόμους χθονός, SOPH. Ant. 368, lois de l’État ; cf. SOPH. O.R. 736, 939 ; O.C. 450, etc. ;
      3 ensemble du sol terrestre, la terre entière, ESCHL. Pr. 139, Ag. 528 ; SOPH. Tr. 139, etc. ;
      4 la terre comme séjour des vivants et des morts : ζῶντος καὶ ἐπὶ χθονὶ δερκομένοιο, IL. 1, 88, vivant et voyant le jour sur la terre ; οἱ ἐπὶ χθονὶ σῖτον ἔδοντες, OD. 8, 222, ceux qui mangent de la nourriture sur la terre ; τοὶ ἐπὶ χθονὶ ναιετάουσι, OD. 6, 153, ceux qui habitent sur la terre ; au contraire, χθόνα δύμεναι, IL. 6, 411 ; HÉS. Sc. 151, s’enfoncer sous terre, càd. mourir ; οὔπω ἐτέθαπτο ὑπὸ χθονός, OD. 11, 52, il n’avait pas encore été enseveli sous terre ; cf. ESCHL. Sept. 588 ; SOPH. Ant. 24, etc. ; abs. οἱ ὑπὸ χθονός, ESCHL. Ch. 820, ceux qui sont sous terre, les morts ; Τάρταρον, ἧχι βάθιστον ὑπὸ χθονός ἐστι βέρεθρον, IL. 8, 14, le Tartare, là où est sous terre un abîme très profond ; οἱ ἔνερθε καὶ κάτω χθονὸς τόποι, ESCHL. Eum. 977, les lieux en bas et sous terre ; ὑπὸ χθονὸς Τάρταρος, ESCHL. Eum. 72, le Tartare sous la terre ; οἱ κατὰ χθονὸς θεοί, ESCHL. Pers. 675 ; αἱ κατὰ χθονὸς θεαί, ESCHL. Eum. 115, les dieux, les déesses des Enfers ; abs. la terre comme séjour des morts, EUR. H.f. 45.

➳ Mot poét. et dans les SPT. 1Reg. 14, 15 ; AQU. Gen. 2, 6, etc. ; d’ord. sans article, excepté SOPH. El. 423.

Étym. indo-europ. *d^hǵ^hem-, terre, avec métathèse et chang. de -μ en -ν ; cf. χθαμαλός, χαμαί, sscr. kṣā́ḥ, lat. humus, homō « terrien ».

ἡ, gen. χθονός, earth, esp.
the surface of it (rarely soil, χθονὸς τρίμοιρον χλαῖναν A. Ag. 872); poet. word (Com. only in lyr. or paratrag.), very rare in Prose, LXX 3 Ki. 14.15 (cod. Alex.), Supp.Epigr. 2.520 (Rome); seldom with Art. (only when an Adj. is added, v. infr. II); ἀπὸ χ. ὑψόσ’ ἀερθείς Od. 8.375, cf. 10.149, Il. 14.349; ἐξ ἵππων ἀποβάντες ἐπὶ χθόνα 8.492, cf. 11.619; ἐπὶ χθονὶ κεῖτο τανυσθείς 20.483; κατέθηκεν ἐπὶ χθονί 6.473, cf. 3.89; χθονὶ φύλλα πελάσσαι 13.180; ἐπὶ χ., opp. οὐρανῷ, 4.443; ζῶντος καὶ ἐπὶ χθονὶ δερκομένοιο 1.88; ἐπὶ χ. σῖτον ἔδοντες Od. 8.222, etc. ; τοὶ ἐπὶ χ. ναιετάουσι 6.153; ἄριστον ἄνδρα τῶν ἐπὶ χ. S. Tr. 811; χθόνα δύμεναι to go beneath the earth, i.e. to die, Il. 6.411, Hes. Sc. 151; ἐτέθαπτο ὑπὸ χθονός Od. 11.52; κεκευθὼς ὑπὸ χθονὸς buried, A. Th. 588; κατὰ χθονὸς κρύψαι τινά S. Ant. 24, cf. OC 1546 (Pass.); χθονὶ γυῖα καλύψαιμι Pi. N. 8.38; κούφα σοι χ. ἐπάνωθε πέσοι E. Alc. 463 (lyr.); opp. θάλασσα, A. Ag. 576; ὑπὸ χθονός, of the nether world, Τάρταρον…, ἧχι βάθιστον ὑπὸ χ. ἐστι βέρεθρον Il. 8.14; κάτω μελαίνας χ. Alc. Supp. 7.10, cf. A. Eu. 72; οἱ ὑπὸ χ. φίλοι, i.e. those in the shades below, Id. Ch. 833 (lyr.), cf. S. Ant. 65; ὦ κατὰ χθονὸς θεαί, i.e. the Erinyes, A. Eu. 115; εἰς τοὺς ἔνερθε καὶ κάτω χ. τόπους ib. 1023.
earth, i.e.
the world, Id. Pr. 139 (anap.), Ag. 528; ἐπ’ ἔσχατα χθονός S. Fr. 956.
Earth, as a goddess, A. Pr. 207, Eu. 6.
land, country, once in Hom., εἴσατο δὲ χ., of Ithaca, Od. 13.352; πολύμηλος χ., of Libya, Pi. P. 9.7; εὔκαρπος χ., of Sicily, Id. N. 1.14; freq. in Trag., freq. without Art., χ. Ἀσιᾶτις, Φωκέων, A. Pers. 61 (anap.), 485; with Art., πᾶσαν τὴν Μυκηναίων χθόνα S. El. 423; τῆς περιρρύτου χ. Λήμνου Id. Ph. 1; τὴν Κορινθίαν χ. Id. OT 795; τὴν ἐμὴν χ. Id. Aj. 846; τῆς Ἀθηναίων χ. (paratrag.) Ephipp. 14.13; even of a city, τῆσδε δημοῦχοι χ. S. OC 1348; νόμους χθονός Id. Ant. 368 (lyr.), cf. OT 736, 939; Com., ὦ πόλι φίλη Κέκροπος,… οὖθαρ ἀγαθῆς χθονός Ar. Fr. 110 (lyr.); ξένης ἀπὸ χ. Eup. 71 (paratrag.). (Cf. Skt. loc. kṣámi ΄on the ground΄, Hittite tegan ΄ground΄, Tocharian tkan- ΄place΄, Ir. dū ΄place’ (acc. don, dat. dun).)

ἡ, gen. χθονός, Erde, Erdboden ; ὑπὸ χθὼν σμερδαλέον κονάβιζε ποδῶν Il. 2.465 ; ἐπὶ χθονὶ κεῖτο τανυσθείς 20.483, u. sonst ; sie heißt εὐρεῖα oft, wie εὐρυόδεια, πολυβότειρα ; Hom. vrbdt auch ἐμεῦ ζῶντος καὶ ἐπὶ χθονὶ δερκομένοιο, Il. 1.88, Od. 16.439 ; vgl. ἐπὶ χθονὶ σῖτον ἔδοντες 8.222 ; δύσζηλοι γάρ τ' εἰμὲν ἐπὶ χθονὶ φῦλ' ἀνθρώπων 7.307 ; χθονὸς μὲν εἰς τηλουρὸν ἥκομεν πέδον Aesch. Prom. 1 ; κίον' οὐρανοῦ τε καὶ χθονὸς ὤμοις ἐρείδων 349 ; u. oft in diesem Ggstz bei den Tragg., wie im Ggstz von θάλασσα, Aesch. Ag. 562 ; χθόνα δύμεναι, unter die Erde gehen, d.i. sterben, Il. 6.411 ; Hes. Sc. 151 ; wie ὁ κατὰ χθονὸς ᾍδης Aesch. Ag. 1359 ; οἱ ὑπὸ χθονὸς φίλοι, die Toten in der Unterwelt, Ch. 820 ; Ἐτεοκλέα κατὰ χθονὸς ἔκρυψε Soph. Ant. 24, wie ὑπὸ χθονὸς κεκευθέναι Aesch. Spt. 588. – Dah. das Innere der Erde, der Erdschoß, s. Hermann Eur. Hec. 70.
Bei den Tragg. auch von den einzelnen Ländern, πᾶσα χθὼν Ἀσιῆτις Aesch. Pers. 61 ; ἔς τε Φωκέων χθόνα 477, u. öfter ; Soph. Phil. 477, 660, Ant. 1147 u. sonst ; u. überh. = πόλις, Valcken Eur. Phoen. 6, Seidler Troad. 4. – Vgl. χαμαί, humus.

1. the earth, ground , [Homer (8th/7th c.BC), variant datesTragica Adespota;—;to denote life upon the earth, ζῶντος καὶ ἐπὶ χθονὶ δερκομένοιο [Iliad by Homer (8th/7th c.BC)]; χθόνα δῦναι to go beneath the earth , i. e. to die, [Iliad by Homer (8th/7th c.BC)]; κατὰ χθονὸς κρύπτειν τινά [Sophocles Tragicus (Refs 5th c.BC)]; κούφα σοι χθὼν ἐπάνω πέσοι [Euripides (Refs 5th c.BC)]
2. of the nether world , οἱ ὑπὸ χθονός, i. e. those in the shades below , Lat. inferi, [Aeschulus Tragicus (6th/5th c.BC)]; κατὰ χθονὸς θεαί, i. e. the Erinyes, [Aeschulus Tragicus (6th/5th c.BC)]
3. earth , i. e. the whole earth, the world , [Aeschulus Tragicus (6th/5th c.BC), Sophocles Tragicus (Refs 5th c.BC)]
4. Earth , as a goddess, [Aeschulus Tragicus (6th/5th c.BC)]
5. a particular land or country , of Ithaca, [Odyssey by Homer (8th/7th c.BC)]; of Libya, [Pindar (Refs 5th c.BC)]; χθὼν Ἀσιᾶτις, Δωρίς, Ἀργεία, Ἑλλάς, Ἰδαία, etc., [variant datesTragica Adespota (ML)